26. Marcel Proust op een servet

Sommige auteurs lenen zich meer voor geïllustreerde uitgaven dan anderen. Van het werk van Marcel Proust zijn juist opvallend weinig bijzondere, bibliofiele uitgaven, terwijl zijn werk toch rijk aan illustreerbare scènes is, zou je denken.

Proust geïllustreerd

Sinds enige jaren is er natuurlijk de verstripte versie van zijn roman A la recherche du temps perdu door Stéphane Heuet; het schijnt dat van de vertaling van het eerste deel, Combray, in Nederland en Vlaanderen ruim 4500 exemplaren zijn verkocht.

Marcel Proust, Journées de lectures (1969) met ets van Pierre Lesieur (p. 9)

Bibliofiele uitgaven zijn er maar weinig. In de Collectie Koopman van de KB vinden we zijn bekende essay over het lezen als Journées de lectures, een editie uit 1969 van Livre contemporain/Bibliophiles franco-suisses, met etsen van Pierre Lesieur (1922-2011).

Het tijdschrift Ligature - een uitgave van Association LAAC (Livre d'artiste & art contemporain), een initiatief van Serge Chamchinov - besteedt in het onlangs verschenen vijfde nummer aandacht aan een kleine expositie van bibliofiele Proust-uitgaven. De tentoonstelling zelf is enkele jaren geleden gehouden in Cabourg (bij Proust bekend als 'Balbec'). 

Marja Scholtens en De Klaproos/Le Coquelicot

In die lijst staat ook een uitgave van een Nederlandse kunstenaar/drukker, namelijk Marja Scholtens en haar pers De Klaproos/Le Coquelicot. Zij is sinds 2007 actief in het Franse taalgebied - haar briefpapier vermeldt een adres in Breda én in Brachy - maar de in Ligature genoemde uitgave van Proust ontbrak tot nu toe in de Nederlandse bibliotheken. (Het boekje werd overigens wel aangekondigd via Drukwerk in de Marge, maar niet opgestuurd naar het depot in de KB.)

Marcel Proust, A la recherche (De Klaproos, 2009)

Ik vroeg Marja om een exemplaar en gelukkig was er nog één beschikbaar - het arriveerde per kerende post. Het boekje heet A la recherche en bevat enkele fragmenten uit Prousts meesterwerk, met daarbij een recept voor madeleines. 

Marcel Proust, A la recherche (De Klaproos, 2009)

Dat verwijst uiteraard naar de scène waarin Proust een madeleine in de thee doopt, waarna de geur en de smaak hem terugvoeren naar zijn jeugd.

Bij het boekje ontvingen we ook een rood servet, bedrukt met dezelfde teksten. Het loodzetsel van de tekst stond nog en voor de lol heeft Marja de servetten eenzijdig bedrukt met enkele teksten. Bij de presentatie serveerde zij echte madeleines en daar hoorde natuurlijk een servetje bij. 

Bedrukt servet, liggend op opengeslagen omslag van
Marcel Proust, A la recherche (De Klaproos, 2009)

Marja schreef: 'De Madeleines werden opgegeten en de servetjes verdwenen in de tas, zo jammer om te gebruiken was de mening van menige bezoeker.'

Dat soort bij-drukwerk ontstaat wel vaker, want: 'Ja, als je dan toch de tekst op de pers hebt staan is het zo leuk om daar een andersoortig drukwerk achteraan de drukken.'