Na de Tweede Wereldoorlog kwamen talloze vrolijke, moderne bedrijfsboeken uit. Dat gebeurde vooral vanaf het begin van de jaren vijftig, toen papier weer normaal verkrijgbaar was en er een grote keuze van soorten en kleuren papier kon worden gebruikt voor reclamedoeleinden.
 |
Spiraalbanden voor Een luchtkasteel? (1949) en Allen voor één voor allen (1952) |
De bestaande technieken uit de reclame van de jaren dertig werden opnieuw ingezet. Dat gold bijvoorbeeld voor de fotomontage. Ook het gebruik van steunkleuren (in de jaren dertig vaak rood) werd gecontinueerd, meestal in de vorm van kleurvlakken die over een foto werden heen gedrukt, of als achtergrond dienden. Ook de spiraalband - voor het eerst voor boeken gebruikt in de jaren dertig - bleef populair. Het kleurenpalet was echter uitgebreider dan voorheen, de stemming monterder en optimistisch.
 |
Een luchtkasteel? (1949) en Allen voor één voor allen (1952) |
Zo verschenen kort na elkaar twee boeken van het echtpaar Eva Besnyö en Wim Brusse. Zij was verantwoordelijk voor de foto's, hij voor de grafische vormgeving. De fotografe Besnyö (1910-2003) was vanuit Hongarije naar Berlijn verhuisd waar zij haar eerste echtgenoot ontmoette, John Fernhout, met wie ze naar Nederland kwam. In 1939 ontmoette zij Wim Brusse (1910-1978). Na de oorlog konden ze trouwen en sindsdien werkten ze vaak samen.
Een niet onbekend voorbeeld van hun samenwerking is een boekje met de titel Een luchtkasteel? In de literatuur werd het doorgaans gedateerd op 1950, maar dankzij Delpher weten we dat het boekje in december 1949 verschenen is. Het werd op 22 december 1949 besproken in het Algemeen Handelsblad. Het boekje fungeerde als fundraiser voor de bouw van een moderne vestiging van het Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam.
 |
| Een luchtkasteel? (1949) |
 |
| Een luchtkasteel? (1949) |
Bijna het hele boekje is in zwart en blauw gedrukt, waarbij blauw voor de foto-onderschriften is gebruikt en voor details. In een paginagrote foto van Amsterdam is de nieuwe locatie met een blauw vlak aangegeven. Eén pagina is ook in oker gedrukt; dat is een uitscheurbare pagina waarop de gulle gever kan aangeven welke bedrag zal worden overgeschreven voor de uitbreiding van het ziekenhuis.
 |
| Een luchtkasteel? (1949) |
 |
| Allen voor één voor allen (1952) |
Ook in dit boekje zijn verschillende kleuren papier gecombineerd: de teksten zijn in rood gedrukt op bruin papier met het watermerk "Holland", de foto's op wit en glad papier.
 |
| Allen voor één voor allen (1952) |
De verschillende, steeds grotere vestigingen van de coöperatie zijn in beeld gebracht door foto's te bedrukken met een paars vlak waarin enkele vensters en deuren zijn opengelaten. Dat levert prachtige en aandachttrekkende illustraties op, al is niet steeds duidelijk welke in de tekst genoemde adressen nu precies zijn verbeeld. Maar dit boekje is dan ook niet gemaakt voor niet-ingewijden, integendeel, het werd alleen verspreid onder de eigen leden. De meeste fotopagina's gaan over die leden en tonen bijvoorbeeld productieprocessen en arbeiders in een kaaspakhuis, een meelfabriek (met een indrukwekkend systeem voor "luchtdruk-transport"), een koffiebranderij, een suikerwerkfabriek, een zeepfabriek, textielfabrieken, een tabaksfabriek, en enkele kantoren van de coöperatie.
 |
| Allen voor één voor allen (1952) |
Deze twee bedrijfsfotoboeken komen uit de collectie van Karel de Bree die in juni 2020 is geveild bij Zwiggelaar in Amsterdam.
