tag:blogger.com,1999:blog-63892053928973471342024-03-27T07:37:18.689+01:00L I G A T U U RLigatuur - Paul van Capelleveen over zijn ervaringen als conservator in de Koninklijke Bibliotheek, Den HaagUnknownnoreply@blogger.comBlogger364125tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-15110112180957583492024-02-19T01:05:00.003+01:002024-02-19T01:05:44.817+01:00364. Brieven van Charles Shannon aan Charles Ricketts<p><span style="font-family: georgia;">Onlangs publiceerde ik, samen met John Aplin, een uitgave van brieven die de Engelse kunstenaar Charles Shannon schreef aan Charles Ricketts.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Hieronder een Engelstalige oproep om dat boekje aan te schaffen. Er zijn er maar zestig gedrukt.</span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;"><b>New Publication: Ten Letters from Charles Shannon to Charles Ricketts:</b></span></span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-family: georgia;"><i><span>Old Chap, Dear Ridgeley, Old Chump, Dear Old Ruffian, My Dear Ricketts</span></i><span>.</span></span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-family: georgia;"><span>Soon after their initial meeting, Charles Shannon (1863-1937) and Charles Ricketts (1866-1931) decided to live together. On the </span><span lang="EN-GB">apparently rare </span><span>occasions when they spent time away independently they </span><span lang="EN-GB">maintained </span><span>communication by letter. Shannon would write when visiting continental museums or enjoying a holiday (and perhaps more) with one of his female models, and also from home when Ricketts in turn travelled abroad to undertake research for an art history monograph, or in the company of a younger male companion.</span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">In his letters, Shannon reports on his visits to parties where artists, authors and collectors meet, on antiques purchased by Ricketts in Paris, on lectures with lantern slides, on the state of the art market, on a multi-day visit to his sisters in Sleaford (larded with childhood memories). The series concludes with the last note to Ricketts dictated to Shannon by his carers - a year after a fall down a flight of stairs left him mentally disabled.</span></span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-zx-DYSEpS1jIp7YOV_BqEktqhhJmcnTOPcl2PyyzAk6w5upRBFaJ_wjHt74vJwIG5STFCKv1KGynYtR_T0UVvdG8STiVdwhgkpWvkDV_kv_b0yUowgT3gNQeqMn2-VIs2hNBcaOjo9h9ZydBD2HA5OGm-Sqy9ushMpX4YnYmjoSsKfu1J2SGoOXb5kri/s1371/Omslag%20brieven%20Shannon%20met%20rug.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="595" data-original-width="1371" height="183" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-zx-DYSEpS1jIp7YOV_BqEktqhhJmcnTOPcl2PyyzAk6w5upRBFaJ_wjHt74vJwIG5STFCKv1KGynYtR_T0UVvdG8STiVdwhgkpWvkDV_kv_b0yUowgT3gNQeqMn2-VIs2hNBcaOjo9h9ZydBD2HA5OGm-Sqy9ushMpX4YnYmjoSsKfu1J2SGoOXb5kri/w422-h183/Omslag%20brieven%20Shannon%20met%20rug.jpg" width="422" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Cover of <span style="text-align: left;"><span>Charles Shannon,<br /></span></span><i style="text-align: left;">Old Chap, Dear Ridgeley, Old Chump, Dear Old Ruffian, My Dear Ricketts<br /></i><span style="text-align: left;">(2023)</span></span></td></tr></tbody></table><br /><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">Charles Shannon, </span></span><i style="font-family: georgia;"><span>Old Chap, Dear Ridgeley, Old Chump, Dear Old Ruffian, My Dear Ricketts</span></i><span style="font-family: georgia;">. <i>Ten Letters to Charles Ricketts</i>.</span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-family: georgia;">Edited by John Aplin and Paul van Capelleveen</span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">The Hague, At the Paulton, December 2023<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">40 pages, 3 illustrations, 20 x 13 cm<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">Designed by Huug Schipper (Studio Tint)<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">Set in Proforma Medium<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">Printed on Biotop 115 g. by Mostert & Van Onderen, Leiden<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">Edition limited to sixty numbered copies<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;"> </span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">Price including packaging and shipping:<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">European Union: €30.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">United Kingdom: €35.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">USA and Canada: €40.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;"> </span></span></p><p class="MsoNormal"><span><span style="font-family: georgia;">You can express your interest by sending an email to Paul van Capelleveen [paulton[at]xs4all.[dot]nl</span></span></p><p class="MsoNormal"><span></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-71805169934898205872024-02-15T00:36:00.002+01:002024-02-17T18:09:53.899+01:00363. Een boek in New York<span style="font-family: georgia;">Van mijn voormalige collega Rens Top, expert van boekbanden, hoorde ik dat in een tentoonstelling in New York een exemplaar getoond wordt van mijn boek uit 2016 <i>Artists & Others</i>. <br /><br />Hij veronderstelde dat ik dit al gehoord zou hebben via de New Yorkse tamtam, maar nee. <br /><br />De tentoonstelling is in The Grolier Club, waar wij met de Collectie Koopman in 2016 neerstreken om meer dan tachtig boeken uit de KB-collectie te tonen in een tentoonstelling die meer dan een boekenshow een kunst-expositie was, op fantastische wijze gearrangeerd door mijn collega's van de afdeling Collectie-behoud. Het boek zelf ging in op meer dan 200 werken uit de collectie, allemaal gepubliceerd in de 21ste eeuw.<br /><br />Aan het einde van dat jaar vroeg de Grolier Club of er speciaal gebonden exemplaren van <i>Artists & Others</i> konden worden gemaakt. De organisatie wilde twee exemplaren aankopen, een voor de eigen collectie en een om geveild te worden tijdens de bibliofielen-week in januari 2017. De revenuen zouden de Club zelf ten goed komen en gaven intussen aan verzamelaars de kans om een bijzondere boekband aan te kopen.</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Deze opdracht werd op voordracht van Rens en mij gegund aan <a href="https://www.cor-aerssens.nl/index.php/nl/ik" target="_blank">Cor Aerssens</a> in Warffum.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-VXYAmhxLf6CmfkECDlnNquFKv4ewJ6002xiCh7x6RwpAZfcVYe-nC9x-q6Wi8e7my4UkPMcN2lVfoZPPALJyz2Kus5wwjihSFb9lkb02gRo6Z8wUyBPFTzelNoHu0UemYaYH-Tpp9NFR9E_-2R6aaJJ7qDWi15RRaOjfr5woMB8PgoO9jbojvoGrss6e/s1000/A&O2024%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="649" data-original-width="1000" height="323" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-VXYAmhxLf6CmfkECDlnNquFKv4ewJ6002xiCh7x6RwpAZfcVYe-nC9x-q6Wi8e7my4UkPMcN2lVfoZPPALJyz2Kus5wwjihSFb9lkb02gRo6Z8wUyBPFTzelNoHu0UemYaYH-Tpp9NFR9E_-2R6aaJJ7qDWi15RRaOjfr5woMB8PgoO9jbojvoGrss6e/w497-h323/A&O2024%20-%201.jpeg" width="497" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Cor Aerssens, boekband voor <i>Artists & Others</i> (2016)</td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Moderne, commercieel gemaakte boeken in unieke boekbanden - ik ben er steeds een beetje huiverig voor, maar Aerssens kon er iets mee, doordat zijn ontwerp een combinatie werd van een cassette waarin het boek beschermd kan worden opgeslagen én een lees-instrument, dat wil zeggen: de band kan worden uitgevouwen en vormt dan een standaard waarop het boek rustig kan liggen om gelezen te worden. Hij noemt dat zelf een</span><span style="font-family: georgia;"> ‘standing book-constructie’.</span><span style="font-family: Georgia, serif; font-size: 11pt;"> </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Dit object is nu te bewonderen in de expositie in de Grolier Club, New York, in de tentoonstelling <i>Judging a Book by Its Cover</i>.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">De beschrijving in de tentoonstelling luidt:</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><span style="font-family: georgia;">Paul van Capelleveen<br /><i>Artists & Others: The Imaginative French Book in the 21st Century</i><br />Nijmegen <br />Vantilt <br />2016<br />Cor Aerssens, who retired a year ago as a designer-bookbinder after a half-century of renowned craftsmanship, created this binding in North Holland in 2016. Covered in japan vellum, it opens into his “standing book” design, and the colored elements are papers reflecting the colors of the Dutch and French flags. <br />The Grolier Club Bookbindings Collection.</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Zie ook de recensie hiervan door </span><span style="font-family: georgia;"><a href="https://hyperallergic.com/author/elaine-velie/#" target="_blank">Elaine Velie</a> op de website <a href="https://hyperallergic.com/868514/when-book-covers-outshine-their-pages-groiler-club/" target="_blank">Hyperallergic (gepubliceerd op 8 februari 2024)</a>.</span><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Hieronder nog wat meer foto's, uit de studio van Cor Aerssens zelf:</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRev-SxGXpJ6blOurbdumcrzt69bhyphenhyphenjJlchrpx90ZN-sZd0FPFpzWj6hLK7PKP-WTLns63Wt6M5E3yRySY7_Q1yR-KED7AamrQxxkkTv_U4wwG8BjS_Cbk97XM2YCWwGwP96czEA5dQ5aC-WDpdlLzyUpI0MTRELCtmp5BMRrL4bsppPxqWyGJfa2MHG2P/s1790/016_klein.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1790" data-original-width="1366" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRev-SxGXpJ6blOurbdumcrzt69bhyphenhyphenjJlchrpx90ZN-sZd0FPFpzWj6hLK7PKP-WTLns63Wt6M5E3yRySY7_Q1yR-KED7AamrQxxkkTv_U4wwG8BjS_Cbk97XM2YCWwGwP96czEA5dQ5aC-WDpdlLzyUpI0MTRELCtmp5BMRrL4bsppPxqWyGJfa2MHG2P/s320/016_klein.JPG" width="244" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSb8ZLn9NgqRtF_BJZ_YjnSjEOStSssoj57s-uaD74lZx6lzIP8gAuuMfBEIMC_uEjNL_pJAhYqdDya9f1SDwsOdCJWCAh8woHo3aMLmafYCEOQiu9KAv5jj5471NCHvuJQDlEUfg4QSymDBgP7g7Bu3B1EcVi7HGenJD0qWmm4MgJJJG5TXbfcnLqLJCi/s1654/090_klein.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1654" data-original-width="587" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSb8ZLn9NgqRtF_BJZ_YjnSjEOStSssoj57s-uaD74lZx6lzIP8gAuuMfBEIMC_uEjNL_pJAhYqdDya9f1SDwsOdCJWCAh8woHo3aMLmafYCEOQiu9KAv5jj5471NCHvuJQDlEUfg4QSymDBgP7g7Bu3B1EcVi7HGenJD0qWmm4MgJJJG5TXbfcnLqLJCi/s320/090_klein.JPG" width="114" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGYD1xyJe0TRpsbWQ44tMUBTJJ-3EI-Hzb0K3mCXi5zdR5l0968KAqtW9wOuEc_MOaYtvJ8Y93pnzBmo88Jv2h5cuy1J3eMEHU0vMM8Sc3UEs1Du21ecAGiDYN7TbavvjLY8oxOUabCd6AOc6Cu_TEx8fjRe9QSlOdUIGH5jGwqhFOlGx5EVQ_bYyxrnd9/s1672/093_klein.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1445" data-original-width="1672" height="277" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGYD1xyJe0TRpsbWQ44tMUBTJJ-3EI-Hzb0K3mCXi5zdR5l0968KAqtW9wOuEc_MOaYtvJ8Y93pnzBmo88Jv2h5cuy1J3eMEHU0vMM8Sc3UEs1Du21ecAGiDYN7TbavvjLY8oxOUabCd6AOc6Cu_TEx8fjRe9QSlOdUIGH5jGwqhFOlGx5EVQ_bYyxrnd9/s320/093_klein.JPG" width="320" /></a></div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiopeq3USAoEYTMHWlk7AVW3sth59OVtxDrA7xBmf6ovAdlU0fxz03RVrZ85EwO3WtZZWEtP0NdDLb6TwnRBRn5TwBET3oQsp8WDoNLxL_op4Gn33m1eEXK0lpW_z8rmVb0XrIFmONtkJQUEcinEDTbXRW8lwBzSv762If4WTulTA2_I1MEEZ8KrtvjnYP1/s1718/095_klein.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1271" data-original-width="1718" height="237" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiopeq3USAoEYTMHWlk7AVW3sth59OVtxDrA7xBmf6ovAdlU0fxz03RVrZ85EwO3WtZZWEtP0NdDLb6TwnRBRn5TwBET3oQsp8WDoNLxL_op4Gn33m1eEXK0lpW_z8rmVb0XrIFmONtkJQUEcinEDTbXRW8lwBzSv762If4WTulTA2_I1MEEZ8KrtvjnYP1/s320/095_klein.JPG" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Cor Aerssens, boekband/standaard voor <i>Artists & Others</i></span></td></tr></tbody></table><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div>Unknownnoreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-58187989180069237232023-12-22T16:13:00.000+01:002023-12-22T16:13:58.967+01:00362. Enkele nieuwe diensten en vernieuwingen in de KB na 1900<p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: georgia;">Begin twintigste eeuw nam het bezoek aan de Koninklijke Bibliotheek enorm toe - er waren weinig alternatieven voordat de Openbare Bibliotheek werd opgericht. Daarmee ontstond een andere dynamiek in de bibliotheek die regelmatig om nieuwe diensten en technieken vroeg. </span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="line-height: 24px;"></span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0CpqmHiN48gL1Shd8XhXSkCH8NL2_TwpDifdb7j1oBFBu9mRDTyJ5p-hMIC1vqTrfDLuL_RdnwjzLrRAdeqeJFP5c8CymWKq8eoWQmazbW7JZsWNfSZH5jAN0y3giunu_-Dpwg9pJbKA8GsLLesffOcg4QY4J9uaXlwZP3iXGkKw6dE4um_KbGo5jsGBu/s3414/album_de_Mooy_p036.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="3414" data-original-width="2483" height="481" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0CpqmHiN48gL1Shd8XhXSkCH8NL2_TwpDifdb7j1oBFBu9mRDTyJ5p-hMIC1vqTrfDLuL_RdnwjzLrRAdeqeJFP5c8CymWKq8eoWQmazbW7JZsWNfSZH5jAN0y3giunu_-Dpwg9pJbKA8GsLLesffOcg4QY4J9uaXlwZP3iXGkKw6dE4um_KbGo5jsGBu/w350-h481/album_de_Mooy_p036.jpg" width="350" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">IngangKB in de Kazernestraat</span></td></tr></tbody></table><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: georgia; line-height: 24px;"><br /></span></span><p></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: georgia;"><span style="line-height: 24px;">Een van die vern</span>ieuwingen betrof in 1908 de garderobe en de toiletten – 'de kleedkamers (afzonderlijk voor dames en voor heeren) keurig gemeubeld en van lavabo’s voorzien' – op de eerste verdieping (zie het jaarverslag).</span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="line-height: 24px;">Waren de fietsen op straat niet altijd veilig, bezoekers vreesden ook voor hun jassen. Een 'Mr. K', wiens 'spinternieuwe demi-saison' in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam gestolen was, vreesde dat hij voortaan – niets vond hij onaangenamer – zijn jas in de leeszaal moest aanhouden. Dat stond in</span> <i>De Nieuwe Courant </i>van 12 maart 1909. Maar de jassen werden wel degelijk en gratis bewaakt, zoals <i>De Standaard </i>van 2 augustus 1909 noteerde ('Brieven uit de Residentie LXXIII').</span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">De dichter P.C. Boutens werd er door directeur Molhuysen bij de garderobe eens op gewezen dat hij zijn sigaar moest doven – Boutens ontplofte later als hij eraan dacht. De jeugdige schrijver, toen nog bibliotheekmedewerker, Theun de Vries schreef deze anekdote op voor zijn memoires ('Meesters en vrienden. Het mooiste dorp ter wereld', <i>De Gids</i>, 1960, pp. 189).</span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: georgia;">Andere faciliteiten werden soms besproken als ze haperden – zoals de personenlift die in 1909 was geïnstalleerd, maar sinds 1939 buiten gebruik was, 'zeer ten ongerieve van oudere en gebrekkige bezoekers' – of als ze werden geïntroduceerd – zoals in 1950 een nieuwe lichtinstallatie in de leeszaal waardoor 'de boeken in de kasten veel beter zichtbaar' waren.</span></span></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-size: 12pt; line-height: 24px;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 0cm;"></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVCStS880RUdCxcYZ8DxEsJ7f6DX6TkpfXoVQC-lj4XIHXacIZGE2RapTVDEV07jKHb41Cx_EbN1zRB3zCK2wlw1_l0ArqA7nI8hysPjyQFGgfvOKSloElz_O1TgafPAbOXrx7g_d4atF8aRZ0K59D9MSRdDEv5OngKIzi8tP_GxaahdsrWXTBamJAbTbn/s2718/IMG_0089-241.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2013" data-original-width="2718" height="338" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVCStS880RUdCxcYZ8DxEsJ7f6DX6TkpfXoVQC-lj4XIHXacIZGE2RapTVDEV07jKHb41Cx_EbN1zRB3zCK2wlw1_l0ArqA7nI8hysPjyQFGgfvOKSloElz_O1TgafPAbOXrx7g_d4atF8aRZ0K59D9MSRdDEv5OngKIzi8tP_GxaahdsrWXTBamJAbTbn/w457-h338/IMG_0089-241.jpg" width="457" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Leeszaal Koninklijke Bibliotheek in 1918</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia; font-size: 11pt; text-indent: 35.4pt;"><br /></span><p></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm; text-indent: 0px;"><span style="font-family: georgia;"><span style="text-indent: 35.4pt;">Technische ontwikkelingen verstoorden soms de rust in de KB. De essayist Menno ter Braak schreef in 1938 dat de bibliotheek hem vaak imponeerde, maar: 'De ondraaglijke spanning viel van mij af, toen ik het eentonige gonzen hoorde van de installatie, die de kabels voor de boekaanvragen (de slagader van de bibliotheek) in beweging brengt.' (Dit krantenartikel werd later gebundeld in </span><i>Reinaert op reis (</i>Amsterdam, A.A. Balkema, 1946, p. 134).</span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm; text-indent: 0px;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-16814228770312037082023-12-17T14:31:00.002+01:002023-12-17T15:00:36.076+01:00361. De fietsenstalling van de KB<p><span style="font-family: georgia;">Om de een of andere reden houden architecten niet van fietsenstallingen. Toen Rem Koolhaas het danstheater ontwierp ontbrak een berging voor de fietsen van dansers en kantoorlui en werd die uiteindelijk gerealiseerd in wat als hal bij de hoofdingang bedoeld was, zodat dansers hun fiets een paar treden op moesten slepen om die veilig te parkeren. Ook bij het KB-gebouw dat in 1982 werd geopend was geen fietsenstalling voorzien en staan fietsen van bezoekers in een afgeschermd hoekje in de regen, terwijl voor het personeel aan de achterzijde een overdekte en afgesloten fietsenstalling in een apart bouwsel tussen KB en Nationaal Archief werd ondergebracht. Maar inpandig, dat toch liever niet kennelijk. Je zou het niet zeggen, maar beide gebouwen zijn ontworpen door Nederlandse architecten, die zelf toch ook op hun fiets naar school reden.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Was dat vroeger beter?</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYUauJWN5HVhoGZCcyYot5PH-SIIYgQxesgJXctFdJ8O8gO526DleJkdNofjMqNGN2WQiyme-MSRg0PDjkvGBGBWDycMG5TfgH2Tk-Blvf-1pONO60uLbip38lpGrTIeypLnFZwDx1-PZzWUaPMvLbiNyjO0GGNpjpmHDHJKKz_XKTPFQwh9dA41Wdx3uU/s3292/Rijwielstalling_1939_album_Wubben_05r.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2221" data-original-width="3292" height="267" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYUauJWN5HVhoGZCcyYot5PH-SIIYgQxesgJXctFdJ8O8gO526DleJkdNofjMqNGN2WQiyme-MSRg0PDjkvGBGBWDycMG5TfgH2Tk-Blvf-1pONO60uLbip38lpGrTIeypLnFZwDx1-PZzWUaPMvLbiNyjO0GGNpjpmHDHJKKz_XKTPFQwh9dA41Wdx3uU/w396-h267/Rijwielstalling_1939_album_Wubben_05r.jpg" width="396" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Rijwielstalling van de KB in 1939 (Album Wubbe)</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Bij de opening van de nieuwe grote leeszaal van de Koninklijke Bibliotheek in 1908 werd voor het eerst gewag gemaakt van een nieuwe faciliteit waarvan de bezoekers gebruik konden maken. Naast de portiersloge in de Kazernestraat was in de kelder 'een lokaal voor rijwielen' ingericht (de meeste details over de rijwielstalling komen uit de KB-jaarverslagen).</span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">In 1920 volgde een 'ministerieele beschikking' die erin voorzag om een 'rijwielbewaarder' aan te stellen. In die tijd werd niets besloten zonder dat het ministerie eraan te pas kwam. Het baarde enig opzien dat de KB zo'n dienst aan het publiek aanbood. <i>De Nieuwe Courant </i>noteerde: 'Komt hier niet de ernstigste geleerde per rijwiel naar de bibliotheek? Equipage-menschen zijn zeldzamer. Voor hen is niet gezorgd.' (</span><span style="font-family: georgia;">'De Koninklijke Bibliotheek I', in <i>De Nieuwe Courant, </i>25 augustus 1908.)</span></p><div id="edn4"><p></p></div><p><span style="font-family: Georgia, serif; font-size: 12pt;">In 1923 veranderde de situtie alweer. Het bestuur wilde de kelder gebruiken voor de opslag van kranten. De fietsen kwamen voortaan in de tuin van het perceel Lange Voorhout 38 te staan, in de open lucht, maar dit werd verkocht als 'een flinke verbetering' en voor de kranten was dat ongetwijfeld het geval.</span></p><p><span style="font-family: Georgia, serif; font-size: 12pt;">Collectie ging vóór publieksservice. De rekken, waarin de fietsen aan de elementen werden blootgesteld, boden onvoldoende ruimte en een jaar later werden er 'nog eenige rekken' bijgeplaatst.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBjuZIXxKAWM1sZ6yChoOHXsNdVcJevQmBFzaRVSAyu26B39PlDq1eb8ZX7t6cGEbCs_HGrGgmKXxThQb1ANQ7gMVBUn_lW4xwL1rmJz3yBeyHJJpbEpBV6T875LmqWtd1_dfAl1TDnf_fUDlheybr2Jcep8MstLoggX5UHLw3nwZ9jRm3bqQCG5w3_eBc/s1047/Rijwielstalling%20met%20KL%20de%20Haas_1951album_Pennink_f004r.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1047" data-original-width="949" height="449" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBjuZIXxKAWM1sZ6yChoOHXsNdVcJevQmBFzaRVSAyu26B39PlDq1eb8ZX7t6cGEbCs_HGrGgmKXxThQb1ANQ7gMVBUn_lW4xwL1rmJz3yBeyHJJpbEpBV6T875LmqWtd1_dfAl1TDnf_fUDlheybr2Jcep8MstLoggX5UHLw3nwZ9jRm3bqQCG5w3_eBc/w407-h449/Rijwielstalling%20met%20KL%20de%20Haas_1951album_Pennink_f004r.jpg" width="407" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Rijwielbewaarder K.A.L. de Haas in 1951</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: Georgia, serif; font-size: 12pt;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Over een eventuele rijwielbewaarder werd niet meer gerept in de jaarverslagen maar er was er wel degelijk een gekomen.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">In 1920 werd K.A.L. de Haas aangesteld als rijwielbewaarder. Per uur verdiende hij 62 cent. Hij was ongeveer dertig jaar oud toen hij begon. Karel Anthonius Leendert de Haas werd in Den Haag geboren op 11 juli 1890 als zoon van Jannetje Krantz en van koopman en comparant Johannes Hendricus de Haas die toen 43 jaar oud was. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Hij bleef in functie als rijwieloppasser.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">De vraag is wel of hij tussen 1922 en 1925 in dienst was, na het opheffen van de kelderstalling dus, want er werden soms fietsen gestolen. De Haagse krant <i>Het Vaderland </i>(29 oktober 1925) wees erop dat in de Kazernestraat niet alleen 'boekenliefhebbers' langskwamen en raadde aan om fietsen in bewaring te geven bij de stalling van 'het gebouw van de Administratie der Gasfabriek'. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">In 1925 kreeg De Haas een jaarloon van 1498 gulden. Vanaf 1932 werd daarop gekort. Zoals alle werknemers moest hij in de crisistijd tien procent van zijn loon inleveren.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">In 1928 werd de KB-fietsenrekken verplaatst naar het terrein van de voormalige Oranje-Kazerne.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Kennelijk kwam daar destijds een schutting omheen, die op een foto uit 1939 goed te zien is en die in 1950 werd vervangen.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Op 16 juni 1955 overleed De Haas, na enkele maanden ziekte in het Gemeenteziekenhuis. Hij was ongehuwd en werd rijwielbewaker genoemd in de gemeentelijke acte. De Haas zou op 1 augustus van dat jaar gepensioneerd worden (zie 'Dagboek Koninklijke Bibliotheek', bijgehouden door A.J. de Mooy, notitie 16 juni 1955).</span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table><p><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-1907676730118222432023-12-14T12:32:00.000+01:002023-12-14T12:32:48.624+01:00360. Guus van Bladel herdenkt Gerard Reve<p><span style="font-family: georgia;">Gerard Reve werd honderd
jaar geleden geboren, op 14 december 1923. Hij stierf in 2006 en dat was groot
nieuws in verschillende dagbladen. Een van zijn bewonderaars, Guus van Bladel
(1931-2016), hield alles bij en bracht zoveel mogelijk artikelen voor zichzelf
bij elkaar in een boek. Daarin nam hij ook e-mails op die vrienden en bekenden
hem stuurden, soms met links naar nog andere publicaties over Reve. Een van hen
was kunstenaar Woody van Amen die de eerste was die het nieuws bij Van Bladel
onder de aandacht bracht.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><o:p></o:p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaurqnH82V7Qb2jPfrxMGXAHOur3PltOvEodG33yWNaLllbTV1y4ZRkABbkRbsWTMpcXLnGi91bi507_30KV6VL4sAt7uEOliLpm8pfcMjnnVxfmFkPgFeHE2GnQbXCyuhDM4M5V-O8Xy-oqtCd_V8EvSBTv8FQ6VXr3b0ZmUojnjW7k5uQlphvxGnMSCn/s3590/Reve1In%20Memoriam.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="3590" data-original-width="2537" height="394" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaurqnH82V7Qb2jPfrxMGXAHOur3PltOvEodG33yWNaLllbTV1y4ZRkABbkRbsWTMpcXLnGi91bi507_30KV6VL4sAt7uEOliLpm8pfcMjnnVxfmFkPgFeHE2GnQbXCyuhDM4M5V-O8Xy-oqtCd_V8EvSBTv8FQ6VXr3b0ZmUojnjW7k5uQlphvxGnMSCn/w278-h394/Reve1In%20Memoriam.jpg" width="278" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Voorzijde omslag <i>In Memoriam van Gerard Reve (2006)</i></span></td></tr></tbody></table> <br /><span style="font-family: georgia;">Van Bladel hoorde het nieuws via via omdat hij niet meer in Nederland woonde. Hij was in 1977 om
gezondheidsredenen verhuisd naar Singapore. Daarvoor had hij jarenlang in Weert
gewerkt en Reve had nog een tijd bij hem in huis gebivakkeerd. Van Bladel
figureert met een brief in het Manteau-archief dat in de KB berust. De
collectie van Van Bladel zelf – boeken van en over Reve met documenten en
originele brieven – had hij in 2001 verkocht aan de Gemeente Weert. Toen
verhuisde hij naar Maleisië.</span><p></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimKDcHJx-tXYP7QzDWLQTRaao79sNwWNbHz4gB1DN0mqoeNXb7wckLgJxpO8Au-lTtfgKoBkJv8E45y8b4jL4-D-IitCoPiuzbFCwvaYNU5p4VJbyI_fkCUlbI6s3ctH7SHDk4HiZwUpiuge3Scmr_SwncBi4OmHxWlMwf0e_zzQRhit1TPV_dZ3PLvHyg/s2413/Reve3%20In%20Memoriam%20inhoud.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2413" data-original-width="2148" height="452" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimKDcHJx-tXYP7QzDWLQTRaao79sNwWNbHz4gB1DN0mqoeNXb7wckLgJxpO8Au-lTtfgKoBkJv8E45y8b4jL4-D-IitCoPiuzbFCwvaYNU5p4VJbyI_fkCUlbI6s3ctH7SHDk4HiZwUpiuge3Scmr_SwncBi4OmHxWlMwf0e_zzQRhit1TPV_dZ3PLvHyg/w402-h452/Reve3%20In%20Memoriam%20inhoud.jpg" width="402" /></a><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimq2LFVNB1Dnb-LNyYTvJWt7ZLvLOBen53TTzcZp1U4jNG3CkaJdn0CNUW3wQoleUV7yG6QBSBvLliKnrU4r-dzoSj2NWFxzcqW4yYbodTjqxLuje3ngAhD_OWpF7pqc7NuPRFFqGsGHdTK1rOnzMlu4lql4_rCWcLUeLOX4QjtNwDkNsUqreUc4IOIq8S/s1986/Reve4%20drukker.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="802" data-original-width="1986" height="164" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimq2LFVNB1Dnb-LNyYTvJWt7ZLvLOBen53TTzcZp1U4jNG3CkaJdn0CNUW3wQoleUV7yG6QBSBvLliKnrU4r-dzoSj2NWFxzcqW4yYbodTjqxLuje3ngAhD_OWpF7pqc7NuPRFFqGsGHdTK1rOnzMlu4lql4_rCWcLUeLOX4QjtNwDkNsUqreUc4IOIq8S/w407-h164/Reve4%20drukker.jpg" width="407" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Inhoudsopgave en colofon van <i>In Memoriam van Gerard Reve</i> (2006)</span></td></tr></tbody></table></div><br /><span style="font-family: georgia;">In een zeer kleine oplage
maakte Van Bladel daar zijn herdenkboek voor Reve openbaar. Dat was in 2006. Twee
jaar later gaf hij een bijzonder exemplaar ervan cadeau aan ondernemer en
verzamelaar Henk de Jonge nadat die bij Van Bladel in Melaka logeerde. Dit
exemplaar, sinds kort in de KB, bevat de eerste brief die Van Bladel kreeg van
Reve, het origineel is met fotohoekjes voorin bevestigd.</span><p></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhMZ7bHdoCul6jVQYS7DT5J3jNeNNJ2OUJGJU8EaOMXOJIpsmXz1dxk2dsYEPZR09TrmjPC9nI5F_LYOlyxc_OVWc4GScyh1Rahg6WzGFcN7UmMTrjn5geg7Ml37sMNYh224ROFJVicV2OBaZolQ80G1PYWFKZWVC1oYDJc3kLB-qD59Wp1IAvC74aKHsS/s3016/Reve2%20IM_opdracht.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2890" data-original-width="3016" height="371" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhMZ7bHdoCul6jVQYS7DT5J3jNeNNJ2OUJGJU8EaOMXOJIpsmXz1dxk2dsYEPZR09TrmjPC9nI5F_LYOlyxc_OVWc4GScyh1Rahg6WzGFcN7UmMTrjn5geg7Ml37sMNYh224ROFJVicV2OBaZolQ80G1PYWFKZWVC1oYDJc3kLB-qD59Wp1IAvC74aKHsS/w387-h371/Reve2%20IM_opdracht.jpg" width="387" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Brief van Gerard Reve (detail) en opdracht van Guus van Bladel <br />in <i>In Memoriam Gerard Reve</i> (2006)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">In 2001 had hij op
dezelfde manier in Melaka een vriendenboek voor Reve laten reproduceren. Dat
was toen Reve de Prijs der Nederlandse Letteren kreeg toegekend. Van Bladel verzamelde
daarvoor bijdragen van kunstenaars zoals Woody van Amen, journalisten zoals
Bibeb, bewonderaars zoals Jan Erik Bouman, maar ook vrienden in Spanje, België,
Thailand, Singapore en Australië; sommigen waren bekend als ambassadeur of
zangeres, anderen waren politieagent, huisvrouw of ondernemer. </span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Beide boeken
hebben de charme van huisvlijt in combinatie met bewondering voor een auteur.
Het zijn papieren standbeelden.</span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><i>[Vanaf vandaag zijn ongeveer twee maanden lang de twee door Van Bladel gemaakte boeken en een brief uit het archief van Manteau te zien in de vitrine bij de leeszaal Bijzondere Collecties in de KB Den Haag]</i></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-1026378188690790542023-12-12T19:17:00.000+01:002023-12-12T19:17:31.920+01:00359. De dominee wil Reve lezen<p><span style="font-family: georgia;">In november 1947 verscheen de debuutroman <i>De avonden </i>van Simon van het Reve (later Gerard Reve).</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Enkele maanden later - op 15 februari 1948 - vroeg de Nederlands Hervormde dominee B.A. Venemans aan zijn broer, de boekhandelaar P.J. Venemans, of het wat was, dat boek. P.J. Venemans werkte bij boekhandel Dijkhoffz aan de Plaats in Den Haag. Dominee Venemans was destijds beroepen in Ransdorp ten noorden van Amsterdam.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLts4xCTQYOnRqK8VOZ4eTZqqtGMNo4UnpE46ywIeEzZtJz-01ms45JmNiHiR_d_vCT8yLzfXu7Yv_Uk7ZwpI2gLEGQiK1K1lXhdRZO5234l10iKEPDs1sCLLuYz0PuSQYrkN3MexXd9NSYp0N2ypmR4rR0M69_PHHOrzBbPqU-FgON56fZsKIssGmFY6w/s1136/Reve%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="363" data-original-width="1136" height="152" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLts4xCTQYOnRqK8VOZ4eTZqqtGMNo4UnpE46ywIeEzZtJz-01ms45JmNiHiR_d_vCT8yLzfXu7Yv_Uk7ZwpI2gLEGQiK1K1lXhdRZO5234l10iKEPDs1sCLLuYz0PuSQYrkN3MexXd9NSYp0N2ypmR4rR0M69_PHHOrzBbPqU-FgON56fZsKIssGmFY6w/w478-h152/Reve%20-%201.jpeg" width="478" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">B.A. Venemans aan P.J. Venemans (brief van 15 februari 1948)</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Hij hoorde van het boek van een collega, de dominee van Broek in Waterland die het zeer aanbeval en las ook juist een opstel erover dat was gepubliceerd in een protestants tijdschrift, <i>In de Waagschaal. </i>Dat stuk was ondertekend door 'F.' en ging in op de beroemde woorden van Frits Egters: 'Het is gezien'.</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEGsFbN5UEVrlRY_bneB1phdo0Ly8ee495h6oJT7bKkIZj-9m72OvjG3wMHgKN8tbtekjRsEom9fdLnOMJxJVDkV15QSw01GpvZ_Ul9pSiXCHVhVIkwnUa9Nm5Q_dFKLzngW_2S5uEwKz7r2xOjuKcFyQCMEFCh_03bWCTALZw2rNYYOq-ra8_-jYmfhMs/s368/MMKB37_252592020_00001_image.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="368" data-original-width="333" height="428" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEGsFbN5UEVrlRY_bneB1phdo0Ly8ee495h6oJT7bKkIZj-9m72OvjG3wMHgKN8tbtekjRsEom9fdLnOMJxJVDkV15QSw01GpvZ_Ul9pSiXCHVhVIkwnUa9Nm5Q_dFKLzngW_2S5uEwKz7r2xOjuKcFyQCMEFCh_03bWCTALZw2rNYYOq-ra8_-jYmfhMs/w388-h428/MMKB37_252592020_00001_image.jpg" width="388" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">'F.' over <i>De avonden </i>in <i>In de waagschaal</i>, 13 februari 1948</span></td></tr></tbody></table><br /><div><span style="font-family: georgia;">Vervolgens vroeg de dominee aan de boekhandelaar:</span></div><div><p></p><p><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Is het de moeite waard om te lezen? Het zal zeker wel heel duur zijn. Is het het waard om te bezitten?</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Een antwoord is niet bekend.</span></p></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-39677142682381533202023-11-20T18:25:00.093+01:002023-11-20T18:25:00.137+01:00358. Unica van Ulyses Carrión<span style="font-family: georgia;">Vanaf 1972 woonde de Mexicaanse kunstenaar Ulises Carrión in Amsterdam. In 1975 publiceerde hij een manifest over kunstenaarsboeken, ‘The New Art of Making Books’. Hij noemde zijn boeken ‘bookworks’. Hij werd geboren in 1941 en ook al stierf hij al in 1989 aan aids, zijn invloed groeit nog altijd. <br /><br />Hij was onder andere schrijver en videokunstenaar, maar trad ook op als uitgever, bijvoorbeeld van het tijdschrift <i>Ephemera</i>, en maakte ‘mail art’. Aan de Herengracht 227 (later 259) richtte hij voor kunstenaarsboeken een winkel op: Other Books & So.</span><div><span style="font-family: georgia;"><br />Recent konden enkele vroege en een paar unieke werken van Carrión worden toegevoegd aan de verzameling van de KB. Ze zijn afkomstig uit de collectie van galeriehouder en uitgever Guy Schraenen (1941-2018) die zich zijn hele leven bezighield met kunstenaarsboeken en onafhankelijke uitgevers. Zijn Carrión-collectie wordt verkocht door Jonathan A. Hill in New York die daarmee inmiddels twee catalogi samenstelde. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">In een vitrine bij de leeszaal Bijzondere Collecties in de KB worden tot halverwege januari vier van de aangeschafte werken getoond. Ze komen uit de tweede catalogus van juli 2023. (<a href="https://jonathanahill.cdn.bibliopolis.com/images/upload/catalogue-245-ulises-carrion-ii-final.pdf?auto=webp" target="_blank">Lees verder in de catalogus</a> op de website van Jonathan A. Hill.) </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtX6CHMWNlh_kJdc0ZTuABAvqUeSUK3JlLLMsMY_gguF69XlVlWsrRjh3lr-9lvKhd_psX_3sNrjktJJSAh6y7KtnsDwOcLaWtCGRLeKDntYkDji0IHr6pyQr7EXhgWiEWqyc_9b45ycNhxUCCPzQwHvrGmmY0GuYl6xmlpXy9MYLi19qZBYA3OjlA1bpG/s1328/carrion%20-%203.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1328" data-original-width="944" height="589" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtX6CHMWNlh_kJdc0ZTuABAvqUeSUK3JlLLMsMY_gguF69XlVlWsrRjh3lr-9lvKhd_psX_3sNrjktJJSAh6y7KtnsDwOcLaWtCGRLeKDntYkDji0IHr6pyQr7EXhgWiEWqyc_9b45ycNhxUCCPzQwHvrGmmY0GuYl6xmlpXy9MYLi19qZBYA3OjlA1bpG/w417-h589/carrion%20-%203.jpeg" width="417" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><span style="text-align: start;">Ulises Carrión, </span><i style="text-align: start;">6 Plays</i><span style="text-align: start;">. Amsterdam: Kontexts Publications, 1976</span></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Het oudste bevat enkele ultrakorte toneelstukken: <i>6 Plays,</i> uitgegeven door Kontexts Publications (dat is kunstenaar/dichter Michael Gibbs, 1949-2009). Het boekje verscheen in februari 1976, een jaar nadat de 'stukken' waren uitgevoerd in Amsterdam. De toneelstukken herinneren aan Carrións literaire carrière in Mexico voordat hij zich afkeerde van de literatuur en beeldend kunstenaar werd. Bij zijn boeken ging het daarna niet meer om de tekst alleen, maar vooral ook om de vorm en het geheel maakte het kunstwerk uit. Dit exemplaar bevat een handgeschreven opdracht van de maker aan de uitgever: 'For Michael and Judith, with warm friendship, Ulises C.' Dat is bijzonder, omdat hij in 1973 had gezworen niets meer te doen dat zweemde naar ‘luxe’ uitgaven en dat behelsde ook het afzweren van persoonlijke opdrachten in de boeken.<br /><br />Twee werken uit 1988 zijn gemaakt in een oplage van slechts één exemplaar, uniek en tot voor kort volstrekt onbekend. Beide zijn uitgevoerd in potlood op transparant papier dat daarna gelamineerd is. De titels zijn met de hand geschreven: <i>Missing Piece</i> en <i>Opening Lotus</i> (een driehoekig boek). Ze verschenen een jaar voor zijn dood.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi64_IJyu3k9sraH3d2SVoHi_mcnhNmCDHDX4azgeuoEeJzgQGlYVhS1wgQlgS1rJqB9qbDdyzLTTjSYoqhfCIPdIs9UUSnpy7N_FLqo7Yw7FIH09ZBZQxBrqbQueXRCfGJuFb4IsDdLe5xR-io8um23q6T2P51Oo-zb7ld9lOhnF7zivuI1F1_EyT8WYNA/s948/carrion%20-%201.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="664" data-original-width="948" height="310" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi64_IJyu3k9sraH3d2SVoHi_mcnhNmCDHDX4azgeuoEeJzgQGlYVhS1wgQlgS1rJqB9qbDdyzLTTjSYoqhfCIPdIs9UUSnpy7N_FLqo7Yw7FIH09ZBZQxBrqbQueXRCfGJuFb4IsDdLe5xR-io8um23q6T2P51Oo-zb7ld9lOhnF7zivuI1F1_EyT8WYNA/w443-h310/carrion%20-%201.jpeg" width="443" /></a></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzpt5_GA1hK8WzRQt5oCvyC6aOw2qqK6_5H5mWcg2jWeYMfBo78Ogh2vrloVIworhxrhi_SW_CKvcVV_QFPWh_bJ_n9faVn4RBIhNDi87uS_0nwf1m0ECsXXhJbhjvnbuo8oDIOTgaNhDzSpuawS2mnFf2ou1Y-s1cvN-9SYmYYF5VrJb-m3_1ihJwur7q/s961/carrion%20-%202.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="683" data-original-width="961" height="301" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzpt5_GA1hK8WzRQt5oCvyC6aOw2qqK6_5H5mWcg2jWeYMfBo78Ogh2vrloVIworhxrhi_SW_CKvcVV_QFPWh_bJ_n9faVn4RBIhNDi87uS_0nwf1m0ECsXXhJbhjvnbuo8oDIOTgaNhDzSpuawS2mnFf2ou1Y-s1cvN-9SYmYYF5VrJb-m3_1ihJwur7q/w425-h301/carrion%20-%202.jpeg" width="425" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><span style="text-align: start;">Ulises Carrión, </span><i style="text-align: start;">Missing Piece</i><span style="text-align: start;">. Amsterdam: Ulises Carrión, 1988</span></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /><br /> <b>Momenteel te zien in de KB zijn:<br /></b>1.<br />Ulises Carrión, <i>6 Plays</i>. Amsterdam: Kontexts Publications, februari 1976.<br />Oplage: 100 exemplaren. <br /><br />2.<br /><i>Aan Onze Vrienden. Dear Friends</i>. Amsterdam: Other Books and So, 1977.<br />Tweetalig stencil met het verzoek om donaties naar aanleiding van de verhuizing naar Herengracht 259. <br /><br />3.<br />Ulises Carrión, <i>Missing Piece</i>. Amsterdam: Ulises Carrión, 1988.<br />Uniek exemplaar.<br /><br /> 4.<br />Ulises Carrión, <i>Opening Lotus</i>. Amsterdam: Ulises Carrión, 1988.<br />Uniek exemplaar.</span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-20312471721111238702023-11-17T13:30:00.008+01:002023-11-17T13:32:04.560+01:00357. Werkman in de biografie van Nijhoff<p><span style="font-family: georgia;">Achterin de biografie van Nijhoff, geschreven door Bart Slijper en niet lang geleden gepubliceerd (<i>Elk woord ging ademhalen</i>, Prometheus 2023), is een katern opgenomen met kleurenillustraties. Daarvan zijn er 11 pagina's met foto's die zijn overgenomen van de <a href="https://collecties.kb.nl/hn-werkman/de-blauwe-schuit" target="_blank">KB-website over De Blauwe Schuit</a>. De kwaliteit van die afbeeldingen op onze site is dus zo goed dat je ze in een boek kunt laten afdrukken.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Afgebeeld zijn het omslag van <i>Bij het graf van de Nederlandse onbekende soldaat gevallen in de Mei-dagen 1940</i> (1942), het vooromslag en alle tekstpagina's van <i>Holland. In plaats van foto </i>(1942), het vooromslag en de binnenzijde daarvan in <i>Des Heilands Tuin</i> (1943) en het omslag van <i>De grot </i>(1943). De afgebeelde exemplaren zijn (toevallig) die van het Huis van het boek.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1MLiNyjT2l_WfDIod_Gc_8zHWk0GBHwOtk76vjnzmXKjU6rD6P3l3pimhsZQytLwCfVwELOdW6m6LLeFN23a7bPPQABTHhrLS6IJ5ws6VrAVQbdOWUexQbe6e8WBN04y9kpF0xCRJ6yx3T94IOLrAw0K2WJc9AmACm6b-SMVXRkjcwycCOoIw67qhdYsl/s613/Werkman%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="613" data-original-width="573" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1MLiNyjT2l_WfDIod_Gc_8zHWk0GBHwOtk76vjnzmXKjU6rD6P3l3pimhsZQytLwCfVwELOdW6m6LLeFN23a7bPPQABTHhrLS6IJ5ws6VrAVQbdOWUexQbe6e8WBN04y9kpF0xCRJ6yx3T94IOLrAw0K2WJc9AmACm6b-SMVXRkjcwycCOoIw67qhdYsl/w374-h400/Werkman%20-%201.jpeg" width="374" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">H.N. Werkman, decoratie aan binnenzijde vooromslag<br />van M. Nijhoff, <i>Des Heilands Tuin</i> (1943)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Werkman en Nijhoff hadden geen contact, maar voelden wederzijds waardering voor elkaars werk. De contacten en correspondentie verliepen via Ate Zuithoff en August Henkels die de dichter in Utrecht bezocht. Nijhoff schreef over Werkman: </span></p><p><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Het is, als ik zijn werk zie, of de oorlog reeds voorbij is, zo overtuigend is de nieuwe stijl die zich hiermee aankondigt.</span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-6558500838054152082023-09-24T01:08:00.001+02:002023-09-24T12:53:30.658+02:00356. Vrouwen in de KB (10)<p><span style="font-family: georgia;">Kort voor de Tweede Wereldoorlog was de laatste vrouwelijke nieuwe medewerker iemand die al vier jaar later vanwege haar huwelijk vertrok.</span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Henny van de Kerk (in dienst: 1939; uit dienst: 1943)</span></h3><span style="font-family: georgia;"><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div>Op 1 december 1939 kwam 'Mej.' Hendrikje Jacoba (Henny) van de Kerk (Haarlem 1907 – Haarlem 1988) bij de KB werken. Zij studeerde neerlandistiek in Amsterdam en richtte zich eerst op <i>Willem van Oranje voornamelijk in volksliederen van zijn tijd</i> (1934). Voorafgaand aan haar KB-baan hield zij zich vanaf 1938 met G.I. Lieftinck bezig met de ‘B</span><span style="font-family: georgia;">ibliographie van Nederlandsche letterkunde sinds 1879’. </span><span style="font-family: georgia;">Zij was assistente aan het Zuid-Afrikaanse Instituut in Amsterdam. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Henny van de Kerk werd in de KB benoemd tot wetenschappelijk assistent 2e klasse, aanvankelijk in tijdelijke dienst. Pater Kruitwagen noemde haar 'Onsterfelijk Henny' (zie A.G. van der Steur en Garrelt Verhoeven, 'Een loden last. H.J. Laceulle-van de Kerk, Bonaventura Kruitwagen en de totstandkoming van een dissertatie', </span><i style="font-family: georgia;">De Boekenwereld</i><span style="font-family: georgia;">, april 1997, p. 172-190).</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-HA-M2YaVzs5YgTbDNvvP6mXRLTR2sNf4IHnzZskVe_J53er8GQ6U3oX2798H4DxGykTzE4Stk6CF1yGRM4wcUjPbwPlZk979h9fhQ1VVGcdNe7poKAWgOvGR_VgvDqUS_AvWe3rejW5Sgky59JJQjKhZmvwV6VvbBMunMl-mOtBNfd7jzRIuj4WuKFQN/s794/kerk%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="794" data-original-width="718" height="415" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-HA-M2YaVzs5YgTbDNvvP6mXRLTR2sNf4IHnzZskVe_J53er8GQ6U3oX2798H4DxGykTzE4Stk6CF1yGRM4wcUjPbwPlZk979h9fhQ1VVGcdNe7poKAWgOvGR_VgvDqUS_AvWe3rejW5Sgky59JJQjKhZmvwV6VvbBMunMl-mOtBNfd7jzRIuj4WuKFQN/w375-h415/kerk%20-%201.jpeg" width="375" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Henny van de Kerk, ca. 1942</span></td></tr></tbody></table><div><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-weight: bold; line-height: 24px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-weight: normal;"><br /></span></p><span style="font-family: georgia;">In het oorlogsjaar 1941 kwam zij in vaste dienst. Ook promoveerde zij in Utrecht op <i>De Haarlemse drukkers en boekverkopers, 1540-1600</i>. Het jaar erna werd zij bevorderd tot wetenschappelijk assistente 1e klasse. In 1943 volgde eervol ontslag vanwege haar huwelijk met mr. J.W.R. (Dick) Laceulle, conservator op de juridische en muziekafdeling van de KB. Zij overleed in Haarlem in 1988.</span></div></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">[<a href="https://www.dbnl.org/tekst/_boe022199601_01/_boe022199601_01_0035.php" target="_blank">Zie het artikel over de publicatie van haar proefschrift in <i>De Boekenwereld.</i></a>]</span></div></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><div id="edn1" style="font-family: -webkit-standard;"><br /></div><div id="edn1" style="font-family: -webkit-standard;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-76889699026557232912023-09-20T00:48:00.010+02:002023-09-20T19:00:12.541+02:00355. KB-vrouwen 1895-1940 (9)<p><span style="font-family: georgia;">Een van de laatste vrouwelijke werknemers die vlak voor de Tweede Wereldoorlog werd aangenomen door de KB maakte bijna veertig jaar carrière in deze bibliotheek, zij het, zoals het toen ging, met minder bewegingen van de ene functie naar de andere. </span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Eleonore de La Fontaine Verwey (in dienst: 1939; uit dienst: 1968)</span></h3><span style="font-family: georgia;"><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div>Op 1 juni 1939 werd 'Mej.' Dr. Eleonore de La Fontaine Verwey (Den Helder 1903 – Den Haag 1991) benoemd tot wetenschappelijk assistente 2e klasse. Zij schreef haar naam meestal met een ypsilon. Zij promoveerde in 1934 op haar studie <i>De illustratie van letterkundige werken in de XVIIIe eeuw.</i> Later schreef ze ook over boekbanden en Nieuwe Kunst. Zij was belast met de zorg voor de vakgebieden Nederlandse taal- en letterkunde, kunst en kunstgeschiedenis. In 1940 publiceerde zij tentoonstellingscatalogus over <i>De Nederlandsche boekillustratie in de 18e eeuw</i>.</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8TZ0RyeSt-lhFIydYppNb_O3bZFO571_2Kv6zQbgQeXdyp7wQ0gvwh3gcWbxJZLl6-h3gPEnOKnte91IO9DLsOOupz8WRMacRIxFhmyJYriDZkZQiEMjtWyRIJnsqxOtaDFuqU5Pae6fQfmAd0_1q62_G7SD9gxEyiyAfiTmaG96rl4kN1qS2C-MKRHvU/s3662/VrouwenKB_FontaineVerwey_album_de_Mooy_1939_1971_p023_Soeters_edelaFVerwey_Alphen_Roelofs%20etc.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2668" data-original-width="3662" height="327" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8TZ0RyeSt-lhFIydYppNb_O3bZFO571_2Kv6zQbgQeXdyp7wQ0gvwh3gcWbxJZLl6-h3gPEnOKnte91IO9DLsOOupz8WRMacRIxFhmyJYriDZkZQiEMjtWyRIJnsqxOtaDFuqU5Pae6fQfmAd0_1q62_G7SD9gxEyiyAfiTmaG96rl4kN1qS2C-MKRHvU/w448-h327/VrouwenKB_FontaineVerwey_album_de_Mooy_1939_1971_p023_Soeters_edelaFVerwey_Alphen_Roelofs%20etc.jpg" width="448" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">E. de La Fontaine Verwey, achter, eerste van links</span></td></tr></tbody></table><br /><div><div><span style="font-family: georgia;">In 1941 kwam zij in vaste dienst als wetenschappelijk assistente 2e klasse en maakte zij een catalogus van boekbanden in de collectie van de KB; een jaar later werd zij bevorderd tot wetenschappelijk assistente 1e klasse en op 1 januari 1945 volgde haar bevordering tot conservator. Daarmee was zij de derde vrouwelijk conservator in de KB. <br /><br />In de vijftiger jaren bezocht zij met collega’s geregeld de vergaderingen van de sectie wetenschappelijke bibliotheken van de Nederlandse Vereniging van Bibliothecarissen (zie 'Dagboek Koninklijke Bibliotheek', bijgehouden door A.J. de Mooy, 23 oktober 1953 en 28 januari 1954).<br /><br />Zij gaf in de jaren vijftig en zestig lezingen over bijvoorbeeld boekbanden en de Kelmscott Press van William Morris. In 1965 schreef zij de inleiding voor de catalogus <i>Het Nederlandse boek en de Nieuwe Kunst, 1892-1906.</i></span></div><div><div aria-label="Resultaten" role="main" style="font-family: "Segoe UI", arial, verdana, helvetica, sans-serif;"></div><div><br /></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEVA6W6HQQUdDvkWPGAFmtjFodYMEsJgc6oji_sSRI2kl9mdJC1nWxbEKH9NamvLqcyzVrfxlh58R-tOiolN1X5UHICl21npN9xq57CWP6ZYC3KQE2OcbVsV-e-kInv7Z5gF9ZTjG9BNjUsFazKDAwrqnqgdBjrdYfsF0ze3y_H-FmBowB8VALVH4K2qp-/s1728/VrouwenKB_Tichelaar_EdelaFontaineVerwey_Riet%20Uding_1968%202.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1702" data-original-width="1728" height="438" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEVA6W6HQQUdDvkWPGAFmtjFodYMEsJgc6oji_sSRI2kl9mdJC1nWxbEKH9NamvLqcyzVrfxlh58R-tOiolN1X5UHICl21npN9xq57CWP6ZYC3KQE2OcbVsV-e-kInv7Z5gF9ZTjG9BNjUsFazKDAwrqnqgdBjrdYfsF0ze3y_H-FmBowB8VALVH4K2qp-/w445-h438/VrouwenKB_Tichelaar_EdelaFontaineVerwey_Riet%20Uding_1968%202.jpg" width="445" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Eleonore de la Fontaine Verwey wordt in haar jas geholpen, 1968<br />[Links: P.aul A. Tichelaar; rechts Riet Uding-van Laarhoven]</span><br /><br /></td></tr></tbody></table></div><div><span style="font-family: georgia;">Op 14 juli 1968 ging zij met pensioen als 'wetenschappelijk hoofdambtenaar'. Na haar pensionering bleef zij 'in los dienstverband' het vakgebied Nederlandse taal- en letterkunde beheren. Haar 'te omvangrijke taak' was gesplitst, terwijl voorlopig geen nieuwe neerlandicus kon worden aangetrokken.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqz0e-PIgyS5fQCeF6tD76zEaFIBes2__WOdr_Ojd6rGaiz5hktIUs6YrhReoEhaw2xPLSLtgmHKlBDYr9fpbIKyGjwrjnTs9KSTcaTl-5-f814OQ-pNvceFoiy1gb05QUkPDuTddY9f_sUbUUb7Pu7x0hLklQzZGZEY3ZbFEtrentglY1Y8-nkU2aiDne/s688/etude%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="688" data-original-width="650" height="420" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqz0e-PIgyS5fQCeF6tD76zEaFIBes2__WOdr_Ojd6rGaiz5hktIUs6YrhReoEhaw2xPLSLtgmHKlBDYr9fpbIKyGjwrjnTs9KSTcaTl-5-f814OQ-pNvceFoiy1gb05QUkPDuTddY9f_sUbUUb7Pu7x0hLklQzZGZEY3ZbFEtrentglY1Y8-nkU2aiDne/w396-h420/etude%20-%201.jpeg" width="396" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Ex-libris van Eleonore de La Fontaine Verwey<br />door <span style="text-align: start;">Jeanne Bieruma Oosting</span></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Haar ex-libris door Jeanne Bieruma Oosting nam haar initialen als boodschap: 'L’étude donne la force veritable'. Ze overleed op 20 augustus 1991. Zij was een volle nicht van de bekende bibliothecaris en hoogleraar boekwetenschap prof. mr. Herman de la Fontaine Verweij (1903-1989); hun vaders waren broers.</span></div></div></div></div><div><span style="font-family: georgia;"><div id="edn1" style="font-family: -webkit-standard;"><br /></div><div id="edn1" style="font-family: -webkit-standard;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div></span></div>Unknownnoreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-31577918366590680412023-09-10T18:00:00.007+02:002023-09-20T18:59:56.053+02:00354. KB-vrouwen 1895-1940 (8)<p><span style="font-family: georgia;">Met de benoemingen van vrouwelijke personeelsleden in de KB Den Haag zijn we aangeland in de jaren dertig.</span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Charlotte Molhuijsen (in dienst: 1931; uit dienst: 1971)</span></h3><br /><span style="font-family: georgia;">Per 1 oktober 1933 kreeg Charlotte Louise Cornélie Molhuijsen (Leiden 1906 – Den Haag 1972) een vaste aanstelling als wetenschappelijk assistente 2de klasse. Daarvoor had zij sinds 1931 een tijdelijk contract. Ze verdiende toen 1455 gulden per jaar en vanwege de wereldwijde financiële crisis werd daar de eerste jaren tien procent vanaf getrokken.</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-XhRslj4_bSQD38VRzfU81VxvuRyW2ddgRaI68t9pky8-MTHdVD-0mwYANeUXKel4gfJkU_Aq7ENdS42-fvKLqsihDx9FTAKcCNAL8GeutEXJgkN9kypIO4C_vYX-4IayIkUiPIJ5-uy1O72b7rOwI8W47sWPfrM6JEK38DhHWKP_3iXJVphMF9D9kpPi/s1147/Molhuijsen_registratie%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="784" data-original-width="1147" height="316" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-XhRslj4_bSQD38VRzfU81VxvuRyW2ddgRaI68t9pky8-MTHdVD-0mwYANeUXKel4gfJkU_Aq7ENdS42-fvKLqsihDx9FTAKcCNAL8GeutEXJgkN9kypIO4C_vYX-4IayIkUiPIJ5-uy1O72b7rOwI8W47sWPfrM6JEK38DhHWKP_3iXJVphMF9D9kpPi/w462-h316/Molhuijsen_registratie%20-%201.jpeg" width="462" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Registratie C.L.C. Molhuijsen<br />Haags Gemeentearchief Bevolkingsregister 1913</span></td></tr></tbody></table><br /><div style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Veel later, in het jaarverslag over 1968, werd gemeld dat 'Mej. C.L.C. Molhuysen' (spelling in de KB-archieven) bevorderd werd van ‘bibl. Ambt. A’ tot bibliotheekassistente, met terugwerkende kracht tot begin 1967. Verder is haar taak in schimmigheid gehuld.</span></div><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-weight: bold; line-height: 24px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-weight: normal;"><br /></span></p><span style="font-family: georgia;">Alleen een door de onderbibliothecaris bijgehouden dagboek uit de jaren vijftig en zestig onthult iets over haar doen en laten. Op 15 mei 1954 werd in een bespreking met de stafleden gesproken over 'de dienst in het Uitleenbureau' waar Molhuysen de oorzaak was van 'hinderlijk lawaai aldaar'. Kennelijk hield zij zich bezig met het verzenden van via de centrale catalogus aangevraagde boeken; haar administratieve taken waren soms een bron van zorg. Ook hield zij zich in de jaren vijftig bezig met het 'catalogiseren van romans'. (KB-Archief. 'Dagboek Koninklijke Bibliotheek', bijgehouden door A.J. de Mooy, notities van 15 mei 1954, 6 november 1956 en 21 juli 1955).</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Zulke werkzaamheden laten meestal weinig concrete sporen na. Maar van Molhuijsen resteert in de KB-collectie haar eigen exemplaar van de <i>Catalogus van de handbibliotheek in leeszaal en cataloguskamer der Koninklijke Bibliotheek</i> (1930). Op sommige pagina's maakte noteerde zij aanvullingen</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg67CBJX5cgMXc7vtMiV0AMO9WeM-XlHd7pX7RrWE3q2fG2sxVLo0uqfpWhHKnsDhMDJxy4JlwH8ksi6WSMWVTenjOfPVaOMbAiCN01yPaRumfDj3S_JuClwKHH71juS0b8zzhfQRju5Q8wiv68qGPsHUgTbLtKPKTSSD3ytdRyx6w-bJRnS02WNvD3yc1E/s1387/Molhuijsen_catalogus%20-%201.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1387" data-original-width="1000" height="432" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg67CBJX5cgMXc7vtMiV0AMO9WeM-XlHd7pX7RrWE3q2fG2sxVLo0uqfpWhHKnsDhMDJxy4JlwH8ksi6WSMWVTenjOfPVaOMbAiCN01yPaRumfDj3S_JuClwKHH71juS0b8zzhfQRju5Q8wiv68qGPsHUgTbLtKPKTSSD3ytdRyx6w-bJRnS02WNvD3yc1E/w312-h432/Molhuijsen_catalogus%20-%201.jpeg" width="312" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQJSCHwERQEuG_gp9bSrFqFN8od7RrAounDCq0red0-QARNsyZlor9ky0YGFVrDq6eZ-Un0aEU0MEsOJ2kbnXLd4Ovogly0ZQhNyZaX9N4Th4yrOtsck4dUctsD1jKMyx2Uf6FFrUBpjniYZ4mWWONe18wsX7h0TNDg0C2VLipg1kCIc-5mPg9svYq5Y3/s1400/Molhuijsen_catalogus%20-%202.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1400" data-original-width="1000" height="429" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQJSCHwERQEuG_gp9bSrFqFN8od7RrAounDCq0red0-QARNsyZlor9ky0YGFVrDq6eZ-Un0aEU0MEsOJ2kbnXLd4Ovogly0ZQhNyZaX9N4Th4yrOtsck4dUctsD1jKMyx2Uf6FFrUBpjniYZ4mWWONe18wsX7h0TNDg0C2VLipg1kCIc-5mPg9svYq5Y3/w307-h429/Molhuijsen_catalogus%20-%202.jpeg" width="307" /></a></div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAaOpKNL9QoCIAhWpEwOj3EeDQbt-rpsVOgZbhyyG8dlbT4x93aaFjF1fvT9PlT2Wr0Ih0zI3a41Hnkxoc5cAt3okrWC_e624LYgwuS3g0nEdXTfmw8LabvcTbKTghgyO-MFyI-bbVUqSOXnqR1dVWYs8wP0VC_SaM7UR3LVmyN_B-hAqLPzzhDucS2I9j/s1401/Molhuijsen_catalogus%20-%203.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1401" data-original-width="1000" height="417" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAaOpKNL9QoCIAhWpEwOj3EeDQbt-rpsVOgZbhyyG8dlbT4x93aaFjF1fvT9PlT2Wr0Ih0zI3a41Hnkxoc5cAt3okrWC_e624LYgwuS3g0nEdXTfmw8LabvcTbKTghgyO-MFyI-bbVUqSOXnqR1dVWYs8wP0VC_SaM7UR3LVmyN_B-hAqLPzzhDucS2I9j/w297-h417/Molhuijsen_catalogus%20-%203.jpeg" width="297" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i style="text-align: start;">Catalogus van de handbibliotheek in leeszaal en<br />cataloguskamer der Koninklijke Bibliotheek</i><span style="text-align: start;"> (1930)<br />Exemplaar van C.L.C. Molhuijsen</span></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Op een van de pagina's schreef zij een motto: 'Hier es over ghepijnt lange stonde', ontleend aan Van Maerlants rijmbijbel.</span></div><div><span face=""Noto Serif", Arial, Helvetica, Verdana, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 16px;"><br /></span></div><div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Aan haar 25-jarig jubileum mocht in 1956 geen aandacht worden geschonken: 'Wil daarover Maandag niets horen!' noteerde de onderbibliothecaris uit haar mond (dagboek, 26 september en 1 oktober 1956).</span></div></div><div><span style="font-family: georgia;"><br />Haar afscheid van de KB voltrok zich in 1971 'vrij stil', vanwege haar broze gezondheid. Zij overleed in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag op 26 december 1972. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Na haar dood werd gezegd dat zij haar werk met 'geestdrift en voortvarendheid' uitvoerde. 'Ze had tegelijk iets bruusks en iets joviaals.' Haar karakter werd verder omschreven als impulsief, gevoelig, vitaal en opgewekt – zelfs het denigrerende woord 'bakvis' viel (zie <i>Lange Voorhout 34</i>, maart 1973, p. 5).</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Waar iedereen over zweeg was haar familie. Haar vader was <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Philipp_Christiaan_Molhuysen" target="_blank">P.C. Molhuysen</a> (1870-1944) - in de gemeentelijke archieven werd ook zijn naam gespeld als Molhuijsen - en hij was een bekende in de bibliotheekwereld. Hij werkte als conservator handschriften in Leiden, werd bibliothecaris van het Vredespaleis en maakte in 1921 de overstap naar de KB waar hij tot bibliothecaris werd benoemd. Hij bleef dit tot zijn pensioen in 1937. Met andere woorden: hij was bibliothecaris toen Charlotte Molhuijsen werd aangenomen en dat was pikant, want zij was zijn dochter, een van de zes kinderen die hij in drie huwelijken kreeg. Charlotte was een kind van zijn eerste echtgenote, Johanna Valke (1902-1919). Ze was 13 toen zij haar moeder verloor en 25 toen zij bij haar vader in de KB kwam werken.</span><div><br /></div><div><div id="edn1"><br /></div><div id="edn1"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div><div id="edn1"><p class="MsoEndnoteText" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-size: 10pt; font-weight: bold; margin: 0cm;"><br /></p></div><div id="edn3"><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-size: 12pt; font-weight: bold; margin: 0cm;"></p></div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-87690870546830011272023-09-04T15:55:00.001+02:002023-09-08T17:37:42.249+02:00353. KB-vrouwen 1895-1940 (7)<p><span style="font-family: georgia;">De eerste vrouwelijke medewerker van de KB van wie een foto bewaard is gebleven - voor zover we weten - is Rena Pennink, maar de foto werd lang na haar pensioen gemaakt. </span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Rena Pennink (in dienst: 1919; uit dienst: 1949)</span></h3><p><span style="font-family: georgia;">'Mejuffrouw' Renetta (Rena) Pennink (Rotterdam 1884 – Den Haag 1985) werd op 1 april 1919 wetenschappelijk assistente 1<sup>e</sup> klasse bij de afdeling Kunst en Handschriften. </span><span style="font-family: georgia;">Ze verdiende toen 2000 gulden per jaar. Zes jaar eerder, in 1913, was zij met haar ouders vanuit Rotterdam verhuisd naar Den Haag. Haar oudere zuster Mathilda Helena was in 1900 getrouwd. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Penninks KB-carrière is niet te volgen via de jaarverslagen, want daarin doemt haar gestalte pas dertig jaar later op bij haar afscheid. Toch liet zij al in haar tweede KB-jaar van zich horen met de publicatie van de</span><span style="font-family: georgia;"> </span><i style="font-family: georgia;">Catalogus van de incunabelen, II: Nederland, België, Duitschland, Duitsch-Zwitserland, Oostenrijk </i><span style="font-family: georgia;">(de verzameling van Museum Meermanno-Westreenianum)</span><i style="font-family: georgia;">. </i></p><p><span style="font-family: georgia;">Zij werd verantwoordelijk voor de incunabelen en post-incunabelen van de KB, maar ook voor de vakgebieden Engelse en Duitse taal- en letterkunde. Vanaf 1920 hield zij gedurende vijftig jaar wekelijkse bijeenkomsten met haar goede vriendin en mede-incunabuliste Maria Kronenberg om samen klassieke auteurs te lezen en elkaars werk te bespreken, zoals de artikelen die Pennink vanaf 1930 publiceerde in</span><span style="font-family: georgia;"> </span><i style="font-family: georgia;">Het Boek.</i><span style="font-family: georgia;"> </span></p><p><span style="font-family: georgia;">In 1935 verscheen haar</span><span style="font-family: georgia;"> </span><i style="font-family: georgia;">Catalogus der boeken uit de voormalige Latijnsche School in de Groote Kerk der Nederduitsche Hervormde Gemeente te Edam, thans in bruikleen op de Koninklijke Bibliotheek te ’s-Gravenhage</i><span style="font-family: georgia;">, één jaar nadat de bruikleen in de KB was gearriveerd. </span><span style="font-family: Georgia, serif;">De latere directeur Reedijk herdacht haar dan ook als een snelle werker (zie zijn 'In memoriam</span><span style="font-family: georgia;"> Dr. Renetta Pennink’, <i>KB Centraal</i>, 26 april 1985).</span></p><span style="font-family: georgia;">Zij maakte in 1934 deel uit van het uitvoerend comité van de tentoonstelling over oud-Italiaanse kunst en werkte in 1936 mee aan een tentoonstellingscatalogus over Jeroen Bosch. <br /><br />In januari 1936 promoveerde zij in Utrecht op het proefschrift <i>Nederland en Shakespeare. Achttiende eeuw en vroege romantiek</i>. Het jaar erop verscheen de <i>Catalogus der 15de en 16de eeuwsche drukken der Koninklijke Akademie van Wetenschappen, in bruikleen op de Koninklijke Bibliotheek</i>. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Via de radio meldde nieuwsdienst ANP op 29 oktober 1937 dat zij was bevorderd tot conservator. Haar jaarsalaris steeg tot 3152 gulden. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNcxPfJzHTRjn-X8N5KmIzWO0V9ll1EhU8ZFi5xCOBH-4RAq00ewG-yRIAxwcW4v8ZHcBQLpREOPildEmtUoWMCnn_YWDkuO4Oo8ezpqzse5YmffmglyvHytRqz52FsgIBO_LOPjWxu4m_EXTySU4uBITYDd6yzyAGLfpg4FmOrTBm94Id25IqHqWNsSRI/s786/MMKB23_001902026_mpeg21_p00012_image.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="323" data-original-width="786" height="170" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNcxPfJzHTRjn-X8N5KmIzWO0V9ll1EhU8ZFi5xCOBH-4RAq00ewG-yRIAxwcW4v8ZHcBQLpREOPildEmtUoWMCnn_YWDkuO4Oo8ezpqzse5YmffmglyvHytRqz52FsgIBO_LOPjWxu4m_EXTySU4uBITYDd6yzyAGLfpg4FmOrTBm94Id25IqHqWNsSRI/w412-h170/MMKB23_001902026_mpeg21_p00012_image.jpg" width="412" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>De Standaard</i>, 30 oktober 1937</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">In 1949 volgde haar pensioen. Weg was ze toen nog niet; ze kreeg een tijdelijk contract om de publicatie voor te bereiden van de </span><i style="font-family: georgia;">Catalogus der niet-Nederlandse drukken, 1500-1540, aanwezig in de Koninklijke bibliotheek ’s-Gravenhage</i><span style="font-family: georgia;"> – die werd haar op 15 maart 1955 vers van de pers aangereikt.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpTzvVj_cp8DdVuCkXB7pUnYcfk_sNmw4QRk9PgeqJ3LKr1IucElVUQrf0QI04o2EmwbqBWJLTSY8HMFoNH2Nbo6QeqxY8RCKOb6k0kyYCAK_eM4JORFCUY8bSOAvqClSdxKTrPLzg-21oH6_qdsuN_jsqy5yz7V-z8Twe8XLzHZEdyPF7k_zjlTp6Ce5J/s531/MMNHA03_179258072_mpeg21_p00002_image.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="531" data-original-width="439" height="500" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpTzvVj_cp8DdVuCkXB7pUnYcfk_sNmw4QRk9PgeqJ3LKr1IucElVUQrf0QI04o2EmwbqBWJLTSY8HMFoNH2Nbo6QeqxY8RCKOb6k0kyYCAK_eM4JORFCUY8bSOAvqClSdxKTrPLzg-21oH6_qdsuN_jsqy5yz7V-z8Twe8XLzHZEdyPF7k_zjlTp6Ce5J/w414-h500/MMNHA03_179258072_mpeg21_p00002_image.jpg" width="414" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>Nieuwe Haarlemsche Courant</i>, 23 september 1954</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><span style="font-family: georgia;">In september 1954 ontving zij de prijs van de Haarlemse Teylerstichting voor haar studie <i>Silvander (Jan Baptista Wellekens), 1658-1726</i> (gepubliceerd 1957), waarna ze in 1965 nog een vertaling publiceerde van middelnederlandse novellen. Ze werd gezien als charmant, geestig, belangstellend en tot op het laatst 'weetgierig'. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Toen onderbibliothecaris A.J. de Mooy in 1971 afscheid nam werd Pennink gefotografeerd terwijl zij hem over een brede tafel heen de hand schudde. Jas en hoed had ze aan- en opgehouden.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj63nrwd8M5UhmmAMeovya6Xd34w269dprmeHpRWe6y5UPimH2YdFenco0oftITl2m-z-fgpElOwv0mi8CTFex22ZOjUwbrHbO2d9RFBjZXotJaqNkzyyLa02lkYCQP4TjdhkK4Zbr-8jGDeW_VV8c8CNn68kb87ENJFblgRWMYiHZ_qUAujmpL-P3WyK9H/s3638/VrouwenKB_Pennink_1971_album_de_Mooy_p068_.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2518" data-original-width="3638" height="283" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj63nrwd8M5UhmmAMeovya6Xd34w269dprmeHpRWe6y5UPimH2YdFenco0oftITl2m-z-fgpElOwv0mi8CTFex22ZOjUwbrHbO2d9RFBjZXotJaqNkzyyLa02lkYCQP4TjdhkK4Zbr-8jGDeW_VV8c8CNn68kb87ENJFblgRWMYiHZ_qUAujmpL-P3WyK9H/w410-h283/VrouwenKB_Pennink_1971_album_de_Mooy_p068_.jpg" width="410" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">R. Pennink schudt de hand van A.J. de Mooy bij diens afscheid in 1971<br />[KB archief]</span></td></tr></tbody></table><br /></div><div><span style="font-family: georgia;">Ze overleed, honderd jaar oud, op 11 maart 1985.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjs0h18MQq26Sdg-AMehjHYM6PTf9pP1dBzPRdsy8aoAR47DsCzYVmdG5OWLxog3NbOATaYWJZYv6Pa-sLgLYSmHlDfbAhgmgoJE0fyqSq_ddPaLwesdcnM4CZvWFWb0SYiWvq71Sm1fmnNzL0hWAnR6p5RFh5DvdFHaWMjKIytnzT9uMEdbrpbuZsEVlN6/s575/KBNRC01_000028307_mpeg21_p012_image.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="518" data-original-width="575" height="370" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjs0h18MQq26Sdg-AMehjHYM6PTf9pP1dBzPRdsy8aoAR47DsCzYVmdG5OWLxog3NbOATaYWJZYv6Pa-sLgLYSmHlDfbAhgmgoJE0fyqSq_ddPaLwesdcnM4CZvWFWb0SYiWvq71Sm1fmnNzL0hWAnR6p5RFh5DvdFHaWMjKIytnzT9uMEdbrpbuZsEVlN6/w411-h370/KBNRC01_000028307_mpeg21_p012_image.jpg" width="411" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>NRC Handelsblad</i>, 15 maart 1985</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><div id="edn1" style="font-family: -webkit-standard;"><br /></div><div id="edn1" style="font-family: -webkit-standard;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-76316310523329575252023-07-30T18:37:00.003+02:002023-08-08T12:48:31.876+02:00352. KB-vrouwen 1895-1940 (6)<p><span style="font-family: georgia;">Na de Eerste Wereldoorlog nam het aantal vrouwen in de KB toe. Was het eerst stapsgewijs gegroeid van één (1908), twee (1910), drie (1914) naar vijf (1916), in 1919 noteerde men acht vrouwelijke werknemers, in 1922 zelfs twaalf - daarna zou het bijna constant op tien blijven hangen (negen in 1926) totdat vanaf 1937 het aantal constant bleef op negen werknemers. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Daar zijn dan wel enkele werknemers bijgeteld die geen deel uitmaakten van de wetenschappelijk staf, zoals enkele tijdelijke assistenten, (steno)-typistes of schrijfsters en enkele volontairs. Over deze en andere medewerkers die het publiek bijna nooit te zien kregen, een andere keer. Deze aflevering gaat over twee vrouwen waarvan de eerste een wetenschappelijke functie bekleedde en de tweede een administratieve. </span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">J.G.C. Schmidt-Gerritsen (in dienst: 1919; uit dienst: 1932)</span></h3><span style="font-family: georgia;"><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div>In februari 1919 kwam voor het eerst een getrouwde vrouw in de KB te werken, 'Mevrouw' Johanna Gerarda Christina Gerritsen (Groede 1889 – Veere 1955), dochter van een Zeeuwse burgermeester. Haar aanvangssalaris was 800 gulden per jaar. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheRqwmNlaRvhfNSIlPo9xij0CUH9JDlThy1R2ftjt51zMv5XRMmHEVhe0O51lITwUnpH-YeyVWWJ4CTlRs24EDfZY6FdQbJbSOg7tPZz2mg1rzbWZxssUWxv567P8nkoOAMvKFHSsVSF1BpQkNfzyXLdAEuRYakYVlnONCqDD9v-2lwy32LaHPtKgJZUfP/s865/schmidt-gerritsen.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="521" data-original-width="865" height="236" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheRqwmNlaRvhfNSIlPo9xij0CUH9JDlThy1R2ftjt51zMv5XRMmHEVhe0O51lITwUnpH-YeyVWWJ4CTlRs24EDfZY6FdQbJbSOg7tPZz2mg1rzbWZxssUWxv567P8nkoOAMvKFHSsVSF1BpQkNfzyXLdAEuRYakYVlnONCqDD9v-2lwy32LaHPtKgJZUfP/w391-h236/schmidt-gerritsen.jpg" width="391" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>De Nieuwe Courant</i>, 15 februari 1913</span></td></tr></tbody></table><br /><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Zij was op 15 februari 1913 getrouwd met W.C.M. Schmidt (1888–1970) van het vierde regiment huzaren, de Huzaren van Boreel. In 1919 verhuisde zij vanuit Deventer – met één dochter van vijf – naar Den Haag waar zij in februari als assistent verbonden werd aan de KB-afdeling Documentatie en Bibliographie.</span><p><span style="font-family: georgia;">Dat was een stap voorwaarts, niet alleen was zij getrouwd, zij was bovendien moeder van een dochter, Maria Hendrika Cornelia. Niet dat deze stap gevolgen zou hebben. Na haar zouden weer alleen ongehuwde vrouwen worden aangesteld.</span></p><div><p><span style="font-family: georgia;">Schmidt-Gerritsen deed het kennelijk goed: twee jaar later werd zij bevorderd tot wetenschappelijk assistent 2e klasse; een jaar later al werd dat 1e klasse (waarmee haar salaris steeg tot 2800 gulden per jaar). </span><span style="font-family: georgia;">In april 1923 bezocht zij – met haar collega’s De Kempenaer en Pennink – het Congrès International des Bibliothécaires et des Bibliophiles in Parijs.</span></p><span style="font-family: georgia;">In oktober 1923 werd de scheiding van Schmidt en Gerritsen uitgesproken. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">In 1932 was zij wetenschappelijk assistente 1e klasse (een niet in de jaarverslagen genoemde bevordering die wel werd vermeld in het KB-archiefstuk 'Personeel Kon. Bibl. tot 1937'). Wat haar taken inhielden is niet achterhaald, maar ze zullen gezien de afdeling waar zij werkte voornamelijk bibliografisch van aard zijn geweest; publicaties heeft zij niet op haar naam staan.</span></div><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiue6a3AmbihETDPHa7HZO1O6QGCAlfEfcdPBZjxoMzyB2Hns1CWG1n7YHkE7tmoX3DMId04IAKd64rlEO29Ic9BWSiQml_cO-JF1lUXy9Ed69nLOfAJ2pwwJ9bpW65UUM0xVq3pWWdgzntksoMk_XcPPwqZkuIIQpigSm61BZFXIlRUlOaG4_kfnZTZPGj/s820/schmidt%20ontslag.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="166" data-original-width="820" height="98" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiue6a3AmbihETDPHa7HZO1O6QGCAlfEfcdPBZjxoMzyB2Hns1CWG1n7YHkE7tmoX3DMId04IAKd64rlEO29Ic9BWSiQml_cO-JF1lUXy9Ed69nLOfAJ2pwwJ9bpW65UUM0xVq3pWWdgzntksoMk_XcPPwqZkuIIQpigSm61BZFXIlRUlOaG4_kfnZTZPGj/w483-h98/schmidt%20ontslag.jpg" width="483" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>Arnhemsche Courant</i>, 9 december 1932<br />[overgenomen uit de <i>Staatscourant</i>]</span></td></tr></tbody></table><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Zij kreeg vervolgens per 1 december 1932 op eigen verzoek eervol ontslag. </span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSFCSPQRSxy6hzDURv1-yOMy1D_R0w8DFzzun1pTmunXkXOVuSPwh3xvDlHUXb9CxPpyiKiBU-l9P8WQsgkArg5z5RT2Bj8u0BLoMtmeoXJzcQScqYhCU_BmaxG6rjvopg9A9MAeKumxAncJT3dDwo_ajtXBDccPht48VJaQs0zBzh00zeOonDNxpzbch_/s337/handtekeningen.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="211" data-original-width="337" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSFCSPQRSxy6hzDURv1-yOMy1D_R0w8DFzzun1pTmunXkXOVuSPwh3xvDlHUXb9CxPpyiKiBU-l9P8WQsgkArg5z5RT2Bj8u0BLoMtmeoXJzcQScqYhCU_BmaxG6rjvopg9A9MAeKumxAncJT3dDwo_ajtXBDccPht48VJaQs0zBzh00zeOonDNxpzbch_/s320/handtekeningen.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Handtekeningen van W.J.F. von Berrnuth en J.G.C. Gerritsen<br />[Huwelijksacte, Gemeentearchief Den Haag]</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Op de veertiende van die maand hertrouwde zij met Walther Johannes Franz von Bernuth (1891–1977), een amateur-kunstschilder en commissaris van een familiebedrijf. Ze verhuisde naar Veere waar zij op 25 maart 1955 stierf.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWo2vkqBvsm9kCDLsU438wtJxA8Uo8ovqkJgcy-EQVL6-P0L21cDjtHiJEBzAiyVXyi5fFXqbDK2m1gRstahITp6vhO_Ewx5NtibUyjqINTPLOKZ5XmndMcNekyn14atYw18gHwOw8rqpcsn3RiEG1-9PShP4j27gCKljcAOWgNUK1VLI_Ae6wibVwFFmo/s522/gerriston_dood%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="522" data-original-width="278" height="507" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWo2vkqBvsm9kCDLsU438wtJxA8Uo8ovqkJgcy-EQVL6-P0L21cDjtHiJEBzAiyVXyi5fFXqbDK2m1gRstahITp6vhO_Ewx5NtibUyjqINTPLOKZ5XmndMcNekyn14atYw18gHwOw8rqpcsn3RiEG1-9PShP4j27gCKljcAOWgNUK1VLI_Ae6wibVwFFmo/w269-h507/gerriston_dood%20-%201.jpeg" width="269" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>Het Vaderland</i>, 26 maart 1955</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Maria Gutterswijk (in dienst: 1919; uit dienst: 1958)</span></h3><span style="font-family: georgia;"><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div>Op 1 maart 1919 werd 'Mejuffrouw' M. Gutterswijk als assistente toegevoegd aan de Administratie (jaarsalaris: 800 gulden). Kort daarvoor had zij nog in Amsterdam gewoond.<br /><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Maria Gutterswijk (Den Haag 1893 – Den Haag, 1983) was de dochter van een bureelchef en waarnemend griffier van het Kantongerecht. Ze was nog geen maand in dienst toen haar enige broer door een noodlottig ongeluk aan boord van een schip om het leven kwam.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsOauwap_-qG6v6uutVuAMvmeEtKLcojiXWUX007pTY_Y401OkJwI-CBLxdRYu3g2mijjZGk4gHeIw33Xdd5YWhryW8uzYWpLEyUyWB7CL__GLXF5KSDObxFiYQz4vwNkQ5bOyAImhMOVKmAr93XtdDipaN70iSXZwm3SMxQ8b-3_Abho5bNw3HMGxVran/s574/gutterswijk%20broer.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="574" data-original-width="367" height="479" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsOauwap_-qG6v6uutVuAMvmeEtKLcojiXWUX007pTY_Y401OkJwI-CBLxdRYu3g2mijjZGk4gHeIw33Xdd5YWhryW8uzYWpLEyUyWB7CL__GLXF5KSDObxFiYQz4vwNkQ5bOyAImhMOVKmAr93XtdDipaN70iSXZwm3SMxQ8b-3_Abho5bNw3HMGxVran/w307-h479/gutterswijk%20broer.jpg" width="307" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>De Nieuwe Courant</i>, 28 maart 1919</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br />Zij werd gerangschikt als ‘Administratief Ambtenaar’<br /><br />Collega’s namen haar op 1 april 1955 in de maling schreef de onderbibliothecaris: </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Weer een ontbrekend boek ontdekt in Leeszaal. Mej. Gutterswijk geschokt, ook wegens critiek op haar controle.</span></div><div><span style="font-family: georgia;">(Dagboek Koninklijke Bibliotheek’, bijgehouden door A.J. de Mooy, notitie 1 april 1955).</span></div><div><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-weight: bold; line-height: 24px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-weight: normal;"><br /></span></p><span style="font-family: georgia;">Op 8 augustus 1958 werd gevierd dat zij veertig jaar in dienst was: haar dienst 'speelde zich uitsluitend in de leeszaal af'. Daarmee</span><span style="font-family: georgia;"> was zij ook voor het publiek een bekend gezicht.</span><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-weight: bold; line-height: 24px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-weight: normal;"><br /></span></p><span style="font-family: georgia;">Bij haar pensioen per 1 september 1958 werd ze omschreven als 'een bijzonder toegewijde ambtenares'. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Het afscheid vond plaats op zaterdag 30 augustus 1958: 'Veel deining hierover!', schreef de onderbibliothecaris in zijn dagboek: <br /><br /><span style="color: #38761d;">Er wordt ten slotte 3x afscheid genomen, de laatste keer door commissie uit het publiek</span>.<br />(Dagboek Koninklijke Bibliotheek’, bijgehouden door A.J. de Mooy, notitie 30 augustus 1958).</span><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-weight: bold; line-height: 24px; margin: 0cm;"><br /></p><div><div id="edn1"><p class="MsoEndnoteText" style="margin: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Haar familieleden kenden haar als 'Marie' en noemden haar 'Tante Poes'. Ze overleed in Den Haag op 21 december 1983, negentig jaar oud.<br /><br /></span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisDIXXDEKFdlRNqm2-QmpLsQbepT_7NnV6iqWWhQkfzAQTQxYrk7HCXjN_XNsLCd-1j71LZcu2irgIdWJnPSoZ7v03l9RS0Sip0CQfXJ2KdWIIljC1N6G5cr6pTQ3Xk68ByTirAb95jtgKQ4bnjVpkTHezmEp3jGN3fc-m2CmOAivNgT-0Sb9z_6x62cVW/s509/gutterwswijk.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="509" data-original-width="399" height="414" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisDIXXDEKFdlRNqm2-QmpLsQbepT_7NnV6iqWWhQkfzAQTQxYrk7HCXjN_XNsLCd-1j71LZcu2irgIdWJnPSoZ7v03l9RS0Sip0CQfXJ2KdWIIljC1N6G5cr6pTQ3Xk68ByTirAb95jtgKQ4bnjVpkTHezmEp3jGN3fc-m2CmOAivNgT-0Sb9z_6x62cVW/w325-h414/gutterwswijk.jpg" width="325" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: start;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>Algemeen Dagblad</i>, 24 december 1983</span></span></td></tr></tbody></table><br /><p></p></div></div></div></div><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">PS, 8 augustus 2023</span></h3><div id="edn1"><br /></div><div id="edn1"><span style="font-family: georgia;">Kort na de publicatie van dit blog, bezig met het ontdubbelen van KB-publicaties, vond ik een stapel archiefexemplaren van de <i>Catalogus van de handbibliotheek in leeszaal en cataloguskamer der Koninklijke Bibliotheek</i> uit 1930. Van dit 140 pagina's tellende naslagwerk werden aan veel KB-medewerkers exemplaren uitgedeeld die zij dagelijks bij hun werkzaamheden nodig hadden. Dat gebeurde kennelijk centraal en in een ferm bibliotheek-handschrift heeft iemand hun namen op de titelpagina geschreven. Maar in sommige exemplaren staan afwijkend geschreven namen, waarschijnlijk door de bezitters zelf genoteerd. Zo kan het dat we nu beschikken over tenminste één tastbaar spoor van Marie Gutterswijk: haar handtekening.</span></div><div id="edn1"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgK3AJKIP6CLLLn_eG50rtz7RtEosC3GPD3XHjQv-fx01dyrnAmXAd4VxVNudgcYJ-g0DN1wDbX0hIRQoCml9IjrU8lXj_6xFGYG352AtrdlbWszbIgU-mfYWJmTo9wwJmyWm2s3bodLb3s0K35_UmqQP9W_QK5V4sQ2Oe8axASJpfmdHBLUINDowUjuFM6/s1415/Gutterswijk_Catalogus%20-%201.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1415" data-original-width="1000" height="433" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgK3AJKIP6CLLLn_eG50rtz7RtEosC3GPD3XHjQv-fx01dyrnAmXAd4VxVNudgcYJ-g0DN1wDbX0hIRQoCml9IjrU8lXj_6xFGYG352AtrdlbWszbIgU-mfYWJmTo9wwJmyWm2s3bodLb3s0K35_UmqQP9W_QK5V4sQ2Oe8axASJpfmdHBLUINDowUjuFM6/w306-h433/Gutterswijk_Catalogus%20-%201.jpeg" width="306" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i style="text-align: left;">Catalogus van de handbibliotheek in leeszaal en<br />cataloguskamer der Koninklijke Bibliotheek<br /></i><span style="text-align: left;">(1930): exemplaar van M. Gutterswijk</span></span></td></tr></tbody></table><br /><div id="edn1"><span style="font-family: georgia;">Normaal is de catalogus een centimeter dik, maar het exemplaar van Gutterswijk is met wit doorschoten, dat wil zeggen: herbonden met tussen elk blad een leeg vel, voor aanvullingen en aantekeningen. Dat exemplaar, herbonden in rood linnen, is drie keer zo dik. En in de loop der jaren zijn er zoveel aantekeningen bijgeschreven, dat je wel heel goed de weg moest weten in de leeszaal om er nog uit te komen. Maar dat was precies haar taak.</span></div><div id="edn1"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div id="edn1"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGuI1NtZkIbXb_-ZD_9Bk-GQptseYd3Gqc80KM8fXhLnXPNU5eLJRhtRkA6XGJhkmOM2P572f1l53oH3pq9GKB1UVBLBmJvMqXhDCSgkKjyeNG3uKsyqYmW5icV_kEQBl8-lzrj5SOpd85wr2hgshwGNy1NjmpP37UDDQo7r477gNEtUZeId0xV7p8M4tu/s1503/Gutterswijk_Catalogus%20-%202.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1503" data-original-width="1000" height="539" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGuI1NtZkIbXb_-ZD_9Bk-GQptseYd3Gqc80KM8fXhLnXPNU5eLJRhtRkA6XGJhkmOM2P572f1l53oH3pq9GKB1UVBLBmJvMqXhDCSgkKjyeNG3uKsyqYmW5icV_kEQBl8-lzrj5SOpd85wr2hgshwGNy1NjmpP37UDDQo7r477gNEtUZeId0xV7p8M4tu/w359-h539/Gutterswijk_Catalogus%20-%202.jpeg" width="359" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgX8rBeUHpvmGRcTy-R7un_AtMEsWShEW6qqjRpdBYgpUTaWpGwT_nyCEUwdHp00tSDm418IdeCPd9qY6dYpcrOTZwSYmTydMgDL8vyIJAt0s3nH5HyAVBGcnE-uq5Y8N8QVF-we1DsTbqa3FbFtod_p0AKD8IwtK8DHfzY7n8I_YHEEZJ3hj_dPfsqwk6E/s1444/Gutterswijk_Catalogus%20-%204.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1444" data-original-width="1000" height="525" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgX8rBeUHpvmGRcTy-R7un_AtMEsWShEW6qqjRpdBYgpUTaWpGwT_nyCEUwdHp00tSDm418IdeCPd9qY6dYpcrOTZwSYmTydMgDL8vyIJAt0s3nH5HyAVBGcnE-uq5Y8N8QVF-we1DsTbqa3FbFtod_p0AKD8IwtK8DHfzY7n8I_YHEEZJ3hj_dPfsqwk6E/w365-h525/Gutterswijk_Catalogus%20-%204.jpeg" width="365" /></a></div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-17Y5HPzlz-PeMsNXKZQD3vGes6A_oAGfREo8DAubJ5xvVD5swf_FKwYzZpEKNITEx7DiHWwUIFIoTxO3YDg6NTdIiVyOJ5NSQfpNeexH850d03yfx8s2-SL066Ah4dM_qbHT25Za3TfYaRrXpPG8BK9hlmOo_nOXJ3x06mqZiXYMKBfbo2e70Dt4WitY/s1339/Gutterswijk_Catalogus%20-%205.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1339" data-original-width="1000" height="493" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-17Y5HPzlz-PeMsNXKZQD3vGes6A_oAGfREo8DAubJ5xvVD5swf_FKwYzZpEKNITEx7DiHWwUIFIoTxO3YDg6NTdIiVyOJ5NSQfpNeexH850d03yfx8s2-SL066Ah4dM_qbHT25Za3TfYaRrXpPG8BK9hlmOo_nOXJ3x06mqZiXYMKBfbo2e70Dt4WitY/w368-h493/Gutterswijk_Catalogus%20-%205.jpeg" width="368" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i style="text-align: left;">Catalogus van de handbibliotheek in leeszaal en<br />cataloguskamer der Koninklijke Bibliotheek<br /></i><span style="text-align: left;">(1930): exemplaar van M. Gutterswijk</span></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div id="edn1"> </div><div id="edn1"><br /></div><div id="edn1"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-65224003126385758722023-07-18T19:08:00.003+02:002023-07-20T16:43:54.859+02:00351. KB-vrouwen 1895-1940 (5)<p><span style="font-family: georgia;">Het vijfde vrouwelijke personeelslid werd door de KB aangenomen tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen Nederland weliswaar afzijdig en neutraal bleef, maar er van alles veranderde.</span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Annie Lankhout (<i>in dienst: 1916; uit dienst 1951</i>)</span></h3><p><span style="font-family: georgia;">Na ruim vijf jaar als volontair te hebben gewerkt voor de KB, werd in maart 1916 'Mejuffrouw' A. Lankhout benoemd tot assistent, ze begon op 1 april van dat jaar, kunnen we nu nalezen in het KB-verslag over 1916.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhr7yDzEeqnpHjTahMFTUwkk-yhBKtt6hxJ2cVJpcW6t5aks0n6f2rjxZZNzSiWY0WRZGHH-chJVE4EI_bc2eze8-2TDb3tK9wGktnNAjDFvbdJWj7tr0T-OQdB3fllaDfsTosZibG-TgLFzAY7fZhfHJ7ZokeaowwHe4VTK3gl9ZitKuUZQ7LST2KMeU0c/s1080/Lankhout_Utrecht.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="238" data-original-width="1080" height="108" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhr7yDzEeqnpHjTahMFTUwkk-yhBKtt6hxJ2cVJpcW6t5aks0n6f2rjxZZNzSiWY0WRZGHH-chJVE4EI_bc2eze8-2TDb3tK9wGktnNAjDFvbdJWj7tr0T-OQdB3fllaDfsTosZibG-TgLFzAY7fZhfHJ7ZokeaowwHe4VTK3gl9ZitKuUZQ7LST2KMeU0c/w486-h108/Lankhout_Utrecht.jpg" width="486" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Familie Lankhout, registratie Utrecht 1890 (<a href="https://hetutrechtsarchief.nl/onderzoek/resultaten/personen-mais?mivast=39&mizig=100&miadt=39&milang=nl&miview=tbl&mizk_alle=a.%20lankhout&misort=voo%7Casc" target="_blank">Het Utrechts Archief</a></span>)</td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Anna (roepnaam Annie) Lankhout (Utrecht 1886 – Oegstgeest 1960) woonde na hun verhuizing naar Den Haag tot 1933 bij haar ouders in het Bezuidenhout. </span><span style="font-family: georgia;">Haar tijd als volontair werd echter niet eerder genoemd in de jaarverslagen en al evenmin geregistreerd in het</span><span style="font-family: georgia;"> </span><i style="font-family: georgia;">Vrouwenjaarboekje voor Nederland</i><span style="font-family: georgia;">, waarin zij pas vermeld wordt in jaargang 1917. Dan staan er vijf vrouwelijke KB-employees op de loonlijst: conservator <a href="http://pvc-kb.blogspot.com/2023/07/350-kb-vrouwen-1895-1940-4.html" target="_blank">Timmer</a> en de wetenschappelijke assistenten <a href="http://pvc-kb.blogspot.com/2023/06/349-kb-vrouwen-1895-1940-3.html" target="_blank">Schouten</a>, <a href="http://pvc-kb.blogspot.com/2023/06/347-kb-vrouwen-1895-1940-1.html" target="_blank">De Kempenaer</a>, <a href="http://pvc-kb.blogspot.com/2023/06/348-kb-vrouwen-1895-1940-2.html" target="_blank">Simons</a> en Lankhout.</span></p><span style="font-family: georgia;">In 1921 werd Lankhout bevorderd tot 2e klasse assistent. Ze verdiende toen 2000 gulden per jaar (KB-archief 2.7.21 ‘Personeel Kon. Bibl. tot 1937’).</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6LQqeGBhuVO9n6AJv9RXu0_hEawnurBcKngBTfUiz3Tb8uRvX3gRVSLuqbVkq2hSwpjAQPJqpwmH2ax-y_vnA-O_UCIb50d04p3bAAXsAaIZtfQyy_6NOhWTBtvSr7VbqM5PoEcl4eCG31JvsU9FBdOPGOyX1RoIaKq6qmZK1r_81naZXBohRg-UUdxQD/s775/Standaard%20examens%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="122" data-original-width="775" height="74" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6LQqeGBhuVO9n6AJv9RXu0_hEawnurBcKngBTfUiz3Tb8uRvX3gRVSLuqbVkq2hSwpjAQPJqpwmH2ax-y_vnA-O_UCIb50d04p3bAAXsAaIZtfQyy_6NOhWTBtvSr7VbqM5PoEcl4eCG31JvsU9FBdOPGOyX1RoIaKq6qmZK1r_81naZXBohRg-UUdxQD/w472-h74/Standaard%20examens%20-%201.jpeg" width="472" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i style="text-align: start;">De standaard</i><span style="text-align: start;">, </span><span style="text-align: start;">17 december 1925</span></span></td></tr></tbody></table><br /><div><span style="font-family: georgia;">In 1925 slaagde zij voor het examen Italiaans M.O. Vanaf 1927 tot en met 1932 bood zij thuis haar diensten aan als lerares Italiaans voor ‘Club- en privaatlessen (Methode-Guarnieri)’ (zie advertenties in </span><span style="font-family: georgia;"><i>Het Vaderland </i>en <i>De Avondpost</i>, 13 september 1927).</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBI-vWKUYsSpUvewO5heec57_-vyvJbGSqZ8mdXVlOv9lFqcaSw_MzxYLDsRTihFAegOO91hHVk7lDTzrqBBI2Hppnk1s3hNGbrLda6erv2aEsLs-ZKiJJTnzoC1BkPjmVOBBDxaEaiPdjCbGq5bjOYdB6meV0huObH01ubroW_NhKmYzXZd-LpkyGjRM5/s635/Avondpost%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="422" data-original-width="635" height="303" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBI-vWKUYsSpUvewO5heec57_-vyvJbGSqZ8mdXVlOv9lFqcaSw_MzxYLDsRTihFAegOO91hHVk7lDTzrqBBI2Hppnk1s3hNGbrLda6erv2aEsLs-ZKiJJTnzoC1BkPjmVOBBDxaEaiPdjCbGq5bjOYdB6meV0huObH01ubroW_NhKmYzXZd-LpkyGjRM5/w455-h303/Avondpost%20-%201.jpeg" width="455" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i style="text-align: start;">De Avondpost</i><span style="text-align: start;">, 13 september 1927</span></span></td></tr></tbody></table></div><div><span style="font-family: georgia;"><h1 class="object-view-top-block__heading" style="border: 0px; box-sizing: inherit; caret-color: rgb(36, 38, 38); color: #242626; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 16px; font-weight: 400; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline; width: calc(100% - 27rem);" title="De avondpost"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div></h1></span></div><div><p><span style="font-family: georgia;">Met J.E. Bas Backer, lerares Italiaans aan het Amsterdamse Conservatorium, werkte ze aan het tweedelige</span><span style="font-family: georgia;"> </span><i style="font-family: georgia;">Italiaansch-Nederlandsch, Nederlandsch-Italiaansch woordenboek</i><span style="font-family: georgia;"> </span><span style="font-family: georgia;">dat in 1932–1933 verscheen. Vanaf 1933 woonde Lankhout in Pension Rosarium aan het Jozef Israëlsplein (Benoordenhout), waar zij in de avonduren Italiaanse les in een ‘conversatieclub’ gaf </span><span style="font-family: georgia;">(zie <i>Het Vaderland</i>, 27 oktober 1933)</span><span style="font-family: georgia;">.</span></p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi42Yv2OvnzBkttTnDoY4GskaF56DoAR2rnYCbU8HLJxQJ1sMOCF5A8KcwrMgwiCr17511GNcatzASAg0CjFDh2mcDmx6eS2Bjh3eJ4veTGQjDADWfnRVV1xJUpBvKidtzez6VvOAqs9_MWuAGYsRCtfhajmDRFGPYegRfLniDML4lT304Tg1Uh4apNswSz/s1272/Lankhout_woordenboek%20-%201.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1272" data-original-width="924" height="469" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi42Yv2OvnzBkttTnDoY4GskaF56DoAR2rnYCbU8HLJxQJ1sMOCF5A8KcwrMgwiCr17511GNcatzASAg0CjFDh2mcDmx6eS2Bjh3eJ4veTGQjDADWfnRVV1xJUpBvKidtzez6VvOAqs9_MWuAGYsRCtfhajmDRFGPYegRfLniDML4lT304Tg1Uh4apNswSz/w340-h469/Lankhout_woordenboek%20-%201.jpeg" width="340" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">A. Lankhout, <i>Italiaansch-Nederlandsch woordenboek<br /></i>(deel 1 van de set) (1932)<br />Omslagontwerp door André Vlaanderen</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p><span style="font-family: georgia;">In 1936 nam zij deel aan een reis met de krant</span><span style="font-family: georgia;"> </span><i style="font-family: georgia;">Het Vaderland </i><span style="font-family: georgia;">via Portugal en Marokko naar de Italiaanse Rivièra, waar zij ter plekke een Italiaans dankwoord uitsprak. Voor dezelfde krant vertaalde zij ‘De tooverdrank’ van Grazia Deledda (Nobelprijs 1926), gepubliceerd op</span><span style="font-family: georgia;"> 1 oktober 1938.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Lankhouts advertenties voor Italiaanse lessen verschenen tot in september 1940, maar met de Tweede Wereldoorlog veranderde alles. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Eind 1940 of in februari 1941 (de KB-jaarverslagen spreken elkaar tegen) werd zij ontslagen – op instructie van de Rijkscommissaris. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Eerst verbleef ze, waarschijnlijk vanaf december 1942, in de Joodsche Invalide in Amsterdam en begin maart 1943 kon zij op het nippertje, maar zonder haar boeken en kleding, verhuizen naar het Joodsch Tehuis op het landgoed De Schaffelaar in Barneveld </span><span style="font-family: georgia;">(zie <a href="https://www.archieven.nl/mi/298/?mivast=298&miadt=298&mizig=435&miview=ldt&milang=nl&micols=1&mif1=2919343196&mizk_alle=annie%20lankhout" target="_blank">NIOD, archief 101B, Kabinet van Binnenlandse Zaken, Inv. no. 410</a>).</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1SbWPg6xBsHtp8OMjBFmniJd5KTbH3jNebjEKZKPvwjxfZPTWf-ohmhy6Ywa98kAdRKJxaIH4Sho1jVF9UM3GUfcYzTNbn6RsbmXmXSWjxhuHaE0ckJuPZ3rBtgKLN864zrJ2WkZQNMLwWTDEZaGxCjrloa3-Wm6mRnO_jcyy5bcaejG1_xvaCw9AJuBp/s609/lankhout_NIOD.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="297" data-original-width="609" height="192" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1SbWPg6xBsHtp8OMjBFmniJd5KTbH3jNebjEKZKPvwjxfZPTWf-ohmhy6Ywa98kAdRKJxaIH4Sho1jVF9UM3GUfcYzTNbn6RsbmXmXSWjxhuHaE0ckJuPZ3rBtgKLN864zrJ2WkZQNMLwWTDEZaGxCjrloa3-Wm6mRnO_jcyy5bcaejG1_xvaCw9AJuBp/w394-h192/lankhout_NIOD.jpg" width="394" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><span style="text-align: start;">NIOD: 101bKabinet van het Departement van Binnenlandse Zaken,<br /></span><span style="text-align: start;">410 Lankhout, A. (</span><span style="text-align: start;">10 maart - 27 september 1943)</span></span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Via kamp Westerbork belandde zij in Theresienstadt, net als haar broer Julius Lankhout, huisarts en cardioloog. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Lankhout behoorde tot de overlevers die op 8 mei 1945 werden bevrijd (haar broer ook). </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Lankhouts naam verscheen weer in het KB-jaarverslag over 1945: 'Mej. A. Lankhout […] keerde uit Theresienstadt terug, maar kon wegens ziekte haar werkzaamheden nog niet hervatten.'</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Het is onzeker of ze snel na haar terugkeer alsnog aan het werk ging in de KB – waarschijnlijk niet; in 1945 en 1946 had zij behoefte aan extra bonnen voor levensmiddelen (Zie <a href="https://www.archieven.nl/mi/298/?mivast=298&mizig=210&miadt=298&micode=250m&milang=nl&mizk_alle=lankhout&miview=inv2#inv3t7" target="_blank">NIOD</a>). </span><span style="font-family: georgia;">In 1947 was zij tijdelijk afwezig door een verkeersongeval. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Op 1 augustus 1951 ging zij met pensioen als adjunct-wetenschappelijk ambtenaar na 'een 35-jarige diensttijd' – de oorlogsjaren werden meegerekend. </span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhln5JACcrYKREVKq0cHC9Bk2EAhxL4mCYxgQn14zGFK2PEKvVitBhTgDmeAgVVm6FH0XtSqpczzI3P30rc79CUeTQWPLv75yKo3wUcjmxGB9wKX5sTknY97xFcyJ2dDpr2tut58-XKfoibCpgx6Gbv-QVRaZhR-6QlXgj36seUfDWCNoF4uq9nLSM8l7Am/s1130/Leidsch%20Dagblad%20september%201956%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1130" data-original-width="779" height="497" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhln5JACcrYKREVKq0cHC9Bk2EAhxL4mCYxgQn14zGFK2PEKvVitBhTgDmeAgVVm6FH0XtSqpczzI3P30rc79CUeTQWPLv75yKo3wUcjmxGB9wKX5sTknY97xFcyJ2dDpr2tut58-XKfoibCpgx6Gbv-QVRaZhR-6QlXgj36seUfDWCNoF4uq9nLSM8l7Am/w343-h497/Leidsch%20Dagblad%20september%201956%20-%201.jpeg" width="343" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: start;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>Leidsch Dagblad</i>, 29 september 1956</span></span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">In september 1951 hernam Lankhout haar praktijk als lerares Italiaans en woonde zij op verschillende adressen in Den Haag. </span><span style="font-family: georgia;">In 1956 zette zij haar lessen voort vanuit Oegstgeest, waar zij op 3 december 1960 stierf, 74 jaar oud – haar graf ligt op het Haagse kerkhof Oud Eik en Duinen. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Een portret, een karakterschets, een van haar uitspraken, een brief, een taakomschrijving van haar werk in de KB: niets van dat alles is bewaard gebleven.</span></p><p><span style="font-family: georgia;"></span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-27435523923768280762023-07-11T19:16:00.002+02:002023-07-18T18:26:03.131+02:00350. KB-vrouwen 1895-1940 (4)<p><span style="font-family: georgia;">De vierde vrouw die in dienst kwam van de KB tussen 1900 en 1940 was E.M.A. Timmer.</span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">E.M.A. Timmer (<i>in dienst: 1916; uit dienst 1950</i>)</span> </h3><p><span style="font-family: georgia;">In juli 1916 werd 'Mejuffrouw' Dr. E.M.A. Timmer benoemd tot 'Conservator der Afdeeling Geschiedenis, Aardrijkskunde en Folklore', ze begon in augustus. </span><span style="font-family: georgia;">Dat was twee jaar nadat S.C.A.C.J. Schouten als assistente eerste klasse was komen werken</span><span style="font-family: georgia;"> bij dezelfde afdeling. Timmer verdiende al meteen ruim 600 gulden per jaar meer dan Schouten, maar met 3000 gulden was dat 200 gulden minder dan haar mannelijke collega's, zoals Dr. C.H. Ebbinge Wubbe, die zijn salaris bovendien sneller en meer zag stijgen en als conservator binnen enkele jaren duizend gulden meer ontving (zie KB-archief 2.7.21 ‘Personeel Kon. Bibl. tot 1937’.</span></p><p><span style="font-family: Georgia, serif;">Emilia Maria Anna Timmer (Den Burg, Texel 1885 – Den Haag</span><span style="color: red; font-family: Georgia, serif;"> </span><span style="font-family: Georgia, serif;">1953) werd geboren in een Doopsgezinde familie die in 1888 naar Utrecht verhuisde waar haar vader geneesheer aan een 'krankzinnigengesticht' was. </span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0BW1gAP6Tdp1DZNveYjqktPjQye-TqPn5X4sxD8k4ej5KH0hbw4wvAOTPqTcnbqhuKNmm5Rz6jRnaBaY2RXhFSaUCACPXGycpGLhx8yt80DF6PFKR2OR1786IUovMoh2ze_xjmjHC0ga1FTAIkdB9yLrmiMNqjDHW6rlfi4QZYzQJOSu0sqqklOx1OpmP/s2043/timmer_fam_Gem-Utrecht%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="748" data-original-width="2043" height="162" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0BW1gAP6Tdp1DZNveYjqktPjQye-TqPn5X4sxD8k4ej5KH0hbw4wvAOTPqTcnbqhuKNmm5Rz6jRnaBaY2RXhFSaUCACPXGycpGLhx8yt80DF6PFKR2OR1786IUovMoh2ze_xjmjHC0ga1FTAIkdB9yLrmiMNqjDHW6rlfi4QZYzQJOSu0sqqklOx1OpmP/w443-h162/timmer_fam_Gem-Utrecht%20-%201.jpeg" width="443" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Registratie van de familie Timmer-Loman in Utrecht, september 1888</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: Georgia, serif;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: Georgia, serif;">Later verhuisde ze naar Haarlem, waar Emilia in 1905 voor haar examen Gymnasium slaagde. Zij legde haar kandidaatsexamen in de Nederlandse letterkunde af aan de Universiteit van Amsterdam, gevolgd door het doctoraal examen in 1913. Ze woonde daarna in Delft.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2aqiRFaC24LjptIOhqXyZ-aTnOJ9LcuEhBM1AjkCTmdMnwn3Gx4svUZAXoCSjv9Vau8jTsZq3pP5AB_JwsZv3Gm9HNA9ptgH6idhIOUJWL7GXn9pKxjxOSYw7JgsSOScR8u5Z1Ivw84oAfSxfP0UHDH6rknZ9BUBsrgmjIjo8FhM8zDlS5uM9VPfCFNjp/s1519/timmer_afgestudeerd%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="770" data-original-width="1519" height="205" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2aqiRFaC24LjptIOhqXyZ-aTnOJ9LcuEhBM1AjkCTmdMnwn3Gx4svUZAXoCSjv9Vau8jTsZq3pP5AB_JwsZv3Gm9HNA9ptgH6idhIOUJWL7GXn9pKxjxOSYw7JgsSOScR8u5Z1Ivw84oAfSxfP0UHDH6rknZ9BUBsrgmjIjo8FhM8zDlS5uM9VPfCFNjp/w404-h205/timmer_afgestudeerd%20-%201.jpeg" width="404" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: start;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>Texelsche Courant</i>, 29 mei 1913</span></span></td></tr></tbody></table><p></p><div><span style="font-family: Georgia, serif;"><br /></span></div><div><span style="font-family: Georgia, serif;">Zij was intussen een tweede carrière begonnen onder het pseudoniem Emma van Burg en publiceerde twee romans: </span><i style="font-family: Georgia, serif;">De voorgeschreven weg </i><span style="font-family: Georgia, serif;">(1908) en </span><i style="font-family: Georgia, serif;">Isola Bella</i><span style="font-family: Georgia, serif;"> (1913)</span><i style="font-family: Georgia, serif;">. </i><span style="font-family: Georgia, serif;">Het eerste boek werd door Herman Robbers in <i>Elseviers Geïllustreerd Maandschrift </i></span><span style="font-family: Georgia, serif;">(hoewel ze daarin regelmatig publiceerde) </span><span style="font-family: Georgia, serif;">niet hartelijk ingehaald als een meesterwerk en dat gold voor veel romans van vrouwen destijds:</span></div><div><span style="font-family: Georgia, serif;"><br /></span></div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Dit boek is niet wat wij afgesproken hebben litteratuur te noemen. God-bewaar-me! Dat zij verre!... Aangename lectuur is het ook al niet!... Maar 't is lectuur die u vasthoudt, door haar oprechte, spontane menschelijkheid, en de schrijfster is iemand om goed op te blijven letten. What next?... Een niet in dien onmogelijken ik-vorm, zorgvuldiger, béter geschreven boek?... Ik hoop er op!</span><div><span style="font-family: Georgia, serif;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEik2MWvJxYADJ3dLr6KyG9bgexBkI2JgbwCL6svyK8LAUA0EVolIb63L8AwkDRPJ1ymYkSed_LNwwSV82uawOpXPSaZ4ice09EjeA02RMEin_8Lfk3P5pWKCT7aTIjL5W8pjxf44dh1usu98i7XUukMd2b035dwLmTmSil9WOIA5x6Hq_YniVP06YRARM5B/s2251/timmer1def.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2251" data-original-width="1867" height="402" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEik2MWvJxYADJ3dLr6KyG9bgexBkI2JgbwCL6svyK8LAUA0EVolIb63L8AwkDRPJ1ymYkSed_LNwwSV82uawOpXPSaZ4ice09EjeA02RMEin_8Lfk3P5pWKCT7aTIjL5W8pjxf44dh1usu98i7XUukMd2b035dwLmTmSil9WOIA5x6Hq_YniVP06YRARM5B/w333-h402/timmer1def.jpg" width="333" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Emma van Burg, <i>De voorgeschreven weg</i> (1908)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: Georgia, serif;"><br /></span></div><div><span style="font-family: Georgia, serif;">Wat de roman nu nog interessant maakt is dat die begint binnen de gelederen van een leesclubje in Haarlem, waar gedichten worden voorgelezen en de voordrachten becommentarieerd. Men leest er bijvoorbeeld Van Eeden, Couperus en Hélène Swarth, maar al snel gaat het meer om wandeltochten en liefdesperikelen en het tweede hoofdstuk begint met de mededeling: 'De club verliep'. De leden waarom het gaat zijn een jonge arts, een net afgestuurde wis- en natuurkundige en een jonge studente </span><span style="font-family: Georgia, serif;">Middelbaar Nederlands.</span><span style="font-family: Georgia, serif;"> De eerste vermoordt de tweede uit jaloezie om de derde.</span></div><div><span style="font-family: Georgia, serif;"><br /></span></div><div><span style="font-family: Georgia, serif;">Carry van Bruggen schreef overigens veel positiever over dit boek en leverde een blurb over de eerste roman aan die werd afgedrukt op de achterzijde van de tweede roman, <i>Isola Bella</i>: 'Een tragisch en treffend verhaal.' Zij vond het knap dat de moordende arts 'ons sympathiek' blijft. Van Bruggen én Van Burg publiceerden regelmatig in <i>Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. </i>Of zij elkaar kenden, weet ik niet.</span></div><div><span style="font-family: Georgia, serif;"><br /></span></div><div><span style="font-family: Georgia, serif;"><i>Isola Bella </i>werd al even minachtend ontvangen. Het boek gaat niet over een dromerig Italiaans eiland, overigens, maar over Texel, haar geboorteplek, of zoals G.F. Haspels in 1913 schreef in <i>Onze eeuw</i>: </span></div><div><span style="font-family: Georgia, serif;"><br /></span></div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Gezellige koffiedrinkers, goedhartige vrijers en vrijsters, maar absoluut kleurloos, zonder eenige persoonlijkheid. Voortreffelijk geteekend, maar zijn ze de voortreffelijke teekening waard?</span><div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_u8bxMOTCizhXIz6SY3INUccdHTVKbWLurUcpjD1Nu8E54Sih_Wl-B3NEDhX7e39Qok9NQrfZly0SwTYKBZm431b2uZb0Uhae8rmFtJDv1_Djk-5zvjzhgOa8mp6gFHlIHCOS4oTS7lUGN5xijVEaVm3pe1ZHO8mQWhLe_rqPNkBdWs1jHPzwPl0MMzeM/s2505/timmer2def.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2505" data-original-width="1884" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_u8bxMOTCizhXIz6SY3INUccdHTVKbWLurUcpjD1Nu8E54Sih_Wl-B3NEDhX7e39Qok9NQrfZly0SwTYKBZm431b2uZb0Uhae8rmFtJDv1_Djk-5zvjzhgOa8mp6gFHlIHCOS4oTS7lUGN5xijVEaVm3pe1ZHO8mQWhLe_rqPNkBdWs1jHPzwPl0MMzeM/s320/timmer2def.jpg" width="241" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Emma van Burg, <i>Isola Bella</i> (1913)</span></td></tr></tbody></table><br /><div><span style="font-family: Georgia, serif;">Tussentijds werkte Timmer aan haar proefschrift </span><i style="font-family: Georgia, serif;">Knechtsgilden en knechtsbossen in Nederland. Arbeidersverzekering in vroeger tijden </i><span style="font-family: Georgia, serif;">(promotie UvA, 1913)</span><i style="font-family: Georgia, serif;">. </i></div><div><p><span style="font-family: Georgia, serif;">In 1914 werd zij lid van het Historisch Genootschap in Utrecht. Kort na haar aantreden als conservator in de KB stond zij genoteerd als secretaresse van het Plaatselijk Comité Delft van de Nederlandsche Anti-Oorlog-Raad, later werd zij in Den Haag lid van de Liberale Staatspartij De Vrijheidsbond die bijvoorbeeld pleitte voor openbaar onderwijs </span><span style="font-family: georgia;">en gelijke rechten voor mannen en vrouwen.</span><span style="font-family: Georgia, serif;"> Kortom, zij was pacifiste en liberaal.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJ3e5eV3_2pRx8q_IVPOZ-ktgWne9oJ_R4wmIYDXePwPT9TRwxF8T01xGZzsAceYEYQO9M6i0MtnmLcyLk68DJkdMalWPbcLm4lKJq1B75btxN7DRLIgSE7ai2MZ5rJd83v2mCTClD09CSEgJOm6PIIgUHyW9Oglhhg50efLbAobwJbYnBwZQH4QtQKU9Y/s1030/timmer_oorlogsraad%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1030" data-original-width="685" height="482" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJ3e5eV3_2pRx8q_IVPOZ-ktgWne9oJ_R4wmIYDXePwPT9TRwxF8T01xGZzsAceYEYQO9M6i0MtnmLcyLk68DJkdMalWPbcLm4lKJq1B75btxN7DRLIgSE7ai2MZ5rJd83v2mCTClD09CSEgJOm6PIIgUHyW9Oglhhg50efLbAobwJbYnBwZQH4QtQKU9Y/w321-h482/timmer_oorlogsraad%20-%201.jpeg" width="321" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: start;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Nederlandsche Anti-Oorlog Raad (uitgave 2):<br /><i>Wat de Nederlandsche Anti-Oorlog Raad gedaan heeft</i> (1915)</span></span></td></tr></tbody></table><p></p><p><span style="font-family: Georgia, serif;">Vanaf 1916 woonde zij voor haar werk in Den Haag, eerst in de Van Kinsbergenstraat en vervolgens aan de Statenlaan en de Laan van Nieuw Oost Indië en vanaf 1933 woonde zij aan de Badhuisweg. Haar voornamen werden op de persoonskaart van de Gemeente Den Haag genoteerd als Emilie Marie Anna.</span></p><p><span style="font-family: Georgia, serif;">In 1918 volgde de publicatie <i>De generale brouwers van Holland</i>. </span></p><span style="font-family: georgia;">In 1930 had zij als 'conservatrice' inmiddels 30.000 plakkaten gerangschikt. In 1931 verscheen de <i>Catalogus der verzameling plakkaten</i> en in 1937 het register. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Haar feminisme bleek in 1935 uit haar bestuursfunctie van de Eerste Nederlandsche Soroptimismeclub in Den Haag, een vereniging die zich inzette voor vrouwenbelangen, waarvan de leden in 1936 een rondleiding kregen in de KB; er werden middeleeuwse handschriften getoond en een verslag ervan verscheen in <i>De Nederlandsche Soroptimist</i> (februari 1926).</span><p><span style="font-family: Georgia, serif;">Per 1 mei 1950 werd zij gepensioneerd. Haar naam (zei men in het KB jaarverslag over 1950) zou verbonden blijven aan de pamfletten- en plakkatencollectie. Dat zijn altijd optimistische zinnen voor intern gebruik; buiten de KB zullen weinigen er blijvend weet van hebben gehad. Catalogi van zulke efemere publicaties zijn altijd discutabel en je hebt het dus achteraf gezien nooit goed genoeg gedaan. Zelf schreef ze er naar aanleiding van een congres in 1947 over (in <i>Het Boek, </i>1947-1948):</span></p><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Op het bibliotheekcongres in Juni 1947 is ampel gediscussieerd over het gevaarlijk ondernemen om pamflettitels te incorporeren in de algemene catalogus. Welnu, laat ik maar dadelijk bekennen: ik ben er blij om dat indertijd de hier bedoelde bezwaren de toenmalige directie niet weerhouden hebben om ook dit belangrijke gedeelte van het bezit der Koninklijke Bibliotheek via alfabetische en systematische catalogus gemakkelijker voor het publiek toegankelijk te maken.</span></div><div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;"><br /></span><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTWx2wCEIqYxRYxc6VEfg7XRybzRW968eveLvoKNPpnUT6KDnTjUs_N6OJ8DberZDtoVi3cy7h9hJeHBD_q3zwx6pYrHESADAQ0ooSMeBpdWKyizXPd7W9yyBodmnl-fKq0bkiWpEi_n2pPjKZ2gn79xQHEjZudJQyYPC7KrpYKuVnSydXJTxzJvZivezu/s498/timmer_door%20Verwey1953%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="498" data-original-width="351" height="547" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTWx2wCEIqYxRYxc6VEfg7XRybzRW968eveLvoKNPpnUT6KDnTjUs_N6OJ8DberZDtoVi3cy7h9hJeHBD_q3zwx6pYrHESADAQ0ooSMeBpdWKyizXPd7W9yyBodmnl-fKq0bkiWpEi_n2pPjKZ2gn79xQHEjZudJQyYPC7KrpYKuVnSydXJTxzJvZivezu/w386-h547/timmer_door%20Verwey1953%20-%201.jpeg" width="386" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; text-align: start;"> </span><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><span style="text-align: start;">E. de la Fontaine Verwey, 'In memoriam Dr. E.M.A. Timmer'<br />in: </span><i style="text-align: start;">De Nederlandsche soroptimist, </i><span style="text-align: start;">juli </span><span style="text-align: start;">1953</span></span></td></tr></tbody></table><br /><p><span style="font-family: georgia;">Na haar pensioen </span><span style="font-family: georgia;">werkte zij aan een novelle die nooit gereed kwam. Dat schreef KB-collega en mede-soroptimiste E. de la Fontaine Verwey, die haar omschreef als een 'kunstenaar' met 'een zeer gecompliceerd', maar hartelijk karakter. Timmer was 'een markante persoonlijkheid, scherpzinnig en ad rem, vol belangstelling voor alles, wat er in de wereld voorviel: zij had een uitgesproken en welgefundeerd oordeel en was steeds bereid tot uitvoerige discussies. </span><span style="font-family: georgia;">Zij kon heel opgewekt en geestig zijn, maar tevens was er aan haar wezen een zwaarmoedige kant […]'. (Zie </span><span style="font-family: georgia;">E. de la Fontaine Verwey, 'In memoriam Dr. E.M.A. Timmer', in: </span><i style="font-family: georgia;">De Nederlandsche soroptimist, </i><span style="font-family: georgia;">juli </span><span style="font-family: georgia;">1953).</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Timmer overleed op 68-jarige leeftijd, ongehuwd, in mei 1953 in Den Haag.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">We hebben geen portret.</span></p><p><span style="font-family: georgia;"></span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-33891711758840098452023-06-30T17:49:00.009+02:002023-07-11T17:20:03.844+02:00349. KB-vrouwen 1895-1940 (3)<p><span style="font-family: georgia;">Na het aantreden van de eerste twee vrouwen als personeelsleden van de KB -<span style="caret-color: rgb(51, 51, 51); color: #333333;"> Aafke de Kempenaer in 1908 en Fanny Simons in 1910 - duurde het vier jaar voordat de derde vrouwelijke employee werd aangenomen: 'mejuffrouw' Schouten.</span></span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">S.C.A.C.J. Schouten (in dienst: 1914; uit dienst 1932)</span></h3><p><span style="font-family: georgia;">In april 1914 kwam 'Mejuffrouw' S.C.A.C.J. Schouten in dienst als wetenschappelijk assistente 1e klasse bij de afdeling Geschiedenis, Aardrijkskunde en Folklore (zie het jaarverslag over 1913).</span></p><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-weight: bold; line-height: 24px; margin: 0cm;"></p><span style="font-family: georgia;">Sophia Cornelia Adriana Catharina Jacoba Schouten (Gouda 1880 – Oosterbeek, 1968) slaagde in 1906 voor het M.O. examen Nederlandse taal- en letterkunde. Zij werkte mee aan de <i>Catalogus van folklore in de Koninklijke Bibliotheek</i> (1919–1922). </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEja5CiuBG7dXuje1SFivp_HVjTT5qOKwYeWUZpUZptnZSXreI_BAPUDTUEGkD1jOCiqXxSF0vDdwXymLkva5J6pLIiMHBOJ1K8YuO0YsnzDOEfKJPCh353iLK7nnm7VMDjkl-Soq__b1TeTcDXjx6fomOq4Qx5j7eY2n4qAUERINrRwXFxHtfMTuq5DekA6/s2335/schouten_huwelijk%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2335" data-original-width="1307" height="486" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEja5CiuBG7dXuje1SFivp_HVjTT5qOKwYeWUZpUZptnZSXreI_BAPUDTUEGkD1jOCiqXxSF0vDdwXymLkva5J6pLIiMHBOJ1K8YuO0YsnzDOEfKJPCh353iLK7nnm7VMDjkl-Soq__b1TeTcDXjx6fomOq4Qx5j7eY2n4qAUERINrRwXFxHtfMTuq5DekA6/w272-h486/schouten_huwelijk%20-%201.jpeg" width="272" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Haags Gemeentearchief, BS Huwelijk<br />aktenummer A309<br />[bron: <a href="https://www.openarch.nl/hga:8AA6C08D-F6B7-4A80-87EB-988F4727CF74" target="_blank">Open Archieven</a>]</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">In maart 1923 - zij was 42 jaar oud - trouwde zij met haar voormalige leraar Nederlands uit Gouda Jan Hendrik van den Bosch (1862–1941). Hij woonde destijds in Voorburg, zij in Den Haag. Hij was een bekende taalpedagoog en literair historicus en publiceerde in 1890 een enkele malen herdrukte editie van Hoofts <i>Granida, </i>redigeerde de reeks <i>Zwolsche Herdrukken </i>waarin hij zelf meerdere delen voor zijn rekening nam, en gaf daarnaast les in Gouda<i>. </i>Zijn eerste huwelijk met Hendrika Bokkers was eerder dat jaar op de klippen gelopen. Schouten was 18 jaar jonger dan haar echtgenoot en maakte al vrij snel mee dat hij werd gepensioneerd, in 1927. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Zelf werd zij in 1932 op wachtgeld geplaatst; ze was toen 52. </span><span style="font-family: georgia;">Volgens de <i>Nederlandsche Staatscourant</i> (16 november 1932) waren haar werkzaamheden overbodig geworden. Ze was niet de enige – het gold ook voor de onderbibliothecaris. Dagblad <i>Het Volk</i> kopte honend: 'Regeering bezuinigt op wetenschap' (17 november 1932). Zij kregen eervol ontslag. De economische crisis was de werkelijke reden voor hun ontslag. Voor de andere medewerkers gold dat hun salaris vanaf 1933 met tien procent gekort werd.</span></div><div><p class="MsoNormal" style="line-height: 24px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-weight: normal;"><br /></span></p><span style="font-family: georgia;">Wat een wetenschappelijk assistent precies voor werkzaamheden uitvoerde is niet goed in kaart te brengen, maar duidelijk is dat het meewerken aan catalogi op bepaalde vakgebieden erbij hoorde, net als het beantwoorden van binnen- en buitenlandse vragen op dat terrein. Dat waren er vele in een tijdperk, uiteraard zonder internet, waarin minder gereisd werd en directe toegang tot wetenschappelijke kennis schaars was en haar terrein was nogal breed: g</span><span style="font-family: georgia;">eschiedenis, aardrijkskunde en folklore. Bovendien is gebleken dat zij ook vragen beantwoordde over middeleeuwse handschriften.</span><p class="MsoNormal" style="line-height: 24px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-weight: normal;"><br /></span></p><span style="font-family: georgia;">Zij behoort dan ook tot de KB-medewerkers die in dankwoorden werden genoemd, zij het vaak incorrect. Sommige onderzoekers gingen er vanuit - sprak het niet vanzelf? - dat zij een man was. Joseph Morawski (1888-1939), bijvoorbeeld, bedankte <i>haar </i>als <i>hem</i> voor gegevens over een Haagse veiling: 'Je dois des renseignements à une obligeante communication de M. Le Bibliothécaire S. Van den Bosch-Schouten'. Zijn artikel </span><span style="font-family: georgia;">'<a href="https://www.persee.fr/doc/roma_0035-8029_1933_num_59_235_4153" target="_blank">Notice sur deux manuscrits provenant des anciennes librairies de Bourgogne et du Louvre</a>' verscheen in het tijdschrift <i>Romania </i>in 1933 (no. 235, pp. 431-437).</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhX-NEyYKPpn5wXP1eMxrme3nCXCbxLvyBbv9enpt6kBrZkz_U5WMXdmAYqIEnzhht4aahpZPUfEREiAqq0gL1l7EXo_4QNbB-i5bft8rDr3npkIFDDTpjnSR8Dc4HmYoJcXbmsDK7vW-fgbNDOqTvEHXpz5WUuAamObfnZpzyoHpCygpjOy2j4KPGSQ2t5/s917/desrenseignements%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="915" data-original-width="917" height="401" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhX-NEyYKPpn5wXP1eMxrme3nCXCbxLvyBbv9enpt6kBrZkz_U5WMXdmAYqIEnzhht4aahpZPUfEREiAqq0gL1l7EXo_4QNbB-i5bft8rDr3npkIFDDTpjnSR8Dc4HmYoJcXbmsDK7vW-fgbNDOqTvEHXpz5WUuAamObfnZpzyoHpCygpjOy2j4KPGSQ2t5/w402-h401/desrenseignements%20-%201.jpeg" width="402" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Artikel van <span style="text-align: left;">J. Morawski in <i>Romania</i>, 1933 (fragment van pagina 436)</span></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Die fout werd gelukkig niet door iedereen gemaakt. Ook was zij natuurlijk niet de bibliothecaris. Anderen noemden haar ten onrechte 'conservator'. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Historicus J.K. van der Haagen (1902-1966), bijvoorbeeld, dacht dat zij conservator was en noemde haar zo in zijn artikel 'De H. Caecilia in legende en kunst', verschenen in <i>Het Gildeboek </i>van december 1930 (p. 149).</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFRORuBx-of1-5R7oZyW16C_d0Cp9ylZbNC7qA3JBHGTgR_U4Gtk2iVLSn5AarSuybVYuSt1OkoWX4PwfKuLhK1EsMf7wL0pSXczrgAu4eZ3j1ljEBOk6jGS0Ha0A56MyIAkqtFoXwwjJf7Y7eKnod5-SjY69N0AIank4U34q9bb0UnstslwbtIYxD1p1t/s654/schouten%20dank.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="179" data-original-width="654" height="127" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFRORuBx-of1-5R7oZyW16C_d0Cp9ylZbNC7qA3JBHGTgR_U4Gtk2iVLSn5AarSuybVYuSt1OkoWX4PwfKuLhK1EsMf7wL0pSXczrgAu4eZ3j1ljEBOk6jGS0Ha0A56MyIAkqtFoXwwjJf7Y7eKnod5-SjY69N0AIank4U34q9bb0UnstslwbtIYxD1p1t/w461-h127/schouten%20dank.jpg" width="461" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><span style="text-align: left;">J.K. van der Haagen, 'De H. Caecilia in legende en kunst',<br /></span><i style="text-align: left;">Het Gildeboek,</i><span style="text-align: left;"> december 1930 (fragment p. 149)</span></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Nadat haar verbintenis met de KB tot een einde kwam, verhuisden zij en haar echtgenoot in september 1934 naar de Ericalaan 7 in Wageningen. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Over de dood van Van den Bosch is geen overeenstemming. Hij stierf </span><span style="font-family: georgia;">in een ziekenhuis in Arnhem op 18 november 1941 (zie een kort in memoriam in het </span><i style="font-family: georgia;">Algemeen Handelsblad</i><span style="font-family: georgia;">, 20 november 1941) of 'na een chirurgische behandeling in een Leidse kliniek' (H.J. de Vos) of gewoon thuis in Wageningen (levensbericht in het <i>Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, </i>1943); zijn dood werd geregistreerd in Arnhem. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Van Sophie Van den Bosch-Schouten zijn verder weinig levenstekens meer aangetroffen. In 1947 woonde zij nog in Wageningen toen zij een familiebericht </span><span style="font-family: georgia;"> </span><span style="font-family: georgia;">mede-ondertekende en toen zij dat in </span><span style="font-family: georgia;">1964 nog eens deed, woonde zij in Oosterbeek. Zij werd 87 jaar oud en stierf in Oosterbeek op 28 februari 1968 (<i>De Telegraaf, </i>2 maart 1968 [*]) Een portret is niet publiek bewaard gebleven.</span></div></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><i>[*] Voor deze bron ben ik dank verschuldigd aan Evert Veltkamp, Brussel.</i></span></div><div><br /></div><div><span style="font-family: georgia;"><div style="font-family: -webkit-standard;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div style="font-family: -webkit-standard;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-89472222191512789302023-06-20T18:35:00.007+02:002023-07-11T17:13:20.244+02:00348. KB-vrouwen 1895-1940 (2)<p><span style="font-family: georgia;">In 1908 kwam Aafke de Kempenaer als eerste vrouwelijk personeelslid in dienst van de Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. Twee jaar later kreeg ze gezelschap van Fanny Simons.</span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Fanny Simons (in dienst: 1910; uit dienst 1926)</span></h3><span style="font-family: georgia;"><div><br /></div>In maart 1910 werd 'Mejuffrouw' Fanny Simons door de KB aangenomen als klerk voor de nieuwe afdeling Documentatie. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Fanny Simons werd in Den Haag geboren in 1885 en zou er in 1953 overlijden. Haar vader was een koopman die handelde in mode-artikelen, Moses Simons, getrouwd met Henriette van Cleeff (zij kregen nog een dochter, Carolina Simons).</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzFzYeKhkTS5kmuuCTaEU0AvOJDdP2Kt7Z6gGXS4zTpQi4FVW2F9JSsoaIddWihLGS-zyS0IaitqrQKYj4nsqDMsmGj6U3e1Jt63DuGXH8XC-vIn7jnWNLjHyL483dA8KyASFz5hUNyRIk9mieuDPk4fVKwDxiISGMe6YvFclqxGZSJ3DW1ItLBntWyfqo/s1000/simons_geboorte%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="711" data-original-width="1000" height="291" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzFzYeKhkTS5kmuuCTaEU0AvOJDdP2Kt7Z6gGXS4zTpQi4FVW2F9JSsoaIddWihLGS-zyS0IaitqrQKYj4nsqDMsmGj6U3e1Jt63DuGXH8XC-vIn7jnWNLjHyL483dA8KyASFz5hUNyRIk9mieuDPk4fVKwDxiISGMe6YvFclqxGZSJ3DW1ItLBntWyfqo/w408-h291/simons_geboorte%20-%201.jpeg" width="408" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Aangifte van de geboorte van Fanny Simons (1885)</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">In een eerdere betrekking (1909-1910) verstrekte Fanny Simons inlichtingen - tarieven, jaarverslagen, prospectussen - over een Franse verzekeringsmaatschappij. Ze had ook opgetreden in het Kurhaus waarbij zij de Haagse sopraan Emma Simons op de piano begeleidde. (Even terzijde: Emma Simons lijkt geen direct familielid te zijn. Zij trad overigens later ook zonder Fanny's begeleiding elders op, bijvoorbeeld in 1912 in Haarlem. Zij werd op 26 augustus 1942 vermoord in Auschwitz.)</span></div><div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Fanny Simons werd, tegelijk met De Kempenaer, per 1 januari 1912 bevorderd tot wetenschappelijk assistent 2e klasse. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><div style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHiOU9twikRUWfh3tunh2reyfSi-u9HtL08Zi7P6QK1BbbrbLH9jjCPkF0h0zgDxO5T33YIRvBDid8BjV-YFoKAb13bK1E0cF5jb4QD3qSDvbOzfFqt93xJvIGtH2aMcCZgeU0H-Cgd13MnNzg2kUcD5MVsp11erEZKYC3yQDKwC7l-8SmbQejsZ04pcaN/s312/vrouwenboekje%20-%201.jpeg"><img border="0" data-original-height="66" data-original-width="312" height="66" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHiOU9twikRUWfh3tunh2reyfSi-u9HtL08Zi7P6QK1BbbrbLH9jjCPkF0h0zgDxO5T33YIRvBDid8BjV-YFoKAb13bK1E0cF5jb4QD3qSDvbOzfFqt93xJvIGtH2aMcCZgeU0H-Cgd13MnNzg2kUcD5MVsp11erEZKYC3yQDKwC7l-8SmbQejsZ04pcaN/s1600/vrouwenboekje%20-%201.jpeg" width="312" /></a></div><div style="text-align: center;"><i>Vrouwenjaarboekje voor Nederland </i>(1914)</div><br /><span style="font-family: georgia;">In 1913 publiceerde zij bij uitgeverij Nijhoff de </span><i style="font-family: georgia;">Haagsche bibliotheekgids</i><span style="font-family: georgia;"> waarin zij als eerste de KB opvoerde inclusief een tableau de la troupe, zodat iedere lezer wist dat in 1913 twee vrouwen en vijfentwintig mannen werkten in de KB en dat slechts éénzesde van de wetenschappelijke staf uit vrouwen bestond. Ter vergelijking: de Openbare Leeszaal en Bibliotheek in Den Haag had elf medewerkers, van wie vijf vrouw. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Het bibliotheekwezen in de grote steden was versnipperd, er waren niet alleen openbare bibliotheken en Nuts-bibliotheken, maar ook schoolbibliotheken en, speciaal in Den Haag, departementsbibliotheken en natuurlijk de KB.</span></div><div><br /></div><div><span style="font-family: georgia;">Datzelfde jaar werkte ze als secretaresse van de Commissie voor Kunstonderwijs mee aan de <i>Katalogus der afdeeling muziek en methodisch spreken van de rubriek “Kunstonderwijs” in het paviljoen Onderwijs van de tentoonstelling “De Vrouw”, 1813-1913</i>. Ze publiceerde verschillende artikelen in het <i>Maandblad voor bibliotheekwezen</i> over functiebenamingen (1913) en muziekbibliotheken (1914). In haar vrije tijd werkte ze bovendien als ‘secretaresse-bibliothecaresse’ voor de Haagse vereniging Openbare Muziekbibliotheek. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Simons werd in april 1917 bevorderd tot wetenschappelijk assistent 1e klasse, vanwege haar verdienste voor het <i>Repertorium op de Nederlandsche tijdschriften - </i>in juni 1923 ondertekende zij het voorwoord van het negende supplement.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">In 1923 publiceerde zij in Bibliotheekleven regels voor muziekcatalogi – het werd de rode draad in haar professionele leven. Zij hield bijvoorbeeld in 1925 een voordracht over het uitlenen van grammofoonplaten. Ze verdiende destijds 3100 gulden per jaar.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Het was duidelijk waar haar hart lag: de muziek. Ze bezocht dan ook talloze concerten in Den Haag en nam initiatieven voor concerten zoals dat voor 'Kunst aan Allen' waar in 1924 de Arnhemsche Orkestvereeniging kwam optreden onder leiding Martin Spanjaard. Ze bekleedde ook functies in de Vereeniging voor Kamermuziek Den Haag en het Messchaertfonds.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Fanny Simons als muziekbibliothecaresse (vanaf 1926)</span></h3><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Per 1 mei 1926 stapte Simons over naar de Haagsche Muziekbibliotheek die was ondergebracht in de Openbare Leeszaal en Bibliotheek. Daar had ze eerder als vrijwilliger rondgelopen, maar nu kreeg ze er de leiding als hoofdassistente voor het muziekbibliotheekwerk. De bibliotheek moest er wel wat moeite voor doen, want het budget voor een hoofdassistent ontbrak aanvankelijk. De muziekbibliotheek had een eigen budget aangevraagd, maar in overleg werd besloten dat de nieuwe functionaris niet alleen voor de muziekbibliotheek zorg zou dragen, maar ook, voor de helft van de tijd, voor de openbare leeszaal: 'zo was een extra gemeentesubsidie van fl. 1400 genoeg' (aldus <i>De Vereenigde Tijdschriften Caecilia en het Muziekcollege</i>, 10 juli 1926). </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjGos5gdhOxPqHzBoelIyhF0pPfJxooYGUJh59Zwci6N0TfddvxxrRaB6wNbuIG-4iCY4L95EEDPRDX5_QmNB11frdSDMQcR6duxkQXiuX6_wozTAnTzGnMBfpeYT8LL-HkAHvmVZXSw0y8iK2l4Z5m4oh7e29APv5Cbl0Hr-hh5sZaebySS7y3m40KkzW/s328/caecilia1926%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="171" data-original-width="328" height="214" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjGos5gdhOxPqHzBoelIyhF0pPfJxooYGUJh59Zwci6N0TfddvxxrRaB6wNbuIG-4iCY4L95EEDPRDX5_QmNB11frdSDMQcR6duxkQXiuX6_wozTAnTzGnMBfpeYT8LL-HkAHvmVZXSw0y8iK2l4Z5m4oh7e29APv5Cbl0Hr-hh5sZaebySS7y3m40KkzW/w410-h214/caecilia1926%20-%201.jpeg" width="410" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i style="text-align: start;">De Vereenigde Tijdschriften Caecilia en het Muziekcollege</i><span style="text-align: start;">, 10 juli 1926</span></span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Men richtte zich met de muziekbibliotheek op volksopvoeding en de collectie bestond daarom uit 'ernstige' muziek, waarmee volksliedjes, salonmuziek en operette werden bedoeld (onder andere). Simons beijverde zich niet voor '</span><span style="font-family: georgia;">kluchtige coupletjes' of 'moderne banale hosdreunen'.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">In 1935 verzorgde Simons voor de Centrale Vereeniging voor Openbare Leeszalen en Bibliotheken de tweede druk van de </span><i style="font-family: georgia;">Regels voor de titelbeschrijving en schema van een systematische indeeling van muziekwerken</i><span style="font-family: georgia;">.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden Joodse medewerkers, ook Fanny Simons, ontslagen. Na de oorlog kon zij meteen weer aan de slag en werd zij met bloemen verwelkomd door haar directeur H.A. Greve. Maar er werd over de oorlog wel het zwijgen toegedaan. Misschien hebben maar weinigen geweten hoe zij die periode doorbracht. In 1942 is zij als medewerker voor huisbezoek en ziekenverpleging verbonden aan de Joodsche Raad. Ze kwam op een speciale lijst en werd geïnterneerd in Barneveld, maar werd in september 1943 alsnog opgesloten in kamp Westerbork om in september 1944 terecht te komen in het concentratiekamp Theresienstadt. Dat overleefde zij.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Toen zij op 25 november 1953 overleed was zij 68 jaar oud. De muziekbibliotheek zag zij als haar levenswerk en met haar pensionering in 1950 voelde het voor haar alsof men haar haar kind afnam. Een in memoriam omschreef haar karakter als nauwkeurig (van het type dat slordigheden van anderen niet duldde), maar ook als onkreukbaar eerlijk en trouw en dat zij beschikte over 'een altijd wakkere humor' - dat schreef de componiste Johanna Bordewijk-Roepman. Een van de laatste klusjes deed Fanny Simons voor de auteur Ferdinand Bordewijk. In 1952 typte zij de roman <i>Het doopvont </i>uit. Ze kreeg er een exemplaar met een handgeschreven opdracht voor retour.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZa1R4mihTyhVsl-paRr_gsCaVbabAOfMlWQXsMBqOCLeVkRsQloBSVfljr3_NqpMDfaMguI7m2vWixLDUw0vMKCgusauzvrOERvRfbvF-ggDsCqCHXibDi5kOH0sgBoMW6hpI-_qzov1S_NCQMdceoPh6Osxgmf9lqh05xs5wo-pcycjUnoALLTa52gGX/s402/simons%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="281" data-original-width="402" height="282" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZa1R4mihTyhVsl-paRr_gsCaVbabAOfMlWQXsMBqOCLeVkRsQloBSVfljr3_NqpMDfaMguI7m2vWixLDUw0vMKCgusauzvrOERvRfbvF-ggDsCqCHXibDi5kOH0sgBoMW6hpI-_qzov1S_NCQMdceoPh6Osxgmf9lqh05xs5wo-pcycjUnoALLTa52gGX/w402-h282/simons%20-%201.jpeg" width="402" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>Het Vaderland</i>, 30 november 1953</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">[Zie onder andere: Mark Deckers, <i>Geruisloos verdwenen uit de bibliotheekgeschiedenis. Het lot van de ontslagen Joodse bibliotheekmedewerkers. </i>Zutphen, Walburgpers, 2022]</span></div></div></div><div><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><div style="font-family: -webkit-standard;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div style="font-family: -webkit-standard;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-5214371302384710662023-06-05T16:07:00.028+02:002023-07-11T17:10:51.940+02:00347. KB-vrouwen 1895-1940 (1)<span style="font-family: georgia;">Uit de archieven van de KB kunnen we opmaken dat er rond 1900 'vrouwelijke personen' in de KB kwamen studeren (citaat uit <i>De Standaard</i>, 14 september 1903). Eerder al waren er vrouwelijk leners, maar die namen de boeken mee naar huis; de studiezalen van de KB leken nogal op een door mannen bewoonde sociëteit. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiwPxY5ZyLcLt9HrqksPWU0n01Xj_2EwI9prmUqTQwehV_-8YnLrLRDUJ3Rtme83oEwqVjFmNF0msNoxSgJtHhq13YwRUj9Du5nb8e5QKvLnbsORT-H8Q8fwuIEdjFNAV_RzDgcxfVCAG4m8ihdkrrc7IKwHnBLJrwYokPWgkQsiqXMiNIjkspWML-zA/s2718/KB%20leeszaal%20in%201918.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2013" data-original-width="2718" height="319" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiwPxY5ZyLcLt9HrqksPWU0n01Xj_2EwI9prmUqTQwehV_-8YnLrLRDUJ3Rtme83oEwqVjFmNF0msNoxSgJtHhq13YwRUj9Du5nb8e5QKvLnbsORT-H8Q8fwuIEdjFNAV_RzDgcxfVCAG4m8ihdkrrc7IKwHnBLJrwYokPWgkQsiqXMiNIjkspWML-zA/w431-h319/KB%20leeszaal%20in%201918.jpg" width="431" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Leeszaal van de Koninklijke Bibliotheek in 1918<br />(Archief KB)</span></td></tr></tbody></table><br /><div><div><span style="font-family: georgia;">Op een gegeven moment werden er vrouwelijke personeelsleden aangesteld, maar sinds wanneer?<br /><br />In de KB-jaarverslagen over 1895 en 1896 wordt één vrijwilligster genoemd, Mejuffrouw H.M.T. Faure, wier taak onbenoemd blijft. Zij zegde met ingang van 1898 haar vrijwilligersbaan op. </span><span style="font-family: georgia;">Henriette
Maria Theoda Faure (1867-1923) trouwde dat jaar met een neef.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Overigens werd met 'personeel' gedoeld op ambtenaren met een bibliotheekfunctie; overige krachten bleven buiten beeld. En ja, de gebruikelijke termen in die jaren waren 'Mejuffrouw' of 'Mevrouw' - voor mannen gold een onderscheid tussen ongetrouwd en getrouwd niet. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Tot 1940 kwamen vijftien vrouwen in KB-dienst. Geen van hen figureert in de database <i>Digitaal vrouwenlexicon van Nederland. </i>Vandaar deze parade van KB-vrouwen. <br /></span><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-weight: bold; line-height: 24px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-weight: normal;"> </span></p><h3 style="text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Aafke de Kempenaer (in dienst: 1908; uit dienst 1948)</span></h3><span style="font-family: georgia;"><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div>De eerste werkneemster die het ver zou schoppen was 'Mejuffrouw' A. de Kempenaer, op 1 april 1908 aangesteld als 'klerk' (jaarverslag over 1908). Overigens werd zij vaak 'freule' de Kempenaer genoemd.</span><p class="MsoNormal" style="font-family: "Gill Sans MT", sans-serif; font-weight: bold; line-height: 24px; margin: 0cm;"><span style="font-family: Georgia, serif; font-weight: normal;"><br /></span></p><span style="font-family: georgia;">Aafke de Kempenaer (Den Bosch 1883 – Zutphen 1973) vierde die maand haar vijfentwintigste verjaardag. Ze behaalde haar acte 'Middelbaar Fransch', begon haar carrière als vertaler Frans en publiceerde in 1904 in <i>De Hollandsche Lelie</i> een vertaald verhaal van René Bazin ('Het klaverblad van vijf'). In die tijd steunde zij onder andere De Vereeniging tot voortdurende ondersteuning der nagelaten betrekkingen van verongelukte visschers met de opbrengst van een verloting: 27 gulden (<i>Het Vaderland</i>, 4 mei 1904).</span><br /><br /><span style="font-family: georgia;">De bevorderingen volgden elkaar op: wetenschappelijk assistent 2e klasse (januari 1912), wetenschappelijk assistente 1e klasse (juli 1916, vanwege haar werk aan de catalogus van Franse en Italiaanse werken) en wetenschappelijk hoofdassistente (1926) toen zij per jaar 3200 gulden verdiende (zie de jaarverslagen over 1912, 1915 en 1926 en KB-archief: 'Personeel Kon.Bibl. tot 1937'). </span></div><div><br /></div><div><span style="font-family: georgia;">Inderdaad, zij zat nooit stil: tussen 1918 en 1922 verscheen haar samen met Byvanck samengestelde <i>Catalogus der Fransche taal- en letterkunde in de Koninklijke Bibliotheek</i> en in 1928 publiceerde ze bij Sijthoff een standaardwerk over pseudoniemen: <i>Vermomde Nederlandsche en Vlaamsche schrijvers. </i>Het was een vervolg op een eerder werk uit 1885: intussen waren er vele nieuwe pseudoniemen in gebruik genomen. Daarover is in de KB uitvoerige correspondentie bewaard als bewijsmateriaal van auteurs die hun pseudoniem erkenden. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">De Kempenaer liet voor dit project in januari 1924 een mededeling in het tijdschrift <i>Het Boek</i> plaatsen (p. 87) en daar kwam meteen een verschrikte reactie op van Bertha Wolterson die haar schreef dat ze sinds enige tijd werkte aan zo'n aanvulling op het werk van Doorninck uit 1883. Ze vond het 'bijzonder prettig werk' maar het was nog 'verre van volledig'. De Kempenaer kon haar terugschrijven dat zij de beschikking had over een kleine 6000 fiches met gegevens over pseudoniemen. Zij was een stuk verder en had van zeven op de acht pseudoniemen de juistheid inmiddels kunnen vaststellen. (Wolterson was wetenschappelijk assistente van de Universiteitsbibliotheek in Amsterdam, later conservatrice van het Vondelmuseum. Ze redigeerde eveneens catalogi van de collecties Deense en Zweedse literatuur. In 1951 overleed zij.)</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbjKY7myTlyd4LWtLo2RHMy7vdm0neQeKV_sYKM-SGH_5UzZQOycRbippKuFB6I0eV09N885d-7GAZ24csjPaAPDpzJyoQQEbhnc_A-gPluWWzeeG5HmT0DgNX1v3vr83qGHYQngglImdtNA3_2NbbT2KAPV0vb03NOfTk8R8kOrzGHIpCJc5O1UpQDQ/s2036/KW%20135%20B%20280%20fol%20336%20.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2036" data-original-width="1305" height="452" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbjKY7myTlyd4LWtLo2RHMy7vdm0neQeKV_sYKM-SGH_5UzZQOycRbippKuFB6I0eV09N885d-7GAZ24csjPaAPDpzJyoQQEbhnc_A-gPluWWzeeG5HmT0DgNX1v3vr83qGHYQngglImdtNA3_2NbbT2KAPV0vb03NOfTk8R8kOrzGHIpCJc5O1UpQDQ/w289-h452/KW%20135%20B%20280%20fol%20336%20.jpg" width="289" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Aafke de Kempenaer, aantekeningen voor een brief <br />aan Bertha Wolterson, ca. 8 april 1924<br />(KB: KW 135 B 280, fol. 336)</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Een jaar later liet De Kempenaer nog een missive drukken, ondertekend in maart 1925, met een nieuwe oproep om mee te werken door haar pseudoniemen en anoniemen te sturen, liefst met de oplossingen erbij, 'voor zoover U dat geoorloofd is'. Overigens, deed zij dit werk kennelijk thuis want het contactadres was haar woning in Nassau Odijckstraat 29 in Den Haag. </span><span style="font-family: georgia;">(De geciteerde brieven en de missive zijn bewaard in de KB als KW 135 B 280, fol. 334-339).</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">De Kempenaer probeerde eerst het werk te laten uitgeven door Wouter Nijhoff in Den Haag, maar zonder subsidie zag hij dit niet zitten en de correspondentie, begonnen in 1924, werd in 1927 afgesloten. Zij stond inmiddels al in contact met uitgeverij Sijthoff en toen bleek dat de Centrale Vereeniging voor Openbare Leeszalen en Bibliotheken bereid gevonden was het project te subsidiëren. Op 21 november 1927 reed een auto van de uitgever naar haar huis 'om de kopij in ontvangst te nemen'. Het honorarium bedroeg 500 gulden. Het boek verscheen in 1928 bij de Leidse uitgever A.W. Sijthoff.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwO-TDtjdkxcVU38r7zq0HBFj1gR2D6FMPF_wog2nuAWkTioHWox0L_rzMi7O1fBK5F3a-clEmRtm_CEo3-f6CU46k60F_GjdGC47EzmDiHshaFyuM-7hBeFENqilc8uaJ-25Be1R3Nf4IEzBWP2Jkhxh54Xh8a888nqKRFyIGw_Btfiurvu3Wef3JvQ/s2418/kempenaer_vermomde.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2418" data-original-width="1520" height="428" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwO-TDtjdkxcVU38r7zq0HBFj1gR2D6FMPF_wog2nuAWkTioHWox0L_rzMi7O1fBK5F3a-clEmRtm_CEo3-f6CU46k60F_GjdGC47EzmDiHshaFyuM-7hBeFENqilc8uaJ-25Be1R3Nf4IEzBWP2Jkhxh54Xh8a888nqKRFyIGw_Btfiurvu3Wef3JvQ/w269-h428/kempenaer_vermomde.jpg" width="269" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Aafke de Kempenaer,<br /><i>Vermomde Nederlandsche en Vlaamsche<br />schrijvers</i> (1928): titelpagina</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Vervolgens werkte ze in stilte. Dat wil zeggen: haar werkzaamheden voor de KB worden niet meer genoemd in jaarverslagen of kranten.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">In 1947 was zij, volgens het jaarverslag, afwezig vanwege een verkeersongeval. Op 1 april 1948 vierde zij haar veertigjarig jubileum en kort daarna, op 1 mei, werd haar eervol ontslag aangeboden vanwege 'de leeftijdsgrens' – zij werd 65 en nam afscheid als wetenschappelijk hoofdassistent. Op 10 mei van dat jaar ontving ze een koninklijke onderscheiding, Ridder in de Orde van Oranje Nassau (Nationaal Archief, archief 2.02.32: </span><a href="https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/2.02.32/invnr/893ED.8/file/00084037.PDF" style="font-family: georgia;" target="_blank">archief van de Kanselarij der Nederlandse Orden, 1815-1993</a><span style="font-family: georgia;">). </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Ze werd negentig jaar oud. De crematie vond plaats in Dieren.</span></div></div></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Heel veel weten we dus niet over haar en een portret heb ik nergens gevonden. Uit het bevolkingsregister blijkt dat zij niet tot een kerkgenootschap behoorde ('geen') en dat zij in Doorn woonde voordat zij in 1900 naar Den Haag kwam. </span><span style="font-family: georgia;">In haar vrije tijd tenniste ze (tenminste, als ik haar niet verwar met een andere Mej. A. de Kempenaer, zou zo maar kunnen). Voor de Bataafsche Lawn Tennis Bond deed iemand met deze naam mee aan een landelijke competitie in Arnhem (</span><i style="font-family: georgia;">De Nieuwe Courant</i><span style="font-family: georgia;">, 10 augustus 1917).</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="439" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAQq78UcTX8b2Kjw1Oxz8wZCzxM2qkOq2rg98OtfzCY8o31dS9MKnXJfbrXYNflWbSjOEcu5IB-zI915KwNQ-FT0AjEsNFi7btsQ7fyuwxOHUdTGiK7jlUZMCxxWnItA5XM_72XzrQofw1heWb0xm3-tcD8s0gBpO3CnPq8Mu4eo4JJF9fFBTzx9nyug/w328-h439/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="328" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-13983613292001935862023-05-24T01:42:00.001+02:002023-06-02T19:28:03.182+02:00346. Fictieve bezoekers van de KB (10 en slot)<p><span style="font-family: georgia;">De Christelijke auteur P.J. Risseeuw (1901-1968) werkte voor de Twentsche Bank in Den Haag. Hij gaf in 1926 de aanzet tot de oprichting van de Christelijke Leeszaal en Bibliotheek te Scheveningen, waarvan hij tot aan zijn dood bestuurslid was. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Zijn roman <i>Geleend goed</i> werd in 1966 verfilmd als <i>De glazen stad</i>. </span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzakCm1TAfKJYMMwhcCiAYcZ_G82tCqgj3qKRCSQMWzXyq04EhdbIZtXBFFrqT7msfN1YBkhPlhLmBrQmo-y70wgsMZ3XvopkHLYeENnHeGQAQouWhqltgTkIz5u8Y2dHv0gNgir0-qbZ5psY03HUfurdmCK5Z0iCXvN2K262lHmh3TGbFx0qkeqt4ew/s1147/Rissweuw%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1147" data-original-width="716" height="478" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzakCm1TAfKJYMMwhcCiAYcZ_G82tCqgj3qKRCSQMWzXyq04EhdbIZtXBFFrqT7msfN1YBkhPlhLmBrQmo-y70wgsMZ3XvopkHLYeENnHeGQAQouWhqltgTkIz5u8Y2dHv0gNgir0-qbZ5psY03HUfurdmCK5Z0iCXvN2K262lHmh3TGbFx0qkeqt4ew/w299-h478/Rissweuw%20-%201.jpeg" width="299" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">P.J. Risseeuw, <i>Weekend in de Archipel </i>(1954)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">In een andere roman, </span><i style="font-family: georgia;">Weekend in de Archipel </i><span style="font-family: georgia;">(1954) komt de KB voor en, bijzonder, in de oorlogsjaren: </span></p><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Nu er zo onregelmatig wordt schoolgehouden, komt Lex nauwelijks uit zijn kamerjas en als het koud is blijft hij in bed, alles wat oorlog is trachtend te vergeten in een hardnekkige werkdrift voor het nog altijd uitgestelde proefschrift waarvoor hij dan nu eindelijk tijd zal krijgen. Soms kleedt hij zich aan en loopt hij, behoedzaam schuilend bij elk luchtalarm, de Frederikstraat en Denneweg af naar de Kazernestraat waar hij moeizaam de hoge trappen beklimt in het huis met de bekende geur van oude boeken, de Koninklijke Bibliotheek, die nu Nationale Bibliotheek wordt genoemd. Hoevelen vinden hier een toevlucht, een stille saamhorigheid in de strijd tegen de leugen, tegen de ontwaarding der menselijkheid. Hier haalt ook Lex Broos de boeken die hem voor een tijd de ellende doen vergeten. Elke keer opnieuw verbaast hij zich over de mogelijkheid tot nieuwe dooltochten in de veertig jaren geschiedenis die het onderwerp van zijn studie begrenzen: de Hollandse jaren van New York, de jaren van Nieuw-Amsterdam.</span><div><span style="font-family: georgia;">(P.J. Risseeuw, <i>Weekend in de Archipel</i>. Baarn, Bosch & Keuning, 1954, p. 505.)</span><p><span style="font-family: georgia;">De protagonist schrijft aan zijn proefschrift - een man uiteraard, een student, op weg naar geleerdheid - zoals we gewend zijn, hij is een van de archetypische KB-bezoekers. </span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwVZeFlHIKBT-jimY9E9neqEcS1iUXQBjRzpbf2Gk-hQ3PF36GiiwpkOBsOePjKrGnXI1iidEMfXTcJt2dowhhBqESU61uqXDsg6sxm6h0QQfdcAdXOsWIHngihbhGV4MklARThVihfsC6SGmAvJhG6iS3_gZsFi2AINNeLb4q_boHPJZlTPb3JF9dvA/s692/Risseeuw_pier%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="692" data-original-width="571" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwVZeFlHIKBT-jimY9E9neqEcS1iUXQBjRzpbf2Gk-hQ3PF36GiiwpkOBsOePjKrGnXI1iidEMfXTcJt2dowhhBqESU61uqXDsg6sxm6h0QQfdcAdXOsWIHngihbhGV4MklARThVihfsC6SGmAvJhG6iS3_gZsFi2AINNeLb4q_boHPJZlTPb3JF9dvA/s320/Risseeuw_pier%20-%201.jpeg" width="264" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">P.J. Risseeuw in Scheveningen</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Ook zien we de KB weer als een bastion gekenschetst, dit keer tijdens de oorlog. De bezoekers zijn meer nog dan tevoren een besloten groep van - kennelijke - gelijkgestemden, die, net als tevoren, zwijgzaam in de omgang zijn. Ze spreken niet met elkaar. Maar nu is dat niet uit beleefde afstandelijkheid, maar uit een stilzwijgend protest tegen de leugen, de misinformatie in door de bezetter beheerste kranten. Zwijgen uit protest? Hoe dan ook, Risseeuw zelf werd </span><span style="font-family: georgia;">geen lid van de Kultuurkamer en stond daarmee aan de goede kant van de geschiedenis.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Intussen bestudeert hij een andere bezetting: die van wat later New York ging heten, een land dat de Nederlanders veroverden op de inheemse bevolking van Amerika. </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Ongetwijfeld zag Risseeuw die eerdere verovering niet als een bezetting, maar intussen is het ironisch dat hij juist deze geschiedenis tegenover die van de Duitse bezetting van 1940-1945 plaatst.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">[<i><a href="https://www.dbnl.org/tekst/_lit006200101_01/_lit006200101_01_0026.php" target="_blank">Lees in DBNL een artikel over P.J. Risseeuw</a></i>]</span></p><p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCin5KF2U5FDSbs8JzBvjWqNrnQRvgLZMz2WbUvm8BddTUvcPRYOBYRVTfJTQCzMKp5-Q8DLK3FHwzvPYojeSYNgvZZ--LMcDJlhMCGp9PdS8kHAFNf-OXVABEIPcdx3h_cQiUBz6crtIdT8b0kszUQW9SKdPV_PE17cmnctGccrsxWexnBGgRnlmWmw/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCin5KF2U5FDSbs8JzBvjWqNrnQRvgLZMz2WbUvm8BddTUvcPRYOBYRVTfJTQCzMKp5-Q8DLK3FHwzvPYojeSYNgvZZ--LMcDJlhMCGp9PdS8kHAFNf-OXVABEIPcdx3h_cQiUBz6crtIdT8b0kszUQW9SKdPV_PE17cmnctGccrsxWexnBGgRnlmWmw/s320/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="239" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-38745320765864237462023-05-12T14:26:00.000+02:002023-05-12T14:26:55.452+02:00345. Proeven van bekwaamheid<span style="font-family: georgia;">Drukkers en boekbinders legden vroeger een proeve van bekwaamheid af. Vaak kozen ze daarbij voor miniatuurboekjes. Het met de hand zetten van kleine loden letters en het met de hand binden van mini-formaten was extra lastig. Als je dat goed kon, wist het publiek dat ze je ook belangrijke opdrachten konden toevertrouwen. Twee van zulke proeven zijn onlangs gekocht voor de KB.</span><br /><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgy2YcD-E3g3pZW_8oABPUaqWEp9CRhauyJJkv5N8a4KFtqxwtK4Z2OemNOdiE4xwSLJtj_QldBew1rIsETLKa8fjuhXr1aez7hhdz8OKbFI0EVbvhCbXelIe-BDsuG4CGOSP4FUsBLCaI1cOTrNaAmKzomwKp2a4FohTerNk70q85JOMTi2Wzeyel3rw/s2477/Tafereelen_1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2477" data-original-width="1849" height="378" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgy2YcD-E3g3pZW_8oABPUaqWEp9CRhauyJJkv5N8a4KFtqxwtK4Z2OemNOdiE4xwSLJtj_QldBew1rIsETLKa8fjuhXr1aez7hhdz8OKbFI0EVbvhCbXelIe-BDsuG4CGOSP4FUsBLCaI1cOTrNaAmKzomwKp2a4FohTerNk70q85JOMTi2Wzeyel3rw/w282-h378/Tafereelen_1.jpg" width="282" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: start;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Kleine tafereelen uit het menschelyk leven (1805)</span></span></td></tr></tbody></table><br /><div><span style="font-family: georgia;">Om lid te kunnen worden van het Middelburgse boekdrukkersgilde moest een miniatuurboekje (minder dan 10 cm hoog) worden gemaakt. Daarvan zijn vooral achttiende-eeuwse exemplaren bewaard gebleven. Proeven uit het begin van de negentiende eeuw zijn zeldzamer. Een daarvan is gemaakt in Middelburg in 1805. Het is een bloemlezing van artikelen die eerder in tijdschriften hebben gestaan: <i>Kleine tafereelen uit het menschelyk leven</i>.</span></div><div><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjuoZAH02X4qtYSc25CayZq9J6gDbxleITklVOaybtHZrMy3QeduANNwVV5hjXX4Khi4I7_IO9HP59ZcS184jl5aclIGTickNX_0LgyAl7XR-89U9OooCdj_qd6IbIHFzyF3NSe7EvmZR6Djzm0K_DTucKE_R48M3ppng0U1y4oyQ_va5Y-q1kkxryl2w/s3350/Tafereelen_2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="3350" data-original-width="2765" height="371" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjuoZAH02X4qtYSc25CayZq9J6gDbxleITklVOaybtHZrMy3QeduANNwVV5hjXX4Khi4I7_IO9HP59ZcS184jl5aclIGTickNX_0LgyAl7XR-89U9OooCdj_qd6IbIHFzyF3NSe7EvmZR6Djzm0K_DTucKE_R48M3ppng0U1y4oyQ_va5Y-q1kkxryl2w/w306-h371/Tafereelen_2.jpg" width="306" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="text-align: start;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Kleine tafereelen uit het menschelyk leven (1805)<br /></span><br /></span></td></tr></tbody></table><div><span style="font-family: georgia;">Omdat de handtekening van C. Adriaanse Jr voorin staat wordt aangenomen dat de drukker Cornelis Adriaanse (1752-1808) is. Hij was dus al 57 toen hij deze proef zou hebben gemaakt. (Misschien was Junior zelf wel de maker?) De drukker heeft in elk geval meer proeven in kleine formaten gemaakt zoals in het voorwoord staat: “Met het zelfde oogmerk, waarmede ik eenige vorige Boek-formaten bewerkte, vervaardigde ik ook dit vier-en-twintigen formaat, namelyk om er my mede te oefenen in de Boekdrukkunst.”</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5fz_GzOAhkSjl-EFpGDZKPn1gngDjDOFKLWv71HsaGFpF2qJ812H90ziMHrFrEWdQo_YXtMNaWoKc2ZLsCY43LvLYyLZy1_wKiKQBXXam6rBJxfRVAPrevj4MFhbRlUuR28XRZnlYj9x803bbiviSi0MLdodM2ZIi8PB2WNyZDtDMHRit6e4rRqxAdA/s2314/Boekenkastje_1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2314" data-original-width="1820" height="406" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5fz_GzOAhkSjl-EFpGDZKPn1gngDjDOFKLWv71HsaGFpF2qJ812H90ziMHrFrEWdQo_YXtMNaWoKc2ZLsCY43LvLYyLZy1_wKiKQBXXam6rBJxfRVAPrevj4MFhbRlUuR28XRZnlYj9x803bbiviSi0MLdodM2ZIi8PB2WNyZDtDMHRit6e4rRqxAdA/w320-h406/Boekenkastje_1.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Boekenkastje met glazen deurtjes,<br />bekleed met papier in schildpadmotief,<br />bevat 31 miniatuurboeken. Ongeveer 1840</span></td></tr></tbody></table><br /></div><div><span style="font-family: georgia;">Een andere meesterproef is die van een boekbinder. Er is geen naam of woonplaats bekend. Het jaar van ontstaan kan alleen maar geschat worden op ongeveer 1840. Het gaat hier weer om miniatuurboekjes – het zijn er zelfs niet minder dan 31 en de verzameling is opgeborgen in een miniatuurboekenkast van 15 cm hoogte. Het gaat om een in Nederland gemaakt kastje.</span></div><div><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPM449eO8hRYMYLJCUmxU39IXpkYBu4vHZs-kxFknWtEeDyJEDJwHGNMODhX_PUMV91HYpHuJ4UrqStwFPGuJn0lauI3CdoScX_992sWn3tyq1CSb2leH2cL7ouAz8FT_Hwr7mog2cKCUUwXBUTIC8bP4hWOJM6xltAJLKxP1uu1GCy-Dw9PC6SeFY-w/s2158/Boekenkastje_4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1170" data-original-width="2158" height="173" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPM449eO8hRYMYLJCUmxU39IXpkYBu4vHZs-kxFknWtEeDyJEDJwHGNMODhX_PUMV91HYpHuJ4UrqStwFPGuJn0lauI3CdoScX_992sWn3tyq1CSb2leH2cL7ouAz8FT_Hwr7mog2cKCUUwXBUTIC8bP4hWOJM6xltAJLKxP1uu1GCy-Dw9PC6SeFY-w/s320/Boekenkastje_4.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Drie leren bandjes van miniatuurboeken<br />met blanco papier. Ongeveer 1840</span></td></tr></tbody></table><br /><div>De boekjes zijn niet gedrukt; ze bevatten blanco vellen (vaak gekleurd) papier. De binder toonde aan dat hij papieren bandjes kon maken, maar ook linnen en leren bandjes in verschillende kleine formaten; sommige met gedrukte rugtitels of etiketjes. </div><div><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiV0FcaNzobKqqsCMGCZv6Bv-6_mHE_F_sYTu4Pmb7DgLllRQo3gXJpJhAA3rVK8-byWoBRAA6x9Sd3XXDEmRMi1bcTza_c0dbKM9ONmajTFR932A__rhbsveKt49Mra-ymEkIr9B9XUjbrPiEzYjub6W_bJoKNr1sOekrR9rxhiGzaUoJjAT_i5GYYJA/s3632/Boekenkastje_2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="3632" data-original-width="2804" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiV0FcaNzobKqqsCMGCZv6Bv-6_mHE_F_sYTu4Pmb7DgLllRQo3gXJpJhAA3rVK8-byWoBRAA6x9Sd3XXDEmRMi1bcTza_c0dbKM9ONmajTFR932A__rhbsveKt49Mra-ymEkIr9B9XUjbrPiEzYjub6W_bJoKNr1sOekrR9rxhiGzaUoJjAT_i5GYYJA/s320/Boekenkastje_2.jpg" width="247" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Detail van boekenkastje met miniatuurboeken.<br />Ongeveer 1840</span></td></tr></tbody></table><div><br /></div><div><span style="font-family: georgia;">Uit de titels kunnen we de periode opmaken: ná de opstelling van de Code civil, ná de oprichting van het tijdschrift <i>De Gids</i> en ná het debuut van Victor Hugo. Sommige titels verwijzen naar deugden (<i>Rust na arbeit</i>), andere zijn grappig gekozen: <i>Kunst om rijk te worden</i>. We weten niet of de boekbinder daarin is geslaagd.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE-uz44Qy7ylRwRBfRcNapAkQrbXONDPSih-nYVsKuVIH7O9fvzz9vymiPnTY6AeTaWi5p8X2TQqNrBgu24eeDvzW5mpY588X1GJOAfa9r-Ndcc4yrKX1WknZRuhCKCpwQghnkwZqvyJIBh1o-HxAuIDqw5dkEcf4p9WpuYrW6L3R8WyxfuwHi9QsIxw/s3749/Boekenkastje_3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="3749" data-original-width="2958" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE-uz44Qy7ylRwRBfRcNapAkQrbXONDPSih-nYVsKuVIH7O9fvzz9vymiPnTY6AeTaWi5p8X2TQqNrBgu24eeDvzW5mpY588X1GJOAfa9r-Ndcc4yrKX1WknZRuhCKCpwQghnkwZqvyJIBh1o-HxAuIDqw5dkEcf4p9WpuYrW6L3R8WyxfuwHi9QsIxw/s320/Boekenkastje_3.jpg" width="252" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Detail van boekenkastje met miniatuurboeken.<br />Ongeveer 1840</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Deze proeven zijn vanaf nu ongeveer twee maanden lang te zien in de vitrine bij de afdeling Bijzondere Collecties in de KB, Den Haag.</span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-56938590339896030452023-05-08T18:23:00.002+02:002023-06-02T19:29:06.772+02:00344. Fictieve bezoekers van de KB (9)<span style="font-family: georgia;">De dichter Martinus Nijhoff kon, als hij wilde, redelijk vals uit de hoek komen. Toen in 1934 de nieuwste roman van het echtpaar C. en M. Scharten-Antink verscheen, <i>De gave gulden</i>, schreef hij in een kritiek:</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimcAEQAQ943QfWdUWUYW55TfeY4SIrLGHpkWAMtzplbBUqUsNp3G39yif0CD6zLajTT029Ca55oD5XIdLJUc8w9E8QeBxXHlo8HWPVI0YVZqCoHwcOEXYNn45lI1NU_3Y_32WsjAqoPE0s-x4fN74VnuSXnj7poqsZiJ716gOsmXUIOIub9_K0GyLg2Q/s663/MMKB18_009217000_00001_image.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="663" data-original-width="431" height="466" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimcAEQAQ943QfWdUWUYW55TfeY4SIrLGHpkWAMtzplbBUqUsNp3G39yif0CD6zLajTT029Ca55oD5XIdLJUc8w9E8QeBxXHlo8HWPVI0YVZqCoHwcOEXYNn45lI1NU_3Y_32WsjAqoPE0s-x4fN74VnuSXnj7poqsZiJ716gOsmXUIOIub9_K0GyLg2Q/w303-h466/MMKB18_009217000_00001_image.jpg" width="303" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">C. en M. Scharten-Antink, <i>De gave gulden<br /></i>(1938: derde druk)</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><span style="color: #38761d;">Gisteravond heb ik 'De gave gulden', het laatste boek van de Schartens gelezen. Ik las het in de trein, tussen Culemborg, waar ik woon, en Groningen, waar ik de Kerstdagen bij mijn vader ging doorbrengen. Bij Utrecht was Bets, de hoofdfiguur van dit boek, gescheiden van haar man, Huub, een dokter te Rotterdam. Bij Amersfoort ontmoette zij, tijdens een reisje naar Meran, een lettré, genaamd Huug. Bij Harderwijk was Huug van zijn vrouw, Sophie, gescheiden en met Bets hertrouwd. Bets was 45 en zeer bemiddeld, Huug had geen cent. Bets onderhield de ex-familie van haar tweede man, ten nadele van haar eigen zoon uit haar eerste huwelijk met Huub. Behalve uit Sophie bestond die ex-familie uit drie stuurloze kinderen, waarvan de oudste, een Larens schilder, Hans, getrouwd was met Olga, een fascinerende Russin. Bij Zwolle bedroog Huug Bets met Olga, dus met zijn eigen schoondochter. Hans en Olga gingen scheiden en Hans hertrouwde met een zekere Miep. Bij Meppel waren Miep en Hans weer gescheiden, want Hans 'was' weer met Olga. Huug is met hangende pootjes weer bij Bets teruggekomen, bij Bets, 'de gave gulden' zoals men haar is gaan noemen. Zij heeft alles gefinancierd, zij is blut. </span></span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Vooral de stijl van het echtpaar, meer nog dan het idiote verhaal, ergerde Nijhoff. Als hij het noorden van Nederland bereikt, denkt hij:</span></div><div><span face=""Noto Serif", Arial, Helvetica, Verdana, sans-serif" style="font-size: 16px; text-indent: 2em;"><br /></span></div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Bets, Huub, Huug, Sophie, Hans, Olga, Frits en Marie, en hoe ze verder heten mogen, waren als een klein ashoopje van verstrengelde overblijfselen bijgezet in de voorvaderlijke hunebedden, wier gebied de trein thans doorkliefde. [...] De mensen zijn as, dacht ik, daar hebben de schrijvers gelijk in. Maar zij hebben ongelijk van hun boek een urn te maken.</span><div><span style="font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(56, 118, 29);">[Lees <a href="https://www.dbnl.org/tekst/nijh004verz02_01/nijh004verz02_01_0206.php" target="_blank">M. Nijhoff, 'De oude beugeltas', in de DBNL-editie</a>.]</span></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(56, 118, 29);"><br /></span></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(56, 118, 29);">Maar of Nijhoff nu gelijk had of niet, de Scharten-Antinks hadden genoeg 'volgers': in 1938 verscheen al de derde druk en toen waren er bijna 6.000 exemplaren verkocht.</span></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(56, 118, 29);"><br /></span></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg77TfKCU4KfgegZihVRID9OIdixoHXkRX5VHEuhBJvRr-LTdDkQZ1P-XOBzbihB9rAyHYD7UpQOJbQdcx8s5FniZ87gJjUTnpSL9UTCso0EFiP_Ced4QOGLy86Eo9y5076OgRDRWBWtUCBnKRkmESk8Jl45WbvzG1ehkhSgsLJvKkYoyXbOndKiR0MoQ/s326/MMKB18_009217000_00196_image.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="95" data-original-width="326" height="93" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg77TfKCU4KfgegZihVRID9OIdixoHXkRX5VHEuhBJvRr-LTdDkQZ1P-XOBzbihB9rAyHYD7UpQOJbQdcx8s5FniZ87gJjUTnpSL9UTCso0EFiP_Ced4QOGLy86Eo9y5076OgRDRWBWtUCBnKRkmESk8Jl45WbvzG1ehkhSgsLJvKkYoyXbOndKiR0MoQ/s320/MMKB18_009217000_00196_image.jpg" width="320" /></a></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVlXYMl2VWqvhXYS-xMiMnJllichVV7TShhSr3wDEkHuLIwwjqQEE6o-105BYwaEC-TlenwnZ1SyvX3qoAkS3BqrQux-XnCgW0KJBSh1FyUPvViTV_hnsOFJLRwL9-_zUkQMozdXbjrHJiLbKgwJCNvvO69qGG7FcDSrwIak0YX_mpLVjSi08C8sj4TQ/s322/MMKB18_009217000_00197_image.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="204" data-original-width="322" height="203" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVlXYMl2VWqvhXYS-xMiMnJllichVV7TShhSr3wDEkHuLIwwjqQEE6o-105BYwaEC-TlenwnZ1SyvX3qoAkS3BqrQux-XnCgW0KJBSh1FyUPvViTV_hnsOFJLRwL9-_zUkQMozdXbjrHJiLbKgwJCNvvO69qGG7FcDSrwIak0YX_mpLVjSi08C8sj4TQ/s320/MMKB18_009217000_00197_image.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">C. en M. Scharten-Antink, <i>De gave gulden<br /></i>(1938: derde druk,pp. 192-193)</span></td></tr></tbody></table></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(56, 118, 29);"><br /></span></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(56, 118, 29);">Een van de hoofdpersonen in het boek, Huug, heeft een affaire gehad met Olga die vervolgens zwanger raakt en - nu ja, de complicaties zijn die van een soapserie. Aangezien Huug een journalist is, vat hij het plan op om zijn liefde voor Olga om te zetten in een 'stuk proza' dat alleen maar middeleeuwen uitwasemt. Om zijn vocabulair bij te spijkeren, leent hij boeken bij de KB:</span></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(56, 118, 29);"><br /></span></span></div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Huug daarentegen werkte.... Zijn sublieme en poignante liefde voor Olga wilde hij omzetten in een rijk en edel stuk proza. Hij schreef een middeleeuwsch verhaal, waarin heel veel over huiven en wijlen, bliauten en fulpen wambuizen voorkwam. Hij vroeg boeken over costuumkunde en middeleeuwsch huisraad uit de Koninklijke Bibliotheek ter leen. Maar ten slotte snuffelde hij vooral in Warhold van Adriaan van Oordt.</span></div><div><span style="font-family: georgia;">[</span><span style="font-family: georgia;">C. en M. Scharten-Antink, 'De gave gulden', in <i>De Gids</i>, 98 (1934), pp. 233-270 (hierin p. 255).]</span><span style="font-family: georgia;"><br /><br /><i>Warhold </i>was een roman uit 1906, geschreven door Adriaan van Oordt (1865-1910). Die kon hij dus gerust overschrijven.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Ironisch, om een journalist/schrijver ten tonele te voeren die niet eens een poging wil doen om origineel te zijn.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Overigens was kostuumkunde een van de gebieden waarop de KB zich tijdens het interbellum in specialiseerde omdat geen enkele universiteitsbibliotheek dit onderwerp serieus verzamelde.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjleXiZkZktnbePghAnoXmrC-63g-bY27LXrrLBj254318IdsLWZ1pq2oz7ngJ1Og5V104_NNns60QenMOdWVMDx4Jwu7FweNl7VpB3CPrqc4XDnJGtbsc7VRcF5JVqrbOKopIZvMsPzu9mRCcy-LdBx1wB9-Wj5TXF9bjXMUL-DJWJgo8s3y2nKGCl6Q/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjleXiZkZktnbePghAnoXmrC-63g-bY27LXrrLBj254318IdsLWZ1pq2oz7ngJ1Og5V104_NNns60QenMOdWVMDx4Jwu7FweNl7VpB3CPrqc4XDnJGtbsc7VRcF5JVqrbOKopIZvMsPzu9mRCcy-LdBx1wB9-Wj5TXF9bjXMUL-DJWJgo8s3y2nKGCl6Q/s320/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="239" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-89447625092371520582023-04-29T18:35:00.023+02:002023-04-30T17:52:06.001+02:00343. Fictieve bezoekers van de KB (8)<span style="font-family: georgia;">Het gaat erop lijken dat de afgelopen eeuw de KB als locatie in romans alleen gebruikt is door auteurs, die nu nog nauwelijks bekend zijn. Zou de KB in hedendaagse romans een plek gaan krijgen? <br /><br />Overigens bewaart de KB romans zonder onderscheid te maken in kwaliteit, omvang, thema, stijl, gebruikte kostuums en locaties. Weinig kan de KB ervan weerhouden een roman te bewaren. <br /><br />Begin jaren twintig speelt de leeszaal - die speciaal gebouwd werd in de tuin achter de statige panden aan het Lange Voorhout - een rol in een verhaal van R. van Genderen Stort (1886-1942). Meest opmerkelijke aan deze auteur is dat hij in 1917 blind werd, ten gevolge van syfilis. </span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Zijn roman 'Kleine Inez' verscheen in</span><span style="font-family: georgia;"> <i>De Stem </i>in 1923 en 1924.</span><div><span style="font-family: georgia;"><i><br /></i></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><i>Kleine Inez</i> verscheen als boek bij uitgeverij Van Loghum Slaterus (1925).</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9h7tzqH30dh2GC5DgRlkPSDTJcbmXuj9k0Q2AFqv9YXGa96XPdBqaMQWfbhlM9OTlOp8JzRrVYV4FeiuKr3CsqjGXL6dFXWnzgYqOmohCqFX4V--0cmhTvWXafQDP2xzHF-bm-m7WuYw7uSQMk56CJxoso4TDM2qHJsGaB_5mo7wCG2ujVPi1JNEaoQ/s652/KleineInez.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="652" data-original-width="462" height="453" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9h7tzqH30dh2GC5DgRlkPSDTJcbmXuj9k0Q2AFqv9YXGa96XPdBqaMQWfbhlM9OTlOp8JzRrVYV4FeiuKr3CsqjGXL6dFXWnzgYqOmohCqFX4V--0cmhTvWXafQDP2xzHF-bm-m7WuYw7uSQMk56CJxoso4TDM2qHJsGaB_5mo7wCG2ujVPi1JNEaoQ/w321-h453/KleineInez.jpg" width="321" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">R. van Genderen Stort, <i>Kleine Inez </i>(1925)</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span><div><span style="font-family: georgia;">Die kleine Inez heeft zelf niets met de KB van doen.</span></div><div><div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Het gaat hier om Peter. Die ontwikkelt zich tot een raslezer en later een</span><span style="font-family: georgia;"> schrijver. Hij wordt ook zwaarmoedig en ongelukkig, omdat 'kleine Inez' uiteindelijk niet met hem, maar </span><span style="font-family: georgia;">met zekere Erwin trouwt.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Al vroeg ontdekt hij de wereld van het boek.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Een bibliotheek op de markt, waar hij vroeger menigen geschiedkundigen roman uit de vaderlandsche letterkunde vóór tachtig gehaald had, bleek een grooten voorraad fransche romans te bergen uit de naturalistische en psychologische school van de tweede helft der negentiende eeuw. En zeker tweemaal per week trad hij het donker vertrek binnen en vroeg den verdroogden en uitgestreken bibliothecaris, die achter zijn lessenaar, op een hooge kruk, onder een gaslamp knipte en plakte en zijn gouwenaar rookte, om een ander boek.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(56, 118, 29);">(pagina 64)<br /></span></span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Die verdroogde en uitgestreken bibliothecaris is de mannelijk evenknie van de bibliothecaresse met knot en bril: een cliché dat Van Genderen Stort niet schuwt.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">De eerste keer dat Peter met een bibliotheek in aanraking komt is als vierdejaars leerling. Dan wordt op de bovenste verdieping een leeszaal geopend:</span><br /><br /><span style="font-family: georgia;"><span style="color: #38761d;">Met welk een verwachting betrad hij voor het eerst dit heiligdom! Maar bij het zien van zooveel boeken, die de kasten vulden en zooveel tijdschriften, die de tafel bedekten, beving hem een verwarring, want hoe zou hij kiezen uit zulk een overvloed? </span></span></div><div><span style="font-family: georgia;">(Pagina 58)</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Nederlandse literatuur was er in overvloed:</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="color: #38761d;">[...] de volledige werken van Mr. Jacob van Lennep prijkten zelfs tweemaal, in groote blauwe en kleine roode banden, op de zwichtende planken. </span></span></div><div><span style="font-family: georgia;">(Pagina 59)</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Er waren historische boeken, geïllustreerde edities van Shakespeare, Goethe en Mol</span><span style="font-family: georgia;">ière. Peter begint met plaatjes kijken in die dikke boeken en stapt dan over naar de tijdschriften en kranten. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Op tafel lagen eenige nederlandsche en buitenlandsche tijdschriften, gewijd aan beeldende kunsten, een maandschrift, dat vertaalde opstellen over wetenschappelijke vraagstukken inhield, een staatkundig weekblad, een rotterdamsch nieuwsblad en het maandschrift Nederland, voorts oude jaargangen van de Gids en de Revue des deux Mondes.</span></div><div><span style="font-family: georgia;">(pagina 59)</span><br /></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Als zijn grootvader in alle rust 's avonds wil lezen, vertrekt hij naar de KB -</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">in welker hooggewelfde leeszaal met haar groene schemerlampen en duizendtallen boeken hij zich behagelijk voelde</span></div><div><span style="font-family: georgia;">(pagina 187)</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">- veel behaaglijker dan in de schouwburg, want daar had hij slechte herinneringen aan:</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">afkeerig van het onwelriekend publiek en zich de slappe vertooningen herinnerend[.]</span></div><div><span style="color: #38761d; font-family: georgia;"><span style="caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black;">(pagina 187)</span></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjM3_2-CUWQ1dB7a1xSJWEXseVy_TkEZjZ07LECIYpSLEqkypNleI48R1U8ad99owI2Y17f-UERlWDN2lXZWiQjaHKpLgesAv3xZAWWmGy91AC2c8BCtkt2RICrzKCVL-K_nEu7JQ2yEjFyygjaigGJDmU-yWuwrPwX0VJMlxLMhJoqhUouUChKkes_UQ/s656/KleineInezpagina187.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="656" data-original-width="461" height="445" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjM3_2-CUWQ1dB7a1xSJWEXseVy_TkEZjZ07LECIYpSLEqkypNleI48R1U8ad99owI2Y17f-UERlWDN2lXZWiQjaHKpLgesAv3xZAWWmGy91AC2c8BCtkt2RICrzKCVL-K_nEu7JQ2yEjFyygjaigGJDmU-yWuwrPwX0VJMlxLMhJoqhUouUChKkes_UQ/w313-h445/KleineInezpagina187.jpg" width="313" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">R. van Genderen Stort, <i>Kleine Inez </i>(1925)</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Het is geen spannende glansrol van de KB. Er speelt zich juist helemaal niets af, niets theatraals, niets overrompelends - het positieve bestaat eruit dat je geen last hebt van de mensen, dat ze niet stinken en dat je je er niet hoeft te vervelen, want je zorgt voor je eigen vermaak door de boeken aan te vragen die je kunnen boeien.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Ook nu nog zitten de bezoekers graag tussen 'duizendtallen boeken', in een weliswaar niet 'hooggewelfde leeszaal' (al zijn er door middel van vides hoge lichte kokers die de ruimte groter maken) en zeker niet met 'groene schemerlampen'. Maar nog altijd: heel veel boeken. Als behang zijn boeken altijd belangrijk gebleven.<br /><br /></span><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm 0cm 8pt;"><span class="MsoEndnoteReference" style="vertical-align: super;"></span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-SrmGowHG4hJQ87Um97n-glXW0OORD-unr8w2FT4D_31evWxmlxlTuDCeaTtC4IOYzoNJpq_gSEmWw7sYVneRwYLyLuXMmqckRqtn-rkZ5N6pzOZyJ7DQ7sdi8NwzNSyCoIawwS5VdHLwSHeeQ1Df-Na6lLy9n4PiqF--qqW5pevxbSbceAriR1a9Kg/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-SrmGowHG4hJQ87Um97n-glXW0OORD-unr8w2FT4D_31evWxmlxlTuDCeaTtC4IOYzoNJpq_gSEmWw7sYVneRwYLyLuXMmqckRqtn-rkZ5N6pzOZyJ7DQ7sdi8NwzNSyCoIawwS5VdHLwSHeeQ1Df-Na6lLy9n4PiqF--qqW5pevxbSbceAriR1a9Kg/s320/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="239" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank">De KB viert haar 225-jarig bestaan</a></span></td></tr></tbody></table></div></div></div></div></div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-13331639843838719322023-04-18T18:00:00.001+02:002023-04-18T18:13:12.304+02:00342. Fictieve bezoekers van de KB (7)<p><span style="font-family: georgia;">Jan L. Walch - <a href="http://pvc-kb.blogspot.com/2023/04/341-fictieve-bezoekers-van-de-kb-6.html" target="_blank">die in de vorige blog ter sprake kwam</a> - deed in zijn tijd als journalist voor de krant <i>Het Vaderland </i>de KB waarschijnlijk zelf als bezoeker aan, voor onderzoek zullen we aannemen. In een column-achtige bijdrage onder het pseudoniem 'Krammer' schreef hij in oktober 1934 over een avondlijk bezoek aan de KB, iets wat hij kennelijk weinig deed. Aangezien Krammer een pseudoniem is en we niet zeker weten of het stukje autobiografisch is, schaar ik hem gemakshalve - gewoon omdat de bijdrage zo aardig is - onder de fictieve bezoekers van de KB.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglpQNcC0Jg0XJBtGkysZLNLaCbMvLh8qHElc5JxtFmyQvzKQpvFzqsLEonCHWgbZEPJliT_-S6AbwlG3WaDFbio_o_VHxBuh87TiguFd82vkks_JRZ1KDubgJ0YoPpMuqk-DqQOPRnwNKbeGfhilCrI-GrvMklGk2-LQzzyQ4FdcozRHysVHObeXPJ7w/s888/krammer%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="586" data-original-width="888" height="251" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglpQNcC0Jg0XJBtGkysZLNLaCbMvLh8qHElc5JxtFmyQvzKQpvFzqsLEonCHWgbZEPJliT_-S6AbwlG3WaDFbio_o_VHxBuh87TiguFd82vkks_JRZ1KDubgJ0YoPpMuqk-DqQOPRnwNKbeGfhilCrI-GrvMklGk2-LQzzyQ4FdcozRHysVHObeXPJ7w/w381-h251/krammer%20-%201.jpeg" width="381" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><span style="background-color: white; text-align: start;">Krammer [Jan Walch], 'Scherven van gisteren'<br />in </span><i style="text-align: start;">Het Vaderland</i><span style="background-color: white; text-align: start;">, 19 oktober 1934</span></span></td></tr></tbody></table><span style="background-color: white; color: #38761d; font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="background-color: white; font-family: georgia;"><span style="color: #38761d;">De Krammer moest gisteravond in de Koninklijke Bibliotheek zijn; en daar komt hij zelden 's avonds. Hij loopt er nu al 'n veertig jaar telkens es rond, neuzende en snorrende; maar 's avonds is hij er in al die jaren samen nog geen veertig keer geweest.</span></span></p><p><span style="background-color: white;"><span style="font-family: georgia;">Walch zegt dat </span></span></p><p><span style="background-color: white;"><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">er iets is van een pelgrinage in zoo’n avondlijken tocht naar de Kazernestraat.</span></span></p><p><span style="background-color: white;"></span></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5ndCOiUt5Yhxe-uUvfqc1FkJu7MtLKiPl3ZbQFYTK2ohg_ZHJ1T15eBLRZd9vV46oBQc96gsAoGJQ4ustrxrJhCh2wi9ENlmPj26keBboW4qztfq6v5a6qs5Y-L_i-llRcy7OMb9aqBmYlXKk6lxR8Tmm0v0WVkVQ2_tDDVeAtzEqlNdOEa3ReQw5sA/s879/krammer%20-%202.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="879" height="229" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5ndCOiUt5Yhxe-uUvfqc1FkJu7MtLKiPl3ZbQFYTK2ohg_ZHJ1T15eBLRZd9vV46oBQc96gsAoGJQ4ustrxrJhCh2wi9ENlmPj26keBboW4qztfq6v5a6qs5Y-L_i-llRcy7OMb9aqBmYlXKk6lxR8Tmm0v0WVkVQ2_tDDVeAtzEqlNdOEa3ReQw5sA/w402-h229/krammer%20-%202.jpeg" width="402" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><span style="text-align: start;">Krammer [Jan Walch], 'Scherven van gisteren'<br />in </span><i style="text-align: start;">Het Vaderland</i><span style="text-align: start;">, 19 oktober 1934</span></span></td></tr></tbody></table><span style="background-color: white; font-family: georgia;"></span><p></p><p><span style="background-color: white; font-family: georgia;"><br /></span></p>En: <p></p><p><span style="background-color: white;"><span style="color: #38761d; font-family: georgia;">Een vertrouwdheid, die verhoogd en verplechtigd voortduurt, wanneer hij de deur die – wonderlijk voelt men dat, in deze verlaten straat – niet afgesloten is, openduwt, en zoo in de hooge hal is gekomen, doodstil ook en egaal belicht. De vestiaire is 's avonds beneden; hetgeen de gevoels-beduidenis aandraagt, dat de intrede in de wereld van mijmering en boeken eerdere aanvangt. Hij is nu al "in de bibliotheek", vóór hij de trap op gaat; op de trap voelt hij zich, zonder overjas en hoed, al in een huis, hij is meer gast nu, dan bij dag.</span></span></p><span style="font-family: georgia;"><span style="color: #38761d;">En álles is anders dan bij dag. Het bureau, waar met de jaren de uitleenerij officieeler en wantrouwiger van allure is geworden, is nu in duister weggedekt. In de leeszaal zit een enkele ambtenaar onder de avondkamersche koepeling van een lampje te lezen.</span></span><div><span style="font-family: georgia;"><span style="color: #38761d;"><br /></span></span></div><div><span style="font-family: georgia;">De uitleenbalie wordt gekenschetst als 'wantrouwiger' en dat klopte. Vanwege diefstal van boeken uit de leeszaal was men vanaf 1933 verplicht zich in te schrijven als bezoeker en daarvoor moest een identiteitsbewijs worden getoond. Dat kon van alles zijn van visitekaartjes tot rijbewijzen en er was zelfs een bezoeker die zijn wapenvergunning toonde!<br /><br /><span style="color: #38761d;">De Krammer haalt zijn boeken. Draait ook zijn lichtje op in de roerloos-stille zaal. Ziet even rond. Hier en daar lichten enkele andere lampjes vóór andere eenzaam-verloren menschen, die hier in deze vreemde, stad-verre rust zich wegleven in een boek. Belovende boeken staan bij duizenden gerijd voor alle verre wanden, de even belichte of, verre, wegscheerende. </span><br /><br /><span style="color: #38761d;">Het is een beetje koud. Het is doodstil. Het is een kerkhooge zaal, waarin een héél vreemde en diepe rust wijlt. Het is vol herinneringen aan enkele jaren-verre uren, toen de Krammer hier ook zat, met een leven, dat veelzins anders was, maar híér was het hetzelfde. Hier is de wereld weggevallen. Hier is het boek.</span></span><p class="MsoNormal" style="line-height: 22px; margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="background-color: white;"><span style="font-family: georgia;">(Krammer [Jan Walch], 'Scherven van gisteren' in <i>Het Vaderland</i>, 19 oktober 1934.)</span></span></p><span style="font-family: georgia;">De terminologie wijkt niet af van wat bezoekers in die jaren schreven over de KB. Van de termen 'vertrouwd' en 'plechtig' wordt de eerste veel en veel minder genoemd dan de tweede en die tweede ligt vooral in de mond bestorven van mensen die de KB <i>niet</i> bezochten. De plechtigheid van de KB schrok bezoekers af. Maar hier is plechtig verbonden, zo lijkt het, aan de eer om gebruik te mogen maken van de KB - er is zelfs vertrouwdheid gekweekt in de loop der jaren. Hij voelt zich dan ook een huisgast.</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Aan de tafels zitten de bezoekers in stilte. Om hun heen hoge wanden vol boeken. Het is geen gemeenschap; er zijn alleen de individuen in hun eigen 'bubble', met hun eigen boek voor zich, elk een wereld op zich. Zo werd het door velen ervaren destijds.</span></div></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBk7K9fzGogoldKWKUlPFr8ETKQ_DEHsCd0Jws80BdhNaz_hcX_faOZEypD9ZQsdup5R5606jtB5ggTdU755Im8mOQDjRJ8l5z3BLMwZ2GNwEh5-peyNrbaxpN7zx9Yl3HmudmHWrkX6XXh8ZD0cf7LW_HGZH-We0M1T9boZHLTA9YUni3JWsDj9EUZw/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBk7K9fzGogoldKWKUlPFr8ETKQ_DEHsCd0Jws80BdhNaz_hcX_faOZEypD9ZQsdup5R5606jtB5ggTdU755Im8mOQDjRJ8l5z3BLMwZ2GNwEh5-peyNrbaxpN7zx9Yl3HmudmHWrkX6XXh8ZD0cf7LW_HGZH-We0M1T9boZHLTA9YUni3JWsDj9EUZw/s320/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="239" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><a href="https://www.kb.nl/225-jaar-kb" target="_blank"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">De KB viert haar 225-jarig bestaan.</span></a></td></tr></tbody></table><br /><div><br /></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-68461359249306175452023-04-12T18:13:00.002+02:002023-04-18T18:13:53.581+02:00341. Fictieve bezoekers van de KB (6)<span style="font-family: georgia;">Als je een boek publiceert met de titel <i>Boeken die men niet meer leest</i> moet je niet gek opkijken als je daar zelf in belandt. Wie leest nog Jan L. Walch? </span><span style="font-family: georgia;">Hij zou een eigen hoofdstuk moeten krijgen in een nieuwe editie van </span><i style="font-family: georgia;">Boeken die men niet meer leest </i><span style="font-family: georgia;">- hoewel zo'n titel ook al niet meer gelezen wordt (en de titel was misleidend: hij schreef bijvoorbeeld over de </span><i style="font-family: georgia;">Belijdenissen</i><span style="font-family: georgia;"> van Augustinus en </span><i style="font-family: georgia;">Lof der zotheid</i><span style="font-family: georgia;"> van Erasmus). En hoe ongelezen kun je worden? Of trekt zijn 'biografie' van Couperus misschien nog lezers? Het zijn maar 31 pagina's...</span><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5OgB7N8pnD0MQXPyorUV-8REnMCXxgshWBJG0B5NYvsN_zCFyNvmmXBaU4PObo2Izfz5znpryOOtXzRMzAf7inHH_F4aKN90gGtfzT1ai44BFG0VClPwW1DCt04WFHfIrLZif25zzTyl3xBuBtdkcI0E9zfkDqDyC4iFOuDKCzwIUajDrFK_yGFN4lw/s500/JanWalch.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="355" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5OgB7N8pnD0MQXPyorUV-8REnMCXxgshWBJG0B5NYvsN_zCFyNvmmXBaU4PObo2Izfz5znpryOOtXzRMzAf7inHH_F4aKN90gGtfzT1ai44BFG0VClPwW1DCt04WFHfIrLZif25zzTyl3xBuBtdkcI0E9zfkDqDyC4iFOuDKCzwIUajDrFK_yGFN4lw/s320/JanWalch.jpg" width="227" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Jan Walch (ca. 1930)<br />[Foto: Wikimedia Commons]</span></td></tr></tbody></table><br /><div><span style="font-family: georgia;">Walch leefde van 1879 tot 1946 - </span><a href="https://www.dbnl.org/tekst/_jaa003194801_01/_jaa003194801_01_0019.php" style="font-family: georgia;" target="_blank">zijn biografisch portret is te lezen bij DBNL</a><span style="font-family: georgia;"> - en promoveerde in 1906 op Vondel. Deze Haagse leraar werd journalist (die in </span><i style="font-family: georgia;">Het Vaderland </i><span style="font-family: georgia;">artikelen schreef onder het pseudoniem 'Boekenwurm') en ging in 1936 naar Parijs om er professor Nederlands aan de Sorbonne te worden. Vanwege de naderende oorlog keerde hij terug naar Nederland en in 1939 volgde een benoeming tot directeur van de Toneelschool in Amsterdam. Een van zijn boeken is een handboek over de Nederlandse literatuur. In 1933 verscheen een aparte geïllustreerde editie van een eerder gepubliceerd verhaal - het is nu alleen nog om de illustraties van belang:</span><span style="font-family: georgia;"> </span><i style="font-family: georgia;">De vreeselijke avonturen van Scholastica</i><span style="font-family: georgia;">. De illustrator was M.C. Escher. </span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDs8zKbw-9cDDPxLzg2lsKmprQWmro7mPJaeK0xo2JV1klfvmWbjL3Fj7SCxZvda5Tnt_YpF--ND8ik_hcApNDQtS9h3qbbZgT0TwQJJI5ZoeXibYpPASEXgkEN_Z5VQk_GYSpdDmoT32ITMkIKKmfU0Ob39cnotKNNNFDmhhQq_YRLq0YBc9DpcmkVw/s586/walch_escher%20-%201.jpeg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="586" height="246" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDs8zKbw-9cDDPxLzg2lsKmprQWmro7mPJaeK0xo2JV1klfvmWbjL3Fj7SCxZvda5Tnt_YpF--ND8ik_hcApNDQtS9h3qbbZgT0TwQJJI5ZoeXibYpPASEXgkEN_Z5VQk_GYSpdDmoT32ITMkIKKmfU0Ob39cnotKNNNFDmhhQq_YRLq0YBc9DpcmkVw/s320/walch_escher%20-%201.jpeg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Jan Walch, M.C. Escher,<br /><i>De vreeselijk avonturen van Scholastica</i> (1933)</span></td></tr></tbody></table><br /><span style="font-family: georgia;">Dat verhaal verscheen eerst als voorpublicatie in het tijdschrift </span><i style="font-family: georgia;">Groot Nederland </i><span style="font-family: georgia;">(1921) en een jaar later als een van drie verhalen in de bundel </span><i style="font-family: georgia;">Drie vertellingen </i><span style="font-family: georgia;">- en dus in 1933 als aparte uitgave.<i> </i></span><span style="font-family: georgia;">Maar er is een verschil. In </span><i style="font-family: georgia;">Groot Nederland </i><span style="font-family: georgia;">wordt het verhaal aan de auteur verteld door een gast in het Italiaanse hotel waar hij logeert. In de latere edities zoals </span><i style="font-family: georgia;">Drie vertellingen </i><span style="font-family: georgia;">is alleen het verhaal zelf overgebleven.</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEit2U2LjU2VszAnEV5ugj5cWIUpSq5YZCtqN0hPfqQLjH2NXem3ZrGai1kvdMyG6b-eC1hmKG57i2oSylRB9CgSYin9e_gGrDLccRphjgTDYvaDbbDhiXUWfZ12T7LnrI2doZnYKLUBgR0IqZLPgmRlpnsxRQzMrBvdnQg8UxFZLHCK4H2Rq8IV7Qbk1Q/s366/MMKB02_100002846_00047_image.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="274" data-original-width="366" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEit2U2LjU2VszAnEV5ugj5cWIUpSq5YZCtqN0hPfqQLjH2NXem3ZrGai1kvdMyG6b-eC1hmKG57i2oSylRB9CgSYin9e_gGrDLccRphjgTDYvaDbbDhiXUWfZ12T7LnrI2doZnYKLUBgR0IqZLPgmRlpnsxRQzMrBvdnQg8UxFZLHCK4H2Rq8IV7Qbk1Q/w398-h299/MMKB02_100002846_00047_image.jpg" width="398" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;">Jan L. Walch, <i>Drie vertellingen </i>(1922) [Pagina 43 (detail)]</span></td></tr></tbody></table><br /><div><span style="font-family: georgia;">De gast vertelt het verhaal aan een gezelschap in de hal van het hotel waarin een van de Engelse gasten beweert dat elke nieuw gearriveerde gast een verhaal moet vertellen - en dat doet de landgenoot van Jan Walch met verve. Deze gast spreekt hem in dit internationale gezelschap overigens aan als 'signor Gianni Guelfo'.</span></div><div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;">Hij ontmoet deze Nederlander echter voor de eerste keer buiten het hotel:</span></div><div><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><span style="color: #38761d;">En zoo vond ik het dan óók prettig, toen ik in mezelf een nieuw symptoon van vaderlandsliefde ontdekte; dat was, toen ik, bij een oud kloostermuurtje in Umbrië, inéénen, na maanden, een Hollander ontmoette. Het was een archaeoloog, dien ik eens weken lang tegenover mij had zien zitten op de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, maar dien ik nooit gesproken had. - Doch nu was het feit der herkenning ons beiden voldoende voor een allerhartelijkste begroeting. En hij ging mee naar mijn hotel; en we dronken Asti spumante, op Holland -</span><br /></span><div><br /></div><div><span style="font-family: georgia;">Bezoekers van de leeszaal van de KB spraken - er zijn verschillende getuigenissen van - niet met elkaar als ze elkaar niet kenden. Ook niet tijdens de lunchpauzes waarvoor ze de Kazernestraat inliepen, want een restaurant voor bezoekers was er niet in de KB, er was niet eens een 'coffee corner'. Zelfs als bezoekers, zoals Jan Walch en deze in Umbrië ontmoete landgenoot, wekenlang tegenover elkaar zaten, spraken ze elkaar, zonder introductie, niet aan. Men zweeg. Boven de boeken die men las. Of niet echt las. </span><br /><br /><span style="font-family: georgia;"><i>Zie DBNL: Jan L. Walch, <a href="https://www.dbnl.org/tekst/_gro002192101_01/_gro002192101_01_0039.php" target="_blank">‘Uit “Praatjes in een laaiende lente. VIII. Het verhaal van den Hollandschen gast, getiteld: “De vreeselijke avonturen van Scholastica”’</a>, in </i>Groot Nederland<i>, 19 (1921), p. 647-662 (hierin p. 647-648).</i></span></div></div></div></div></div><div><span style="font-family: georgia;"><i><br /></i></span></div><div><span style="font-family: georgia;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjX4W4mHCOxwfVOUyLBCy6fPXZ6xsa9mBi5E02HxuMjOKc51mOLPfutj7_hJJsZ0xg6CzFSSn11EfUrz2oKQJhjHyVyI_gx5xlFkquXAxrvFAGN3RQAWcVMJjtF7QpY04qqMQadVGXFmtAjDPkSATzb7H-aUup3OaOxQBSSlI3XIWQVZ_KvyOqySUkEQ/s1292/225jaarKB%20-%201.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1292" data-original-width="965" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjX4W4mHCOxwfVOUyLBCy6fPXZ6xsa9mBi5E02HxuMjOKc51mOLPfutj7_hJJsZ0xg6CzFSSn11EfUrz2oKQJhjHyVyI_gx5xlFkquXAxrvFAGN3RQAWcVMJjtF7QpY04qqMQadVGXFmtAjDPkSATzb7H-aUup3OaOxQBSSlI3XIWQVZ_KvyOqySUkEQ/s320/225jaarKB%20-%201.jpeg" width="239" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="caret-color: rgb(0, 0, 238); color: #0000ee; text-decoration: underline;"><span style="font-size: x-small;">De KB viert haar 225-jarig bestaan.</span></span></td></tr></tbody></table><br /><i><br /></i></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6389205392897347134.post-35011072484660276752023-04-06T18:17:00.007+02:002023-04-07T15:33:14.846+02:00340. Bekende canzones van een onbekende kunstenaar<p><span style="font-family: georgia;">Heel vaak komt het niet voor dat een moderne aanwinst van de KB van een onbekende maker is. Van de meeste hedendaagse uitgaven weten we wie de auteur is. Dat geldt niet voor de uitgave <i>6 canzone</i>. Dat zou moeten zijn: <i>6 canzoni</i>.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeKjOChGdmq8lE4Y4ruLCt6_lMWnZpiQiajKT1UC0HsxHdp7j4m7nZrCrYPQuncQqXgNl0vuewTGpSJPYFD-segSVwJGbFRefPt9d9CKo2txdlDYC3C2CRp1MVlAljx4iDJ5HWaPxPtRqsUzf_dsxM5J4wfe1czBIxQn0Ww6GVIXbVp3PIQBJYa0KJuw/s2920/6canzone_omslag.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2920" data-original-width="2038" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeKjOChGdmq8lE4Y4ruLCt6_lMWnZpiQiajKT1UC0HsxHdp7j4m7nZrCrYPQuncQqXgNl0vuewTGpSJPYFD-segSVwJGbFRefPt9d9CKo2txdlDYC3C2CRp1MVlAljx4iDJ5HWaPxPtRqsUzf_dsxM5J4wfe1czBIxQn0Ww6GVIXbVp3PIQBJYa0KJuw/s320/6canzone_omslag.jpg" width="223" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>6 canzone</i> (omslag)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Ik weet niet wie de kunstenaar is die de kleurenetsen maakte, de teksten uitschreef, stempelde of drukte. Ik weet de naam van de uitgever al evenmin (waarschijnlijk dezelfde maker) en bovendien is mij onbekend wanneer het boek gemaakt is.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRhoC1zUgIDOo5q_oKX7VRAYIVT_swNn600STv_Ed6IgBLlSVGHnAYgqvcYedp6VhLjo-C4ykklRVXG_Ve8SEDXOL0s4xYRU6xPhqXubXET1S0V0k_4l9K6FGFZUvaKrydu194FBJDMu0BnuS5ocAaInQT-KOdpocHlqjlBkezdPydcZowxhXTmpbLrQ/s1702/6canzone_handtekening.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1143" data-original-width="1702" height="215" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRhoC1zUgIDOo5q_oKX7VRAYIVT_swNn600STv_Ed6IgBLlSVGHnAYgqvcYedp6VhLjo-C4ykklRVXG_Ve8SEDXOL0s4xYRU6xPhqXubXET1S0V0k_4l9K6FGFZUvaKrydu194FBJDMu0BnuS5ocAaInQT-KOdpocHlqjlBkezdPydcZowxhXTmpbLrQ/s320/6canzone_handtekening.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>6 canzone</i> (handtekening)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Het is door een Nederlandse kunstenaar in elkaar gezet, zoveel is zeker en blijkt uit de (voor mij) onleesbare handtekening met daaronder de opmerking: 'eigen druk'. Ik denk dat de handtekening begint met de naam 'Joop' en het tussenvoegsel 'v.' [van] - en dan houdt het op voor mij.</span></p><p><span style="font-family: georgia;">Plaats en jaar ontbreken.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjEGbR2f0jDYMWQKbyl037J8gW4hsCLqbUYFzEm1JQ6nvJDIT5BK0S7A4HUXqDWy-21Tu_-UBEbLlc3CgJCDINBKYSvAsafRIiZU_rq-H0GIXRQQLzB2lY9FwFnxz07w4Xbk7ADocy0mhmFXpJz8u6ORiEyRW-TBBdbIkXRQ-Evab1QBrlZ4r0wxtr6w/s3466/6canzone_croce.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2466" data-original-width="3466" height="308" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjEGbR2f0jDYMWQKbyl037J8gW4hsCLqbUYFzEm1JQ6nvJDIT5BK0S7A4HUXqDWy-21Tu_-UBEbLlc3CgJCDINBKYSvAsafRIiZU_rq-H0GIXRQQLzB2lY9FwFnxz07w4Xbk7ADocy0mhmFXpJz8u6ORiEyRW-TBBdbIkXRQ-Evab1QBrlZ4r0wxtr6w/w432-h308/6canzone_croce.jpg" width="432" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>6 canzone</i> (strofe uit 'La Croce')</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">De teksten zijn anonieme Italiaanse volksliederen. Van één gedicht kan een auteur worden achterhaald. Dat is 'La Croce'. Dit is één strofe uit het gedicht 'La Croce' van </span><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pietro_Paolo_Parzanese" style="font-family: georgia;" target="_blank">Pietro Paolo Parzanese</a><span style="font-family: georgia;"> (1809-1852). De naam staat in de uitgave niet vermeld.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrj4-hwglNq7XQToV_TdKN_ux10dGeiebdfJ-muiMy8tOWfz5KX2JnHCPHQodeKmhUoldLwNZq4i-j37XxszmhMl3HaSf5BiMsXHNHduHRY04dzzMoGw-YRF23IzW2aJgt5eZrjLDpJIRVc85DI08ZyBIWh3UG-6BhKI68YhzvmZGzJ93Qy2hnmkCyTg/s2531/6canzone_chinees.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2531" data-original-width="2486" height="264" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrj4-hwglNq7XQToV_TdKN_ux10dGeiebdfJ-muiMy8tOWfz5KX2JnHCPHQodeKmhUoldLwNZq4i-j37XxszmhMl3HaSf5BiMsXHNHduHRY04dzzMoGw-YRF23IzW2aJgt5eZrjLDpJIRVc85DI08ZyBIWh3UG-6BhKI68YhzvmZGzJ93Qy2hnmkCyTg/w259-h264/6canzone_chinees.jpg" width="259" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>6 canzone</i> (papier met handtekening)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">De etsen en teksten zijn gedrukt en handgeschreven op verschillende soorten papier, waarbij dikker en gelig papier is gekozen voor de etsen.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjnNRpJQrrQQ7x7bk9kVpyn9iVjLQoJm1hCkdY_KxXH2EbbPD-__JBUAArIjdEIDiDdBhidQzlp5-n6FnAzcY0Agky5hPuICGG0V6A207JUWUj1e_5IhcD-838Z4PBWqZ7poCYIM69lb1QspJmsronJVhCPEg6JOECA7FbPULjQBh9nPI4HIOKvuJ-PTg/s1459/6canzone_constr.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1369" data-original-width="1459" height="363" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjnNRpJQrrQQ7x7bk9kVpyn9iVjLQoJm1hCkdY_KxXH2EbbPD-__JBUAArIjdEIDiDdBhidQzlp5-n6FnAzcY0Agky5hPuICGG0V6A207JUWUj1e_5IhcD-838Z4PBWqZ7poCYIM69lb1QspJmsronJVhCPEg6JOECA7FbPULjQBh9nPI4HIOKvuJ-PTg/w387-h363/6canzone_constr.jpg" width="387" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>6 canzone</i> (met stempel van Banchelli)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Een eigenaardigheid is dat één van die vellen met etsen een Italiaanse oorsprong moet hebben. Daarop staat gedrukt: 'Construzioni elettromeccaniche Banchelli s.r.l. Pieve al Toppo (Arezzo)'.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV8JTSS4RU4uRl9V7bAgAR2d0-Mng2SWIeWjWOgIvxg4nayNArD0oLtHMzbIfvtbPACt5lCnSEhuOCGrrIAlq4ByOKaP9HfWpvrYdErY22xVhjfDqLRw3jFxe1Pzdclg9E_35pK3X8OYM0DSKdBU_JEsqL9VQlYw-zFsOO6GuQHZZpCKSDJAJoiSqsCw/s3753/6canzone_vertaling.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2033" data-original-width="3753" height="233" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV8JTSS4RU4uRl9V7bAgAR2d0-Mng2SWIeWjWOgIvxg4nayNArD0oLtHMzbIfvtbPACt5lCnSEhuOCGrrIAlq4ByOKaP9HfWpvrYdErY22xVhjfDqLRw3jFxe1Pzdclg9E_35pK3X8OYM0DSKdBU_JEsqL9VQlYw-zFsOO6GuQHZZpCKSDJAJoiSqsCw/w431-h233/6canzone_vertaling.jpg" width="431" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>6 canzone</i> (Nederlandse en Italiaanse tekst)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Maar het zal toch om een Nederlandse kunstenaar gaan, want één van de gedichten is voorzien van een Nederlandstalige versie: 'Canzone d'amore' en 'Liefdeslied'. Bovendien is de uitgave onlangs via een Nederlandse antiquaar in de KB-collectie gekomen. De titel is door de toevoeging 'popolari' raadselachtig. In het Italiaans had er moeten staan: <i>6 canzoni popolari</i>.</span></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuTszD2HJLaCGWT7YWz89SyAXecyASzxOnQRzEdYcC4fO8lPEidL98vl1iKDTRf-CpSiKgylLTuROKht9jdslBvMbqe7A4XMavAGRL3wgok2vxvYnenR8X3KMKAxhDqqqyLOFJxiNp5Ac057B0mFpdm4nqaEtxD7i5iBuQ_hRCAKZrUmnctMqiGtpb9w/s2192/6canzone_hss_en_druk.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2192" data-original-width="1536" height="409" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuTszD2HJLaCGWT7YWz89SyAXecyASzxOnQRzEdYcC4fO8lPEidL98vl1iKDTRf-CpSiKgylLTuROKht9jdslBvMbqe7A4XMavAGRL3wgok2vxvYnenR8X3KMKAxhDqqqyLOFJxiNp5Ac057B0mFpdm4nqaEtxD7i5iBuQ_hRCAKZrUmnctMqiGtpb9w/w286-h409/6canzone_hss_en_druk.jpg" width="286" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia; font-size: x-small;"><i>6 canzone</i> (geschreven en gedrukte teksten)</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p><span style="font-family: georgia;">Wie kan hier meer over vertellen? Wie is de maker en uit welk jaar stamt deze uitgave?</span></p><p><span style="font-family: georgia;"><b><i>Naschrift 7 april 2023</i></b></span></p><p><span style="font-family: georgia;">De eerste reactie op dit blog was meteen raak. Anneke de Vries herkende de handtekening van Joop Visser (1946-2019), componist en kunstenaar die etsen maakte, maar ook drukwerk en bovendien andere illustratietechnieken gebruikte. Anneke liep voor haar ontdekking alle 'Jopen' langs op de website van het RKD! </span></p><p><span style="font-family: georgia;">Joop Visser, dat staat er! Helaas is hij overleden en weten we nog steeds niet uit welk jaar de uitgave dateert. Voorlopig houd ik het op circa 1990.</span></p><p><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0