251. Het Beschreven Blad

Het grafisch en bibliofiel genootschap Het Beschreven Blad is heeft jarenlang publicaties de wereld in geholpen waarop buitenstaanders zich niet konden abonneren. Ook de KB niet. Maar zoals dat gaat, de leden worden ouder - het genootschap is opgericht in 1983 - en de behoefte aan een zekere vorm van archivering groeit. Zo kon het gebeuren dat de KB in één klap drie meter publicaties verworven heeft.

Verslag van Het Beschreven Blad (2003)

Menu voor het Jaardiner 2004 van Het Beschreven Blad

Het moet nog allemaal worden nagekeken op schimmels of insecten, de dubbelen moeten eruit worden geschift en een en ander moet nog worden beschreven in de catalogus. Maar het ziet er naar uit dat we in elk geval het tijdschrift Beschreven bladen - dat ook de verslagen van vergaderingen bevat - compleet hebben verworven.

En we hadden tot nu toe alleen wat verspreide publicaties die bedoeld waren voor een groter publiek dan alleen de kleine kring van HBB, die bestond uit drukkers, grafici, schrijvers, verzamelaars, uitgevers, antiquaren en andere boekenliefhebbers.

Doos met allerlei publicaties, ook doubletten

Beschreven bladen (eerste jaargangen, in cassette)

Het Genootschap denkt dat wij eerder een poging hebben gedaan het tijdschrift te kopen. In het gedenkboek 25 jaar grafisch en bibliofiel genootschap Het Beschreven Blad staat dat, tussen andere roddels in. In 1991 verkocht lid David Simaleavich namelijk zijn verzameling boeken en bij lid Bubb Kuyper kwam een lot met uitgaven voor het genootschap op de veiling. In het verslag van HBB lezen wij: 

'Het verhaal gaat dat de Koninklijke Bibliotheek het lot kocht en zich daarna wilde abonneren, uiteraard tevergeefs, want het blad was en is enkel bestemd voor de eigen leden!'

Nou, we hebben destijds niks gekocht - dat we een abonnement wilden is wel zeker, en dat het blad nu buiten de kring van Het Beschreven Blad beschikbaar komt is gegarandeerd. Overigens schijnt geen enkele set compleet te zijn; ook hier ontbreken enkele afleveringen (als ze al ooit verschenen zijn natuurlijk).

[Met dank aan Dick Jalink voor zijn geschenk en aan Rickey Tax voor de bemiddeling.]

250. Siân Bowen & Nova Zembla

Tijdens haar artist in residency in het Rijksmuseum in 2011-2012 werkte de Britse kunstenares Siân Bowen aan een tentoonstelling naar aanleiding van Nova Zembla. Onderdeel daarvan was een reeks van 25 boeken met unieke prenten gemaakt in uitlopende technieken. Deze boeken reisden met (delen van) de tentoonstelling mee naar Berlijn en later naar Londen. Momenteel schrijf ik voor een Amerikaanse catalogus een artikel over deze reeks boeken die met hun titel verwijzen naar het reisjournaal over de overwintering op Nova Zembla: Descriptions True and Perfect.

Siân Bowen, Descriptions True and Perfect (2016)

Er is maar één exemplaar in een openbare collectie, namelijk in de Haagse KB. Geen andere bibliotheek of museum bezit de vijfdelige uitgave zoals die in 2016 via een kunsthandelaar werd verkocht: de 25 delen zijn namelijk verdeeld over vijf sets. De KB bezit de vijfde set. Andere sets zijn in particuliere handen. (Daarnaast zijn er enkele losse delen, waarvan 2 in een openbare collectie, een in Leipzig, één in Stanford, CA).

Iedere set is op een andere manier ingedeeld. Die van de KB is als volgt ingedeeld:

Deel ‘a’ bevat achttien bladen met aan één zijde in goud een facsimile van een handschriftje dat op Nova Zembla werd gevonden: een Nederlandse vertaling van een Engelse reis van Pet en Jackman die de Nederlanders als gids gebruikten. De eerste pagina is aan de tekstzijde voorzien van een voorstelling in geprikte gaten. Aan de achterzijde is daardoor een reliëf ontstaan. Het patroon daarvan lijkt op foto’s die Bowen op een reis naar het Poolgebied maakte: reflecties van gebroken ijskorsten op het wateroppervlak. 

Dat patroon is met een naald in het papier geprikt. Ongeveer zoals vroeger patronen voor stoffen werden gekopieerd. Door die gaten heeft Bowen vervolgens palladiumstof gestrooid. Dat kwam terecht op een vel papier waarop een speciale lijm was aangebracht. Het patroon is zo 'gekopieerd'. 

Het boek is ritmisch opgebouwd met steeds zo'n tekstpagina, een geprikt patroon en een 'afdruk' daarvan in wisselende samenstellingen. 

Siân Bowen, Descriptions True and Perfect (2016)

Deel ‘b’ bevat uitsluitend teksten en afbeeldingen van voorwerpen (zoals een vlooienkam) die niet gedrukt zijn, maar als watermerk in het papier zijn aangebracht. 

Deel ‘c’ bevat de teksten in watermerk en de afbeeldingen als geprikte patronen én als 'afdrukken' daarvan. 

Siân Bowen, Descriptions True and Perfect (2016)

Deel ‘d’ bevat alleen de tekst, in blinddruk, diep in het papier gedrukt.

Deel ‘e’ bevat combinaties van zulke bladen en afbeeldingen die in blinddruk zijn aangebracht. Er is veel meer over te zeggen - het concept is boeiend, de technieken zijn tamelijk complex en tijdrovend, terwijl het boek betoverend mooi is en perfect uitgevoerd- maar ik wilde ze deze keer vooral laten zien.