donderdag 29 maart 2018

199. Laurence Aëgerter

Naar aanleiding van de tentoonstelling 'De kunst van lezen' (begin maart beëindigd in Museum Meermanno) kocht ik voor de KB de laatste tijd enkele bijna complete reeksen boeken van kunstenaars, deels van kunstenaars die in de tentoonstelling waren vertegenwoordigd, zoals Marinus van Dijke, maar ook van kunstenaars die door de deelnemers aan mij werden voorgesteld.

Van sommige van die kunstenaars bezat de KB wel enkele werken, maar bij lange na niet alle, omdat het kunstenaarscircuit nu eenmaal ver af staat van het uitgeverscircuit. Aangezien er geen centrale plaats in Nederland is waar in oplage vervaardigde Nederlandse kunstenaarsboeken systematisch verzameld worden, heeft de KB|Nationale bibliotheek een paar jaar geleden die taak op zich genomen.

Van de oorspronkelijk Franse (maar al heel lang in Nederland wonende) kunstenaar Laurence Aëgerter bezat de KB tot voor kort zeven werken.

Aëgerter [spreek uit: Aa-Ee-Zjèr-Tèr] kwam vorige week langs om er zeven andere aan toe te voegen.

Een van die werken heeft een heel Nederlands onderwerp: de Bijlmerramp. 



Laurence Aëgerter, 10 Days / 22 Months (2010)
De (verkorte) titel ervan is: 10 Days | 22 Months. Het boek is gedrukt op krantenpapier, op het formaat van een krant uit die tijd. De oplage is miniem: acht exemplaren.

Op het kartonnen omslag staat een langere titel: The first ten days after the plane crash in Amsterdam Bijlmer. 2 months since my cousin Sébastien died in a car accident. Het boek werd gemaakt in 2010 en bevat alleen losse bladen.

Wat we in het eerste deel zien is een datum uit de krant, de grootste foto van de voorpagina én de grootste kop op die pagina. De rest is weggelaten.

Kop, foto en data zijn precies daar geplaatst waar ze ook in de oorspronkelijke krant stonden. Zo volgen tien pagina's en al bladerend zien we de ramp van de voorpagina verdwijnen, het nieuws verdrongen door andere evenementen. Vervagend tot herinnering tussen andere herinneringen.



Laurence Aëgerter, 10 Days / 22 Months (2010)
Het tweede deel is persoonlijker. Een neef van Laurence, Sébastien, kwam om bij een auto-ongeluk. De laatste foto waarop zij beiden stonden, met zijn tweelingbroer, fotografeerde ze maand na maand. Ze legde de foto op een stoel en fotografeerde die met zitting en al. Die foto werd een maand later op de stoel gelegd en gefotografeerd. Het resultaat daarvan een maand later en zo voorts, totdat de oorspronkelijke foto helemaal was opgegaan in het patroon van de bekleding van de stoel.



Laurence Aëgerter, 10 Days / 22 Months (2010)
Zo werd het drama in de buitenwereld parallel geplaatst aan die in de intieme sfeer. De gelijkmatige verdwijning in beide gevallen staat voor verwerking, vergetelheid, en het tegendeel daarvan: het doorleven in de herinnering, het nooit overgaan.

woensdag 28 maart 2018

198. Watermerk en schaduwen

Al een tijdje wilde ik voor de Collectie Koopman een werk van de Franse kunstenares Beatrice Coron aanschaffen. Vandaag kocht ik een boekje waaraan zij heeft meegewerkt.

Helen Hiebert, Beatrice Coron, Interluceo (2015)
Het werd me getoond door papiermaakster en boekkunstenares Helen Hiebert die in Colorado een papier-atelier heeft. Het werk heet Interluceo en is gemaakt in 2015.

Hiebert maakte de watermerken in het papier en Coron knipte met de hand de illustraties die bij de geometrische figuren horen.

Helen Hiebert, Beatrice Coron, Interluceo (2015)
De knipsels, waarin figuren en cijfers verborgen zijn, laten bij het bladeren een schaduw vallen op het papier eronder, terwijl in het papier al watermerken zijn aangebracht die het plaatselijk transparant maken. Een mooi spel met indirecte illustraties.


Helen Hiebert, Beatrice Coron, Interluceo (2015) [foto 3 en 4: Helen Hiebert]

donderdag 15 maart 2018

197. Wie ben ik?

In de vorige blog vroeg ik me af wie HB is - naar aanleiding van een monogram op het omslag van een boekje. Deze keer is de vraag: wie ben ik?

Dat komt door een foto die geplaatst is op de gedichtenwebsite gedichten.nl. Daar staat een wat eigenaardige samenraapsel van gegevens en uitspraken over mijzelf, met vier gedichten (zonder toestemming natuurlijk, maar dat kan me niet schelen) én met een foto van iemand met een flinke haardos. 



Die foto is van Paul van Capelleveen, duidelijk, maar ik ben het niet. Al sinds ik in Den Haag woon - al heel lang - wordt ik af en toe aangesproken over eigenschappen die ik niet heb, maar een naamgenoot van mij wel: lidmaatschap van een vereniging, als zanger verbonden zijn aan een koor, beleidsmedewerker bij een ministerie...

Er loopt dus, niet ver van mijn werkplek in de KB, een naamgenoot rond, die ik nooit heb ontmoet maar nu is kennelijk het moment aangebroken dat wij, of we dat nu willen of niet, op internet gemorpht worden.

Wat zal hij hier gaan schrijven?

maandag 12 maart 2018

196. Wie is HB?

In 1908 werd de Bond van Sociaal-Democratische Vrouwenclubs opgericht. Het doel was 'onder de vrouwen de propaganda voor het Socialisme te bevorderen'. Vrouwenclubs werden links en rechts opgericht met plaatselijke 'vrouwenpropagandacommissies' en 'correspondentschappen', er werd een tijdschrift gepubliceerd en cursussen gegeven. De Bond sprak zich in de jaren dertig uit tegen oorlogsgeweld, onder andere door er bij moeders op aan te dringen om bij Sinterklaas geen oorlogsspeelgoed aan hun kinderen te geven.

Omslag van Reglementen (jaren dertig)
Verschillende vrouwelijke ontwerpers werden aangetrokken om omslagen voor redevoeringen, jaarverslagen of de reglementen te maken. In 1928 ontwierp Fré Cohen het omslag voor een rede van Mathilde Wibaut-Berdenis van Berlekom, Naar het land der vrijheid. 

Fré Cohen, ontwerp voor Naar het land der vrijheid (1928)
In de loop der jaren verschenen enkele herdrukken van de Reglementen. Dat gebeurde bijvoorbeeld in 1905, 1908 en 1921. Het KB-exemplaar is niet gedateerd, maar voorin is een 'Bewijs van lidmaatschap'-pagina waarop het jaartal deels al ingevuld is:

AFGEGEVEN DEN .................................. 193....

Het boekje stamt dus uit de jaren dertig. Wie het omslag ervan heeft ontworpen weten we niet. Er staat een gestileerd monogram van de maakster op: HB.

De literatuur geeft ons geen houvast voor het achterhalen van de naam. Ik neem aan dat het om een vrouwelijke kunstenaar gaat, al was het maar om de goede zaak van de Vrouwenclubs vooruit te helpen....

Wie is HB? Of staat er iets anders? 

Het omslag is gedrukt bij de drukkerij van De Arbeiderspers. We zoeken een kunstenares uit de socialistische hoek.