Omslagen met stillevens van kunstenaar Jonathan Wolstenholme
zijn kennelijk in de mode voor boeken over boeken. Niet gek, want de
schilderijen tonen de menselijke kant van het boek. Wolstenholme schildert
boeken met twee mannelijke armen die bezig zijn met schrijven of lezen in andere
boeken. De boekband is tevens een colbert; het boekblok staat open en fungeert
als lichaam én als hoofd; de handen omklemmen een pen en het boek is ijverig
aan het studeren, schrijft passages over of schrijft een heel nieuw boek. Het
omslag van Wat is een boek? door Paul
Dijstelberge (2018), toont zo’n scheppend boek dat met een potlood een nieuwe
tekst probeert te schrijven; vijf papierproppen geven de moeilijkheidsgraad
daarvan aan. Overigens schrijft Dijstelberge in zijn boek niet over dit of
andere boekomslagen.
 |
| Book Parts (2019) |
Dat gebeurt vreemd genoeg evenmin in het dit jaar verschenen
naslagwerk van Dennis Duncan en Adam Smyth, Book
Parts, dat wél een hoofdstuk bevat over ‘Dust jackets’ (stofomslagen)
waarin wordt bediscussieerd in hoeverre het kan gelden als ‘book part’. De
‘cover’ zelf heeft geen eigen hoofdstuk al komen ‘binding’ en ‘cover’ hier en
daar ter sprake. Het stofomslag van dit boek toont een schilderij van
Wolstenholme dat ‘Books on Books’ heet: een boek met een versleten band maakt
aantekeningen bij het lezen van een klein formaat boekje.
Book Parts lijkt een systematische anatomie van
het boek te geven, maar doet dat dus maar ten dele, wat misschien
onvermijdelijk is voor een werk dat zich niet tot één periode beperkt en dus
met allerlei technische en ideële veranderingen in het boekenvak rekening moet
houden. Band en omslag hebben het moeten afleggen tegen de spannende
geschiedenis van het stofomslag vanaf de negentiende eeuw.
Book Parts beschrijft bijna alle andere onderdelen van het boek,
maar niet de hoofdtekst. Met ‘book parts’ worden alleen de paratexten bedoeld: introductie,
stofomslag, frontispice, titelpagina, impressum, inhoudsopgave, voorwoord aan de lezer, verantwoording en opdracht, ornamenten, lijst van personages,
paginanummer, hoofdstuktitel, motto’s, toneelaanwijzingen, lopende titels,
houtsneden, gravures, voetnoten, errata, registers, schutbladen en blurbs.
Daar wordt op een toegankelijke en onderhoudende manier over
geschreven, met een begrijpelijke nadruk op voor voorbeelden uit het Engelse
taalgebied: alle auteurs werken voor Engelse of Amerikaanse universiteiten en
musea. Niet elk hoofdstuk geeft een compleet overzicht van de ontwikkeling:
over de lijsten van personages ná 1800, bijvoorbeeld, komen we niets te weten.
De introductie constateert dat e-books de paratexten weglaten
en meteen met het eerste hoofdstuk van de hoofdtekst beginnen. In zekere zin is
dit boek meer een geschiedenis van de paratexten van weleer geworden dan een
analyse van hun ontwikkeling tot op de huidige dag.
 |
| Kopij voor Book Parts [foto: Dennis Duncan op Twitter, 1 maart 2018] |
Wat verder nog opvalt aan Book Parts is de vormgeving. Elke pagina
met een nieuwe hoofdstuktitel is
vormgegeven zoals het onderwerp dat ingeeft: dat over titelpagina’s ziet er uit
als een titelpagina, dat over indexen, geschreven door Duncan, luidt:
Indexes.
D
Duncan, Dennis Chapter 20
Book Parts, Redactie: Dennis Duncan & Adam Smyth. Oxford, Oxford University Press, 2019. Gebonden, xix, 320 pagina’s. ISBN 978-0-19-881246-3. €38,99.
Deze signalering verscheen eerder in De Boekenwereld, september 2019. Neem een abonnement op het tijdschrift De Boekenwereld bij uitgeverij Vantilt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten