277. Stemmen uit de oorlog (10): bevrijdingsfeesten

De bevrijding van Nederland na de Tweede Wereldoorlog wordt elk jaar gevierd op 5 mei, maar een heel land bevrijd je natuurlijk niet in één dag. Feitelijk duurt de bevrijding negen maanden. De eerste steden in Zuid-Nederland zijn vrij vanaf 11 september 1944, de laatste gemeente van Nederland wordt pas bevrijd op 11 juni 1945. Dat is Schiermonnikoog.

Er waren verschillende legers bij betrokken (samen de Geallieerden), de herinneringen zijn het sterkst aan de Canadese soldaten. Een van de stille getuigen van de feestelijke sfeer in sommige huishoudens - echt niet in alle - is een fotoalbum dat de KB in 2009 ontving van Janna van Drongelen - via de Canadese ambassade.

Album aangelegd na de bevrijding van Amsterdam (KB: KW 79 H 67)

Het is een 'scrapbook', een fotoalbum dat als plakboek is gebruikt: er zijn behalve foto's allerlei soorten documenten ingeplakt en tussen de bladen geschoven, ansichtkaarten, knipsels, menu's, feestprogramma's. Het is in 1945-1946 samengesteld door Helen Missel-Heller.

Uit het album blijkt dat voor deze jonge mensen een periode aan was gebroken van feestelijke zorgeloosheid. De herwonnen vrijheid werd uitbundig gevierd. Namen onder de foto’s zijn meestal slechts voornamen - wie wie is blijft een raadsel.

Wel weten we wat ze nu belangrijk vonden: sigaretten, drank, dans, dagjes aan het strand. We zien foto’s van soldaten met hun jonge vriendinnen. Er zijn sinterklaasgedichtjes - zolang werd er doorgefeest! De gezamenlijk gesigneerde menu’s herinneren aan chique maaltijden in gerenommeerde restaurants.

Meisje... Look out for a baby! (c. 1945)

De veelal jonge Canadezen zagen er gezond uit en konden strooien met sigaretten, chocolade en nylonkousen. Talloze affaires tussen Nederlandse meisjes en Canadese militairen bloeiden op, zoals de toenmalige hit al aangaf: Trees heeft een Canadees. Zo’n 7000 Nederlandse kinderen kregen zo een geallieerde vader. De helft van hun moeders emigreerde naar Canada; maar veelal kenden zij de volledige naam van de vader niet. 

Tegen de verleidingen en zwangerschappen werd gewaarschuwd door kerkelijke instanties én jaloerse Nederlandse mannen. De anonieme kunstenaar van het boekje Meisje... Look out for a baby! lijkt tot de laatste categorie te horen. Hij zag niet alleen Canadezen, maar ook Polen en Schotten als zijn concurrenten. [Het boekje als geheel is te zien op de KB-website.]

De voorzijde toont een ooievaar die de negenmaands-resultaten deponeert bij naambordjes. Het lugubere is wel dat de namen van de babies - Tommy, Mary, Bill en John - zijn aangebracht op dwarsplankjes van een soort grafmarkeringen.