139. Gebonden in perkament

Tussen de twee wereldoorlogen verschenen er veel luxe edities die, in afwijking van de rest van de oplage van een boek, op ander papier waren gedrukt en vaak waren deze exemplaren dan ook nog luxe gebonden, in een perkament band.

Dat gold voor literaire werken in eerste druk, maar ook voor herdenkingsboeken, gelegenheidsbundels, of zoveelste herdrukken.

Op de perkamenten band werd vaak iets in goud gestempeld en daarbij kunnen verschillende gradaties van elegantie worden herkend.

P.N. van Eyck, Medousa (1947)

In 1947 publiceerde A.A.M. Stols het lange gedicht Medousa van P.N. van Eyck. Vier exemplaren daarvan werden gedrukt  op papier van Barcham Green en deze werden gebonden in een perkamenten band met op de rug auteursnaam, titel en ondertitel en met op het voorplat niets meer dan de titel. Chic kortom. Hier werd een 'klassiek' werk afgeleverd. Niet dat de oplage klopte. Er waren weliswaar vier geletterde exemplaren A-D, maar het KB-exemplaar (afkomstig uit de collectie van Karel Nijkerk) was een ongemerkt vijfde exemplaar. Niet gesigneerd door de auteur overigens.De perkamenten band zou wel eens een particulier initiatief kunnen zijn geweest.

P.H. van Moerkerken, De dans des levens (1937)

Een volgende gradatie van deftigheid is te bereiken door op het voorplat in goud het monogram van de auteur af te drukken. Dat gebeurde met de luxe exemplaren van P.H. van Moerkerkens De dans des levens (1937). Het monogram 'PHvM' is ontworpen door de kunstenaar die ook de illustraties voor het boek maakte: Léon Holman. Op de rug is, tamelijk groot, in cursieve letters, de titel van het boek gestempeld. Dertig exemplaren werden gedrukt op GHB Tekstpapier - of alle exemplaren in perkament zijn gebonden is niet bekend.

Henriëtte Roland Holst-van der Schalk, De nieuwe geboorte (vierde druk: 1918)

De bundels van Henriëtte Roland Holst-van der Schalk waren zo succesvol dat uitgeverij Brusse van de vierde druk van De nieuwe gebooort in 1918 verschillende edities uitbracht. Er waren exemplaren ingenaaid in papier, gebonden in linnen en gebonden in leer, maar er waren daarenboven ook exemplaren gebonden in perkament, al adverteerde de uitgever daar niet mee. Het bandstempel bevatte meer dan alleen de auteursnaam en de titel: ook een tekening van een ster boven een bergtop die is omgeven met wolken werd erop aangebracht in goud. Dit werd getekend door S.H. de Roos. Er is geen colofon.

J. Greshoff, Steenen voor brood (1939)

In 1939 publiceerde uitgeverij P.N. van Kampen & Zoon een bundel literaire kritieken, aantekeningen en overpeinzingen van Jan Greshoff onder de titel Steenen voor brood. De woorden 'steen' en 'brood' in de titel van het boek werden in opvallende reclameletters (kist- of stencilletters) op het omslag gedrukt. Dat gold ook voor de band van de tien luxe exemplaren op 'Oud-Hollandsch papier van Van Gelder Zonen'. Ze werden bovendien niet in goud gestempeld, maar gedrukt in blauw en rood, alsof het perkamenten omslag niet meer dan een eigentijdse etalageruit was. Het gaat om de Futura black van Paul Renner.  

Voor de auteursnaam en het woord 'voor' is een andere letter gebruikt, waarvan de 'J' een opvallende vorm heeft.

Om dat soort letters op een perkamenten band te drukken was niet chic destijds, maar wel modern, getuige een uitspraak van M.H. Groenendaal Jr over een soortgelijke letter van Jan Tschichold, de Transito: 'Het mag zakelijk zijn, van typografie blijft het verre.' (Drukletters, hun ontstaan en hun gebruik). Een andere tijd was aangebroken...