156. Kleine aanvullingen op De Parelduiker

Onlangs verscheen het nieuwe nummer van De Parelduiker over Gerrit Komrij, met artikelen over bijna alle terreinen waarop hij actief was: C.J. Aarts over Komrij en de zondagsdichters, Gerardjan Rijnders over zijn samenwerking met Komrij voor toneel, Gert Hekma over Komrij als homo-activist, Frits Abrahams over televisie, en er zijn stukken over zijn relatie met Zuid-Afrika, Bernlef, zijn bloemlezingen, gedichten des vaderlands en vertalingen.

De Parelduiker (2017)

Hier en daar schrijf ik wat opmerkingen in de marge die ik op deze manier maar zal delen. U kunt ze dan ook makkelijk overslaan en gewoon doorlezen, want het is een lekker nummer geworden. (Zie de website www.parelduiker.nl). Wel weinig nieuws over Komrij als dichter en als politiek en cultureel commentator en de nadruk ligt nogal op zijn 'tweedehandse' werk: vertalingen en bloemlezingen. Het zij zo.

Kester Freriks schrijft over de wijze waarop Komrij als toneelschrijver succes en verguizing zou ervaren en citeert Komrij's uitspraken over het schrijven van Het chemisch huwelijk, dat zogenaamd, bijna zonder doorhalingen, in een keer geschreven zou zijn. Dat is een mooie mythe natuurlijk, maar bewijsbaar onjuist. Het handschrift toont dat aan.

Ad Zuiderent schrijft over de bloemlezingen. Hij noemt als allereerste bloemlezing Komrij's bij De Arbeiderspers verschenen keuze uit de Ideeën van Multatuli uit 1971 (bij het artikel is overigens een latere editie afgebeeld) - eigenlijk ging er daar nog een aan vooraf, namelijk de bibliofiele uitgave die in 1970 zou worden gepresenteerd, maar vanwege het faillissement van galeriehouder/uitgever Michael Podulke in beslag werd genomen: 30 ideeën van Multatuli. (Er is een exemplaar in de Koninklijke Bibliotheek.)

Aan het slot van zijn artikel citeert Zuiderent enkele uitspraken van Komrij over het maken van de bloemlezing van kindergedichten, waarvoor Komrij veertien dagen in de KB in een kamer naast de mijne duizenden boeken kreeg aangeleverd. Zuiderent: 'Het is de enige keer dat Komrij het proces van selecteren enigszins gefaseerd heeft beschreven. Waarom juist bij deze bloemlezing? Misschien om te laten zien dat je, mits gezegend met literaire smaak, in korte tijd van volkomen leek op dit gebied een kenner kunt worden.'

Welnee, ten eerste was Komrij natuurlijk geen leek op dit gebied. Hij bezat zelf tientallen van zulke uitgaven. Maar de reden voor zijn gefaseerde verslag van het bloemlezen is heel eenvoudig. De KB heeft hem dat namelijk gevraagd, en hij schreef dagelijks een korte blog. Zijn handgeschreven teksten kreeg ik aan het einde van de dag, ik typte ze dan snel uit en publiceerde ze op onze website, waar ze trouwens nog steeds te vinden zijn: De keuze van Gerrit Komrij (1). Het werden tien blogs (de laatste staat hier: De keuze van Gerrit Komrij (10).)

Goed om te zien overigens dat zo'n simpel verzoek toch maar mooi een gat in de Komrijkunde kan vullen.

Antiquariaatscatalogi over Gerrit Komrij

Achterin het nummer - ik lees zoals gebruikelijk, zowel chronologisch van voren naar achteren als van achteren naar voren - staat een kort artikeltje van Menno Voskuil over catalogi van antiquariaten die geheel aan Komrij zijn gewijd. Hij noemt er drie. Een van Willem Huijer uit 1984, een van Antiquariaat Aioloz uit 2004 en een van Holthuis uit hetzelfde jaar (toen Komrij zestig jaar werd). Er zijn er natuurlijk meer. Huijer bracht bijvoorbeeld ook een aparte catalogus uit in 1993, vlak voordat Komrij de P.C. Hooftprijs in ontvangst zou nemen. In 2012, enkele maanden voor zijn dood, verscheen een Komrij-lijst bij Antiquariaat Schuhmacher in Amsterdam. Ook na zijn dood verschenen er speciaal aan hem gewijde catalogi, zoals die van De Slegte Antwerpen in 2015 en nog een van Holthuis in 2016. Maar goed, zo maak je natuurlijk ieder artikel te lang.