Naar het gebruik van stofomslagen in Nederland is niet heel intensief onderzoek verricht. Het is aan te nemen dat voor 1900 in Nederland, net als in Engeland en Duitsland, bedrukte stofomslagen zijn gebruikt om aandacht te trekken en (natuurlijk) de boekband of de papieren band te beschermen. In de collectie van de KB bevinden zich enkele stofomslagen om boeken van de Wereldbibliotheek, bijvoorbeeld om Het zwevende schaakbord van Louis Couperus uit 1922, een ingenaaid exemplaar, met los stofomslag. Een eerder exemplaar is ingeplakt in Tolstoj's Iwan de dwaas en andere volksvertellingen - derde druk, 1914: gebonden in beige linnen, met ingeplakt stofomslag.
 |
| Advertentie voor Marjorie Bowen, Ik zal handhaven (1910) in De Nederlander, 15 december 1910 |
De collectie kinderboeken bevat oudere voorbeelden, waaronder H. Beecher Stowe's De kleine vossen, vijfde druk, 1879. Vanwege de lockdown kan ik nu niet zeggen of het bedrukt is of niet. Er zijn ook voorbeelden van uitgaven van Elsevier in stofomslagen uit de laatste twee decennia van de negentiende eeuw. Uit 1900 dateert een voorbeeld met een vroege illustratie van Kees van Dongen: Bulée's boek Jean Lefort. Een greep uit het Parijsche leven. In het KB-exemplaar is de voorzijde van het stofomslag met die illustratie ingeplakt.
Een voorbeeld uit 1910 is recent aan de collectie toegevoegd en het is nogal bijzonder. Het stofomslag is gedrukt op transparant papier en is los aangebracht over de in een papieren omslag ingenaaide editie van Marjorie Bowen's roman Ik zal handhaven, uitgegeven door P.A. Daamen in Den Haag. Het papieren omslag is paars en bedrukt in goud met dezelfde versieringen als de in linnen gebonden editie die de KB al langer bezit.
 |
| Marjorie Bowen, Ik zal handhaven (1910): papieren omslag, blauw, maar nogal verbruind |
 |
| Marjorie Bowen, Ik zal handhaven (1910): stofomslag, voorzijde en rug |
Het transparante stofomslag (met enkele scheuren en lacunes op de rug) laat in het voorplat twee kaders onbedrukt, waardoorheen de titel en de auteursnaam zijn te lezen op het onderliggende paarse omslag.
Verder is dat hele omslag van linksboven tot rechtsonder bedrukt met tekst. Er zijn geen afbeeldingen. Wel is er nog een derde kader waarin de prijs is genoemd: 'Prijs f 2.40, in prachtband f 2,90'.
De hele voorzijde wordt ingenomen door een aanprijzing van deze roman over het jaar 1672. De gehele achterzijde (de rug is onbedrukt) behelst een advertentie voor De lelie van ons vorstenhuis van de Amerikaanse auteur Caroline Atwater-Mason waarvan een jaar eerder de tweede druk verscheen - de eerste die Daamen uitgaf. Zes paragrafen uit de inleiding van de vertaalster zijn afgedrukt.
 |
| Marjorie Bowen, Ik zal handhaven (1910): stofomslag, achterzijde |
Bowen is een pseudoniem van Gabrielle Margaret Vere Lange, geboren Campbell (1885-1952). Ze schreef zo'n 150 boeken waarvan de horror-verhalen nog hoog gewaardeerd worden. Graham Greene verslond als kind haar boeken, zei hij in een interview.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten