Wat is nog een boek en wat is geen boek meer? De criteria van de KB lijken rotsvast te zijn, maar de praktijk is grillig en bij mijn werk kom ik veel publicaties tegen die de grenzen van het boek lijken te hebben opgezocht: zijn zij nog wat wij onder een boek kunnen (of willen) verstaan? Om de zoveel tijd is het daarom nodig de aanschafcriteria te verduidelijken en te actualiseren. Voor de grote stroom boeken was dat voor Covid-19 al afgerond, maar voor de bijzondere collecties nog niet. Hoe rekbaar is het begrip boek als het bijzonder is?
Om de discussie daarover goed te kunnen voeren hebben collega's van de afdeling Documentverwerking materiaal verzameld dat volgens de harde Depot-criteria buiten de boot zou vallen. Ansichtkaarten bijvoorbeeld.
 |
| Post Card (uitgeverij Perio, 2020) |
Een envelop met negen ansichtkaarten belandde zo op mijn bureau. Voor de tweede keer eigenlijk, want de eerste keer had ik dit als bijzonder aangemerkt. Bijzonder zeker, maar een boek?
De ansichtkaarten dateren uit de zeventiger en tachtiger jaren en zijn allemaal verzonden vanuit Duitsland, uit verschillende plaatsen, maar allemaal aan een en dezelfde ontvanger: 'Mevr. R. Else Heintz dra. litt.' Het is dus niet een willekeurig plukje kaarten!
 |
| Post Card (uitgeverij Perio, 2020) |
Ze zijn aan de KB gestuurd door Uitgeverij Perio waarvan vele publicaties zijn opgenomen in de collectie. Maar is deze verzameling ook een publicatie? Ja, je kunt het zien als een kunstenaarsboek, of in elk geval een nieuwe publicatie met een bijzondere vorm. Een van de kaarten is niet verstuurd aan Dra Heintz. Dat is de enige kaart met een Engelse postzegel, dat wil zeggen: een reproductie, want het is een Engelstalige ansichtkaart van 'Zandvoort. Strandleven', die opnieuw is uitgegeven. Nostalgie, waarschijnlijk ook uit de jaren tachtig. Op deze kaart heeft uitgeverij Perio een nieuwe tekst afgedrukt en daaruit blijkt dat dit een onvervalste Covid-19-uitgave is - vandaar dat ik mijn serie hierover weer even voortzet.
Dit jaar die vakantie naar het Zonnige Zuiden, dat tropische eiland of het Hoge Noorden toch maar uitgesteld?
Of je nu thuis bent gebleven, of naar een te volle Nederlandse camping bent gegaan - ontspannen was het niet dit Coronajaar (later bleek dit pas het eerste Coronajaar). Perio-uitgevers Willem Winters en Anneke van Renssen boden daarom in 2020 deze uitgave als alternatief:
Houd de moed erin en geniet vanuit de luie stoel van een herfstreisje. Lekker wegdromen bij ansichtkaarten, verstuurd door vakantiegangers uit een (ver) verleden.
De Duitse kaarten zijn dus de illustraties bij deze opwekkende uitgave. De prentbriefkaarten tonen berglandschappen, kasteelinterieurs, stadjes in de sneeuw, eeuwenoude kerken, vakwerkhuizen en rivierbeddingen. Verboden gebieden, droomlandschappen, tijdens Covid.
 |
| Post Card (uitgeverij Perio, 2020) |
En het bijzondere is, de uitgave staat niet op zichzelf, maar sluit naadloos aan op een eerdere uitgave van Perio uit 2005. Toen verscheen het boekje Post voor Else Heintz, over de vondst van de ansichtkaarten in een Leeuwarder antiquariaat. Daarin beschrijft Willem Winters de kaarten en de onderwerpen van de boodschappen aan Heintz. Als bijlage bij het boekje - natuurlijk! - een enveloppe met vijf ansichtkaarten aan Heintz. Deze keer verzonden vanuit Zwitserland, Engeland en Frankrijk. Althans: de set in de KB.
Winters zegt opzettelijk niet op zoek te zijn gegaan naar biografische gegevens van Heintz. Maar die zijn er wel. Via Delpher zijn vrij snel twee markante punten uit haar levensloop te vinden - voorlopig verder niets overigens. Namelijk: haar slagen voor het Diploma A aan het Vrijzinnig Christelijk Lyceum in Den Haag in juni 1938 én haar overlijden. Rosemarie Else Heintz werd op 3 november 1919 geboren en stierf op 10 augustus 1993. Zij werd na haar examen lerares op haar oude Haagse school en bleef daaraan levenslang verbonden. In de annonce staat verder:
"Für die Welt dasein" (Dietrich Bonhoeffer) was haar devies.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten