woensdag 20 december 2017

186. Een vroeg boekje van Frans de Jong (1921-2010)

Uit de collectie van bibliofiel Karel Nijkerk (1926-2007) kochten we onlangs enkele ontbrekende uitgaven in een lot bij Bubb Kuyper Auctions in Haarlem. Het is een leuk gevarieerd lotje met werk van de drukker/kunstenaar Frans de Jong (1921-2010). De meeste boekjes zijn niet in openbare collecties terecht gekomen, tot nu. 


Frans de Jong, Wat moet ik er mee-reeks (1994)
Nijkerk kocht de meeste direct bij de maker zelf. In een van de boekjes - titel: Wat moet ik er mee-reeks - lag nog een rekeningetje. Nijkerk schafte het boekje aan op de Margemarkt van 1994. Het bevat acht prenten zonder tekst.


Frans de Jong, Wat moet ik er mee-reeks (1994)
Ook troggelde hij Frans de Jong kennelijk drukproeven en rest-exemplaren af. Zo zijn er van verschillende boekjes varianten aanwezig. Het boekje Goede grond van Ger Verrips (1985) is daarvan een voorbeeld: er is één gewoon exemplaar, één exemplaar in een extra omslag van marmerpapier en één exemplaar met afwijkende illustraties en een anders gezette en in andere kleuren gedrukte titelpagina (op het omslag). 


Ger Verrips, Goede grond (1985): drie verschillende exemplaren
Dat zijn allemaal dingen die we vaak tegenkomen bij de amateurdrukkers die zich jaren geleden verenigden in Stichting Drukwerk in de Marge.

Maar bijzonder is dat een van de vroegste boekjes gedrukt door Frans de Jong bij deze partij zat. Daarvan is in geen enkele openbare collectie een exemplaar aanwezig.

De Jong zou vanaf halverwege de jaren zestig betrokken zijn bij drukkerij Typotent, maar daarvoor al drukte hij boekjes, zij het dat die niet zo experimenteel zijn. Wel treffen we er al elementen in aan die vooruitwijzen naar zijn latere, vaak humoristische en decoratieve uitgaven en prenten met combinaties van stempeldruk en materiaaldruk. De Jong had in 1964 zijn patroonsdiploma gehaald en was dus professioneel drukker. De basis hiervoor werd al gelegd op de KABK in Den Haag waar hij typografie studeerde. In 1956 werd hij hoofd van de huisdrukkerij van De Bijenkorf, vanaf 1963 had hij een eigen drukkerij.

Al die tijd had hij thuis al een drukpers staan. In 1954 drukte hij een boekje van Heere Heeresma - wij hebben nog geen exemplaar! - en in 1956 volgde een tweede boekje, Op vrije voeten, gedichten van Johan van Nieuwenhuizen (1926-2001).


Johan van Nieuwenhuizen, Op vrije voeten (1956): gedrukt door Frans de Jong
Het omslag is gedrukt met een patroon van materiaal uit de zetkast om een stadslandschap van muren en schoorstenen te verbeelden. De gedichten zijn op verschillende soorten en kleuren papier gedrukt. De afmetingen van het omslag zijn: 26,3 x 19,8 cm. Oplage: 50 exemplaren.

Voor zijn drukkerij/uitgeverij gebruikte Frans de Jong toen nog de naam Cyclopen-pers. Het was een van de eerste naoorlogse private presses in Nederland.


Johan van Nieuwenhuizen, Op vrije voeten (1956): gedrukt door Frans de Jong

1 opmerking:

  1. Inmiddels heeft de KB het allereerste boekje van Frans de Jong, Kinderkamer, wél verworven.

    BeantwoordenVerwijderen