294. Corona en boekkunstenaars (1): Bertie van der Meij

Boekkunstenaars zijn tijdens coronatijd net als anderen afgeweken van hun eigen thema's en namen de pandemie tot onderwerp van hun kunst. In deze en volgende afleveringen enkele voorbeelden uit binnen- en buitenland.

Ten eerste: het mondkapje.

Schaal met mondkapjes, waaronder dat van de KB Den Haag

Wat hebben boeken en mondkapjes met elkaar gemeen? Niet veel, maar er lopen denkbeeldige stippellijntjes tussen… In de krant las ik in januari dat een promotiebedrijf (Interall Group) nu probeerde van gerecycled materiaal mondkapjes te maken, maar dat bleek nog niet zo eenvoudig: “De maskers kunnen niet mee met textiel doordat er plastic in zit, en voor de recycling van ‘normaal plastic’ zijn ze ook niet geschikt.” Dat zei Maurice Stoevenbeld (Het Parool, 30 januari 2021). Maar een oplossing werd gevonden: ze worden nu eerst versnipperd en dan tot platen omgesmolten die voor fabricage van verschillende voorwerpen geschikt zijn, waaronder boekensteunen en laptopstandaarden.

De KB zelf verkoopt mondkapjes met een afbeelding uit een van de collectiestukken, namelijk het album amicorum van J. van Amstel van Mijnden (rond 1600). Via de webwinkel van de KB zijn ze te koop voor €8.

En er zijn tientallen mondkapjes te koop met afbeeldingen van boeken, boekenkasten, boekenstapels, boekenrijen, boeken met slapende katten en ga zo maar door - maar die kent u natuurlijk allemaal al, want dank zij digitale verveling zijn de websites waarop ze verkocht worden uit den treure bezocht.

Maar het eerste boek in de vorm van een mondkapje trof ik gisteren aan tussen een enorme stapel post (half december-heden) die ik even kon verkennen in de KB. Het bibliofiele mondkapje (oplage slechts 21, geheel uitverkocht) werd gedrukt en genaaid ter gelegenheid van  koppermaandag, de eerste maandag na Driekoningen (een traditionele feestdag voor drukkersgilden). Maker is Bertie van der Meij, wier tweet over de uitgave destijds al werd geretweet door het Huis van het boek. Zelf schreef Van der Meij er ook een blog over met typografische en muzikale details. (Zie zijn blog Bertie van der Meij, 14 januari 2021).

Bertie van der Meij, Covid-19-Blues (2021)

Van der Meij schreef zelf het lied en maakte een losse bijlage met de melodie. 

Bertie van der Meij, Covid-19-Blues (2021)

De tekst is gedrukt (letter: Cochin) en verknipt tot vijf elkaar overlappende stroken. Ze zijn gedrukt op vrij dik Hahnemühle Bugra papier en met blauw naaigaren aan elkaar verbonden, zoals een regulier mondkapje.

Bertie van der Meij, Covid-19-Blues (2021)

Eerlijk gezegd, het is niet te gebruiken; de lagen kunnen niet zoals noodzakelijk uit elkaar worden gevouwen om het gezicht van neus tot en met mond en kin af te dekken, en het is te stijf om de kromming van het gezicht te volgen.

Desalniettemin is dit het eerste bibliofiele boekje in de vorm van een mondkapje en een blijvende herinnering aan de pandemie.