369. Onder ogen: Dat was dat: de Werkschuit

Bij de aanwinsten van de KB krijg ik boeken onder ogen die me verrassen (of niet natuurlijk) en ik zal de komende tijd aandacht besteden aan zulke oudere en nieuwere uitgaven die elk hun eigen geschiedenis tonen.  

Henk van Faassen,
Dat was dat (1972):
omslag

 

Dat was dat heet dit klein-formaat boek - het meet 11,8 bij 7,1 cm. Het is gemaakt door Henk van Faassen. Feitelijk is het een voortbrengsel van onderwijsvernieuwingen die na de Tweede Wereldoorlog zowel kunstzinnige vorming als taalonderwijs nieuwe impulsen moesten geven. Daaruit komen bijvoorbeeld in 1950 De Werkschuit voort, die in de Amstel tegenover Carré lag, terwijl er ook een Stichting Drukpers op School actief werd en vanaf halverwege de jaren zeventig de Taaldrukwerkplaats. Taalonderwijs vond daar bijvoorbeeld plaats door kinderen hun teksten te laten drukken op een drukpers. 

Henk van Faassen,
Dat was dat (1972):
titelpagina

 

Henk van Faassen,
Dat was dat (1972):
beeld en tekst

Er was kennelijk sporadisch contact met de Stichting Drukwerk in de Marge, want in de tweede Bibliografie van de stichting (1977) is een andere uitgave vermeld: J.H. van Faassen, Communikatie, kommunikatie, kommunikasie (1974), een uitgave van I.G.G. (I.V.K.O. Grafisch Genootschap), tegenwoordig de Montessori kunstvakschool.

Johan Hendrik (Henk) van Faassen werd in Amsterdam geboren in 1931 (hij overleed in 2022). Hij werd opgeleid aan de Kunstnijverheidsschool (voorloper van de Gerrit Rietveld Academie) en werd via zijn leraar Piet Klaasse betrokken bij de Werkschuit. Hij gaf cursussen, onder andere in houtsnijkunst en werkte als grafisch kunstenaar en illustrator. Ook tekende hij in de jaren vijftig enkele stripverhalen. Nadat De Werkschuit was opgehouden te bestaan, ordende Van Faassen de archieven die werden overgedragen aan het Stadsarchief van Amsterdam.

Henk van Faassen,
Dat was dat (1972):
losgeraakt fragment uit atlas

Dat was dat past bij die educatieve aanpak van de drukkunst. Het heeft iets amateuristisch omdat het een beetje scheef is afgesneden, de lijm verdroogd is waardoor de pagina's loslaten en ook sommige ingeplakte illustraties deels bruin zijn geworden. 

Maar het getuigt vooral van veel plezier in het bedenken van zo'n boekje, het spelen met letters en cijfers, teksten en plaatjes, het afwisselen van officiële taal en taalgrapjes, het gebruik van verschillende andere boeken zoals een atlas of het telefoonboek - er is bijvoorbeeld een kaartje van Devon en een stuk van een kolom met namen en telefoonnummers waarover het woord 'hallo' gedrukt is in blauw.

Henk van Faassen,
Dat was dat (1972):
met fragment uit telefoonboek

 

Henk van Faassen,
Dat was dat (1972):
typografisch spel

Achterop is - dwars - een ophanghaakje geplakt, met de opdracht: 'Om dit prenteboek lang goed te houden; elke nacht aan dit haakje hangen!'

Henk van Faassen,
Dat was dat (1972):
achteromslag

 

Dat gaat de KB anders aanpakken. Dat dan weer wel. Want het is een leuk idee, maar in deze staat zouden de volgende ochtend de meeste pagina's op de grond gedwarreld zijn. 

Henk van Faassen,
Dat was dat (1972):
colofon