147. Kunstenaarsboeken in Johannesburg (6)

Voor Booknesses begon de eerste volledige congresdag op vrijdag 24 maart met een speech van de Dean van de Faculty, Federico Freschi, bijgenaamd de 'singing dean' vanwege zijn operarollen, hij is een bariton. De universiteiten bevinden zich in een moeilijke fase van hun bestaan in Zuid-Afrika, zei Freschi, zichtbaar gemaakt door de studentenopstanden. Vragen als 'Wat is universele kennis?' en 'Welke boeken moeten op het curriculum?' zijn lastig te beantwoorden. Organisator David Paton voegde daaraan toe dat het colloquium dan ook bedoeld was om de 'book arts' meer zichtbaarheid te geven.

De congresmap bevatte, en dat was voor mij een novum, enkele papiermonsters, vervaardigd van Afrikaanse planten. Het onderste vel op de foto is gemaakt in de Phumani Paper Archive Mill in Johannesburg en is gemaakt van katoen/sisal. De andere papieren zijn gemaakt in Ghana tijdens projecten die zijn geleid door Mary Hark van de University of Wisconsin. Het gaat daarbij om japanse moerbeipapieren.

Mary verbleef in hetzelfde guesthouse als ik en wij hebben ons tijdens diverse etentjes uitstekend met elkaar en anderen vermaakt, onder andere met Anne Thurman-Jajes van het centrum voor conceptuele boekkunst in Bremen.

Papiermonsters uit Zuid-Afrika

Er waren verschillende presentaties door papiermakers, maar ook door boekbinders, uitgevers, schrijvers en kunstenaars. De praktische kant van de boekkunst had de organisatie van dit colloquium gekoppeld aan theoretische vergezichten, waardoor het een zeer afwisselend congres werd. 

De keynote spreker, Sarah Bodman, gaf een overzicht - en wie is beter geïnformeerd? - over websites en projecten voor kunstenaars die op het terrein van de boekkunst willen samenwerken, en dat kan allerlei vormen aannemen. Het was de aanloop tot een volle dag met veel praatjes die ik zeker niet allemaal zal bespreken. 

Iets wat me opviel: 

Inge Bruggeman presenteerde een gedicht dat je al lopend, langs een langgerekte boekenplank in een zaal moet lezen. Ze noemt dat Active Reading Books. Zie haar website over het actief lezen. Voor haar volgende boek zal de lezer een ladder op moeten!

Inge Bruggemans active reading: Laura Wetherington,
No one wants to play the victim no one when there is a gun involved and blue 

Bruggeman zei nog iets dat me bijbleef. Zij ziet dat het boek in deze digitale tijd niet bedreigd wordt, integendeel, zij beweert dat het boek juist bevrijd is, bevrijd van de noodzaak om nuttig te zijn, waardoor het boek van nu het gebied van het onvoorspelbare is binnen gegaan. Of het waar, is weet ik niet, maar zeker is dat kunstenaars overal de vorm van het boek in kunstwerken verwerken.