166. Boekrollen in het Rijksmuseum voor Oudheden

Het Leidse Rijksmuseum voor Oudheden toont hoe een rijke Romein leefde rond het jaar - ik geloof ten tijde van Augustus. Maar misschien wel een eeuw later of nog later, dat staat nergens. 'Casa Romana' heet de show, die de bezoeker laat kennismaken met een chique Romeinse stadsvilla. Slaapkamer, ontvangstruimten, keuken, bibliotheek, het hele huis gaan we door. Een mooie tentoonstelling.

Er is vast gesmokkeld met het actuele jaar en dus een bloemlezing van eeuwen rijk Romeins leven gemaakt.

Rijksmuseum voor Oudheden (6 augustus 2017)

Dat smokkelen komt in elke zaal tot leven doordat stukken zijn toegevoegd die uit veel latere tijden stammen, bijvoorbeeld een buste van Koning Willem I, een erotisch medaillon uit ca 1920 en andere voorwerpen die aangeven dat de kunst van het Romeinse Rijk diepe sporen heeft nagelaten in de geschiedenis van de kunst, maar ook de bezoeker steeds even op het verkeerde been zetten. Waar kijk ik naar? Wat zie ik eigenlijk? Knap is, dat dit nergens expliciet wordt uitgelegd. Je bent als kijker op de hoede om er niet in te trappen. Nadeel is dus dat je echt niet weet in welk jaar je rondloopt.

Rijksmuseum voor Oudheden (6 augustus 2017)

De bibliotheek bestaat uit een nagebouwde kast met planken en daarop eenvoudig opgerolde stukken papyrus. (Ik neem maar even aan dat het papyrus is). Geen lange dichtwerken, al hingen er labels aan die dat impliceerden, maar de complete Aeneis op een enkel vel is natuurlijk onzin, bovendien waren de vellen onbeschreven.

Een symbolische bibliotheek, we zien het tegenwoordig vaak.

In dit geval kan het niet anders: de bibliotheken uit de oudheid zijn grotendeels verloren gegaan, op wat getuigenissen na. En resten van papyrusrollen.

Rijksmuseum voor Oudheden (6 augustus 2017)

Maar, hoe onzuiver in tijd, hoe eclectisch qua samenstelling, en hoe onduidelijk in detail de tentoonstelling ook is, ik vond het een inspirerend geheel, waar je als bezoeker en kijker serieus genomen wordt, maar niet bedolven onder informatie. De lichtheid van het geheel is ook in lijn met de makkelijke keuze: de rijke Romein leefde een interessanter leven dan de arme Romein, van wie we maar moeilijk een beeld krijgen. Zoals Horatius al zei, je kunt arm zijn, ook al ben je omringd door rijkdommen.

Maar als bezoeker kun je je rijk wanen.