260. Stemmen uit de oorlog (1): de verzameling van een parapsycholoog

"Stemmen uit de oorlog" is de huidige topstukkententoonstelling van de KB - online tonen we een aantal van de stukken uit de vitrines. Elke week volgt een nieuwe aflevering.

Stemmen uit de oorlog (10): bevrijdingsfeesten
Stemmen uit de oorlog (9): het "gewone" dagelijkse leven
Stemmen uit de oorlog (8): mooie foute posters.
Stemmen uit de oorlog (7): bevrijdingsvlaggen.
Stemmen uit de oorlog (6): schuilnamen en nepjaartallen.
Stemmen uit de oorlog (5): de lockdown matroesjka.
Stemmen uit de oorlog (4): vrije en onvrije kranten.
Stemmen uit de oorlog (3): kleuren van de oorlog.
Stemmen uit de oorlog (2): propaganda en rouwannonces.

Hieronder volgt 
Stemmen uit de oorlog (1): de verzameling van een parapsycholoog

Ik mocht voor deze tentoonstelling de selectie maken, en kon dat doen op basis van een lijst van verschillende groeperingen die voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog hun stem lieten horen: exil-auteurs die uit Duitsland waren gevlucht in de jaren dertig, dagboekschrijvers tijdens de oorlog, Joodse onderduikers, NSB'ers, Engelandvaarders, de Duitse bezetter, illegaal publicerende dichters, en zo voort. 

De Grebbeberg, 1940 (foto)

Het zijn niet allemaal boeken, pamfletten of kranten. De KB bezit ook oorlogsaffiches, handgeschreven brieven en dagboeken en archivalia zoals een foto van De Grebbeberg tijdens de eerste oorlogsdagen in 1940. Ze werden vrijwel meteen na de oorlog opgenomen in de KB-collectie.

Benzinebonnen

Na de oorlog werden allerlei oorlogspublicaties verzameld. Ook de KB heeft verzamelingen efemeer materiaal. Doos “258 B 23” bijvoorbeeld bevat een foto van de gevechten op de Grebbeberg, een mededeling van de Duitse bezetter om geen “weerstand” meer te bieden (1940) en een oproep van NSB-hoofd Mussert om anti-Duitse sentimenten weg te poetsen (1941). De verzamelaar hiervan was parapsycholoog George Zorab: in juli 1940 ontving hij bonnen voor brandstof voor zijn auto, in juli 1942 werd hij er op gewezen dat Joden voortaan uitgesloten waren van telefoonverkeer en ook kreeg Zorab opdracht om Duitsers huisvesting én voeding te verlenen. 

Na heropening weer te zien bij de KB.